Teksten uit de Geschriften van Swedenborg

De mens is geschapen
om een engel te worden.

Laatste Oordeel 20.

Wie over de Goddelijke orde onderricht is, kan ook begrijpen dat de mens geschapen is om een engel te worden, omdat in hem het laatste der orde is, waarin datgene kan worden gevormd wat tot de hemelse en engelenwijsheid behoort, en wat kan worden vernieuwd en vermeerderd. De Goddelijke orde bestaat nooit in het middelste, en vormt daar nooit iets zonder uiterste, want zij is daar niet in haar volheid en volmaaktheid, maar gaat verder tot het laatste. En wanneer zij in haar laatste is, dan vormt zij, verzamelt middelen, vernieuwt zij zich en brengt verder voort, hetgeen geschiedt door de voortplanting. Om deze reden is dáár de kweekplaats voor de hemel. Dit is ook bedoeld met hetgeen over de mens en zijn scheppinggezegd wordt in het eerste hoofdstuk van Genesis: "God zei: laat ons de mens maken in ons beeld, naar onze gelijkenis.... en God schiep de mens in Zijn beeld, in het beeld Gods schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen en God zei tot hen: Weest vruchtbaar en vermenigvuldigt u." (Gen.1:26-28) "Scheppen in het beeld Gods, en in de gelijkenis Gods" is hen begiftigen met alles van de Goddelijke orde, van het eerste tot het laatste, en hem zo, wat de innerlijke dingen van zijn geest betreft, tot een engel maken.

.

Zoals slangen het dichtst bij de aarde zijn,
zo is ook het zinnelijke het dichtst bij het lichaam.

Hemelse Verborgenheden 195.

De Oudsten hebben alles wat in de mens was, met dieren en vogels niet vergeleken, maar zo genoemd. Van dien aard was hun manier van spreken; zo bleef het ook in de Oude Kerk na de vloed en een dergelijke spreekwijze werd bij de profeten in stand gehouden. Het zinnelijke van de mens noemden zij slangen, want zoals slangen het dichtst bij de aarde zijn, zo is ook het zinnelijke het dichtst bij het lichaam. Daarom noemden zij de uit het zinnelijke voortkomende redeneringen over geloofsmysteriën slangengiften en de redeneerders zelf slangen. Daar dezen nu vanuit het zinnelijke of zichtbare, zoals de aardse, lichamelijke, wereldse en natuurlijke dingen, veel redekavelen, wordt er gezegd; 'de slang was listiger dan al het wild gedierte van het veld'. Zo ook bij David: 'Zij scherpen hun tong als een slang, addervergift is onder hun lippen', (Psalm 140:4,5,6). Daar is sprake van hen, die de mens door redeneringen verleiden. Bij dezelfde: 'De leugensprekers dolen van de moedersbuik aan, venijn hebben zij naar gelijkheid van het venijn van de slang, zoals een dove giftige adder haar oor verstopt, opdat zij niet hore naar de stem van de belezers, van degene die deelneemt aan de vergaderingen van de wijze', (Psalm 58:4,5,6). De redeneringen worden hier slangengif genoemd en deze zijn van dien aard, dat zij dat wat wijs is of de stem van de wijze niet eens horen; vandaar de bij de Ouden gebruikelijke spreekwijze dat de slang haar oor verstopt. Bij Amos: 'Als wanneer iemand kwam in een huis en leunde met zijn hand aan de wand en hem beet een slang, zal dan niet de dag van Jehovah duisternis zijn en geen licht? En donkerheid en geen glans aan hem?', (Amos 5:19,20). De hand aan de wand voor eigen macht en vertrouwen op het zinnelijke, vandaar de verblinding die beschreven wordt. Bij Jeremia: 'De stem van Egypte zal gaan als van een slang, want zij zullen met macht daarheen trekken en tot haar met bijlen komen, gelijk houthouwers; zij zullen haar woud afhouwen, spreekt Jehovah, omdat het niet onderzocht zal worden, want zij zijn meer vermenigvuldigd dan de sprinkhanen, zodat men hen niet tellen kan; de dochter van Egypte is beschaamd; zij zal gegeven worden in de hand van het volk van het Noorden', (Jeremia 46:20,22,23,24). Egypte staat voor het redekavelen over goddelijke dingen vanuit het zinnelijke en het wetenschappelijke. De redeneringen heten, stem van de slang, en de verblinding die daaruit volgt, wordt aangeduid met volk van het noorden. Bij Job: 'Het vergif van de adders zal hij zuigen, de tong van de slang zal hem doden, de beken, de stromen van rivieren van honing en boter zal hij niet zien', (Job 20:16,17). Rivieren van honing en boter zijn de geestelijke en hemelse dingen, die de redeneerders niet zullen zien, de redeneringen worden vergif van de adders en tong van de slang genoemd, zie ook: (vers 14,15).

Door de vogel naar zijn aard
wordt al het geestelijk ware aangeduid,
door het gevogelte het natuurlijk ware,
en door het gevleugelde het zinnelijk ware.

Hemelse Verborgenheden 776.

Dat door de vogel naar zijn aard al het geestelijk ware wordt aangeduid, door het gevogelte het natuurlijk ware, en door het gevleugelde het zinnelijk ware, blijkt uit hetgeen eerder omtrent vogels is gezegd en aangetoond, zoals in, zie: [40]. De Oudsten vergeleken de gedachten van de mens met vogels, omdat deze zich zo verhouden tot de dingen van de wil. Daar hier de vogel, het gevogelte en het gevleugelde zijn genoemd, en deze op elkaar volgen als in de mens de dingen van het verstand, van de rede en van de zinnen, zo mogen, opdat niemand twijfelt dat zij dit betekenen, nog enige plaatsen uit het Woord ter bevestiging worden aangevoerd, waaruit tevens blijkt, dat de dieren dergelijke dingen, zoals eerder is gezegd, betekenen. Bij David: 'Gij liet hem heersen over de werken van Uw handen, Gij hebt alles onder Zijn voeten gezet, de kudde van het kleine en het grote vee, alle die, en ook de beesten van de velden, het gevogelte der hemelen en de vissen der zee', (Psalm 8:7,8), waar van de Heer sprake is Wiens heerschappij over de mens en over datgene wat van de mens is, zo beschreven wordt. Wat zou anders de heerschappij over beesten en vogels voor zin hebben? Bij dezelfde: 'Vruchtbomen en alle cederbomen, het wilde dier, en alle beest, kruipend gedierte en gevleugeld gevogelte zullen de naam van Jehovah verheerlijken', (Psalm 148: 9,10,13). De vruchtboom is de hemelse mens, de ceder is de geestelijke mens; het wilde dier, het beest, en het kruipend gedierte zijn hun goedheden, zoals hier: het gevleugeld gevogelte hun waarheden, waardoor zij de naam van Jehovah kunnen verheerlijken, wat het wilde dier, het beest, het kruipend gedierte geenszins vermag. In wereldse geschriften kunnen dergelijke dingen overdrachtelijk gezegd worden, maar in het Woord van de Heer komen geen stijlfiguren en voor, maar is alles aanduidend en uitbeeldend. 'Beven zullen voor Mij de vissen van de zee en de vogel der hemelen, en het wilde dier van het veld, en al het kruipende gedierte, dat op de aardbodem kruipt, en alle mens die op de aangezichten van de aardbodem is', (Ezechiël 38:20). Dat beesten en vogels hier dit betekenen, blijkt duidelijk, want wat voor heerlijkheid zou het Jehovah bereiden als de vissen, vogels en beesten zouden beven; of kan iemand geloven dat zulke wijzen van spreken heilig zouden zijn, wanneer deze niet heilige dingen in zich hielden? 'Ik zag, en ziet, er was geen mens, alle vogelen der hemel waren weggevlogen', (Jeremia 4:25), voor al het goede en ware; ook hier staat de mens voor het goede van de liefde. 'Zij zijn verwoest, zodat er geen man doorgaat, en men niet hoort de stem van het vee, van de vogel der hemelen aan tot het beest toe, zijn zij weggezworven doorgegaan', (Jeremia 9:10), desgelijks voor: al het ware en goede is verdwenen. 'Hoe lang zal het land treuren en het kruid van het ganse veld verdorrren, vanwege de boosheid van diegenen, die daarin wonen, zijn de beesten en de vogels vergaan, dewijl zij zeiden: Hij zal het laatste van ons niet zien', (Jeremia 12:4), alwaar de beesten voor de goedheden staan, en de vogel voor de waarheden die te gronde gingen. 'Ik zal wegrapen de vogel der hemelen, en de vissen der zee, en de ergernissen met de goddelozen, en Ik zal de mens van de aangezichten van de aardbodem uitroeien', (Zefanja 1:3), alwaar mens en beest staan voor datgene wat tot de liefde behoort en vandaar tot het goede; de vogel der hemelen en de vissen der zee voor de dingen, die tot het verstand behoren en dus tot het ware, welke ergernissen worden genoemd, want goedheden en waarheden zijn ergernissen voor de goddelozen, maar niet de beesten en de vogels. Dat het dingen betreft die tot de mens behoren, wordt ook uitdrukkelijk gezegd, zoals bij David: 'De bomen van Jehovah worden verzadigd en de cederbomen van Libanon, die Hij geplant heeft, alwaar het gevogelte nestelt', (Psalm 104:16, 17); bomen van Jehovah en cederbomen van Libanon voor de geestelijke mens, het gevogelte voor zijn redelijke of natuurlijke waarheden, die als het ware nesten zijn. Overigens was het een algemene spreekwijze, dat de vogels op de takken nestelden, waarmee waarheden werden aangeduid, zoals bij Ezechiël: 'Op de berg der hoogte van Israël zal Ik hem planten, en hij zal takken voortbrengen en vrucht dragen, en hij zal tot een heerlijke ceder worden, en onder hem zal wonen alle gevogelte van allerlei vleugel, in de schaduw van zijn takken zullen zij wonen', (Ezechiël 17:23); voor de Kerk van de heidenen die geestelijk is; zij is de heerlijke ceder; gevogelte van allerlei vleugel, voor waarheden van allerlei aard. Bij dezelfde: 'Alle vogel der hemelen nestelde in zijn takken, en alle wilde dieren des velds teelden onder zijn takken, en alle grote natiën woonden onder zijn schaduw', (Ezechiël 31:6), over Aschur, die de geestelijke Kerk is en ceder wordt genoemd; vogel der hemelen voor de waarheden van die Kerk, en beest voor de goedheden. 'Zijn tak was schoon, en zijn vruchten vele, en er was spijze aan dezelve voor allen, onder hem vond het beest des velds schaduw en het gevogelte des hemels woonde in zijn takken', (Daniël 4:12, 21), alwaar het beest voor de goedheden staat, het gevogelte der hemelen voor de waarheden, wat eenieder kan inzien, want wat zou het anders voor zin hebben, dat daar de vogel en het beest woonden? Desgelijks hetgeen de Heer sprak: 'Het koninkrijk Gods is gelijk aan een mosterdzaad, hetwelk een mens genomen en in zijn hof geworpen heeft, en het wies op, en werd tot een grote booom, zodat de vogels des hemels woonden in zijn takken', (Lukas 13:19; Matthéüs 13:31,32; Markus 4:31,32).

Het Woord is innerlijk levend.

Over het Woord 2.

Wanneer het Woord wordt gelezen door een mens die dat heilig houdt, dan wordt de natuurlijke zin daarvan geestelijk in de tweede hemel, en hij wordt hemels in de derde. Aldus wordt achtereenvolgens het natuurlijke uitgetrokken. Dit geschiedt omdat het natuurlijke, het geestelijke, en het hemelse met elkaar overeenstemmen, en het Woord door louter overeenstemmingen samen geschreven is. De natuurlijke zin van het Woord is in de letterlijke zin, die in zijn geheel geestelijk wordt, en daarna hemels in de hemelen. Wanneer het geestelijk wordt, leeft het vanuit het licht van het ware aldaar; en wanneer het hemels wordt, leeft het vanuit de vlam van het goede daar. want de geestelijke voorstellingen bij de engelen van de tweede hemel trekken vanuit het licht daar, dat in zijn wezen het Goddelijk Ware is. De hemelse voorstellingen echter bij de engelen van de derde hemel trekken vanuit de vlam van het goede, die in haar wezen het Goddelijk Goede is. Want in de tweede hemel is blinkend wit licht, waaruit de engelen daar denken; en in de derde hemel is vlammig licht, waaruit de engelen daar denken. Het denken van de engelen verschilt geheel en al van de denkingen der mensen. Engelen denken door lichten, blinkend witte of vlammige, die zodanig zijn dat zij niet natuurlijk beschreven kunnen worden. Vanuit deze dingen blijkt dat het Woord innerlijk leeft, zodat het niet dood is, maar levend bij de mens die over het Woord, wanneer hij dit leest, heilig denkt. Bovendien, het gehele Woord wordt levend gemaakt uit de Heer, want het wordt bij de Heer leven, zoals Hij ook zegt bij Johannes: "De woorden die Ik u spreek, zijn geest, en zijn leven." [Joh.6:63] Het leven dat door het Woord uit de Heer invloeit in het verstand, is het licht van het ware, en in de wil is het de liefde van het goede. Deze liefde en dat licht samen verbonden maken het hemels leven, dat het eeuwige leven wordt geheten, bij de mens. Zoals de Heer leert in Joh. 1 vers 4: "God is het Woord, waarin het leven is, en het leven is het licht der mensen."

Over leeftijden van de mens;
waarom sommigen lang
en anderen niet lang leven.

Opmerkenswaardige Levende Ondervindingen 5002, 5003.

Door de Heer is het leven van ieder mens vooruitgezien, hoe lang hij zal hebben te leven en op welke wijze; om welke reden de mens vanaf de eerste kindsheid aan wordt gericht tot het leven tot in het eeuwige, zodat de voorzienigheid van de Heer inzet van de eerste kindheid aan. Dat mensen sterven als kinderen, in hun jeugd, als volwassenen of als ouder mens, heeft deze oorzaken:

1. Vanwege het nut in de wereld met de mensen.

2. Vanwege het nut wanneer men in de wereld is, met de geesten en engelen, want de mens is ten aanzien van zijn innerlijke dingen samen met geesten, en daar is hij zolang hij in de wereld is, waarin alle dingen van de geestelijke wereld hun grens vinden.

3. Vanwege het nut voor hemzelf in de wereld, ofwel opdat hij wordt wederverwekt, ofwel omdat hij in zijn boze dingen wordt gezonden, opdat die boze dingen niet ingeslapen blijven liggen en naderhand zouden losbarsten, en dit zou geschieden tot zijn eeuwig verderf.

4. Vanwege het nut in het andere leven daarna, na de dood tot in het eeuwige; want ieder mens heeft zijn plaats in de Grootste Mens onder degenen die in de hemel zullen zijn, ofwel zijn plaats in de hel vanuit het tegenovergestelde.

Waar krachten ontbreken, wordt voor evenwicht gezorgd en worden de mensen daarheen geleid uit de kracht van de voorzienigheid van de Heer; zo wordt ook zorg gedragen voor het Koninkrijk van de Heer, waarvan het heil de universele voorzienigheid is.

Wat de innerlijke mens is
en wat de uiterlijke
is weinigen bekend.

Hemelse Verborgenheden 3167.

… Ieder mens heeft een innerlijke en een uiterlijke; zijn innerlijke wordt de innerlijke mens genoemd en zijn uiterlijke de uiterlijke mens, maar wat de innerlijke mens is en wat de uiterlijke is weinigen bekend. De innerlijke mens is dezelfde als de geestelijke mens en de uiterlijke is dezelfde als de natuurlijke mens. Het is de geestelijke mens die verstaat en wijs is door de dingen die tot het licht van de hemel behoren; maar de natuurlijke mens door de dingen die tot het licht van de wereld behoren, (3138). Want in de hemel zijn niets dan geestelijke dingen, maar in de wereld niets dan natuurlijke dingen. De mens werd zo geschapen dat het geestelijke en natuurlijke in hem, dat wil zeggen, zijn geestelijke en natuurlijke mens, zouden samenstemmen of één uitmaken. Maar dan moest de geestelijke mens alle dingen in de natuurlijke rangschikken en de natuurlijke gehoorzamen, zoals de knecht zijn heer. Maar door de val begon de natuurlijke mens zich boven de geestelijke te verheffen en keerde hij dus de goddelijke orde zelf om, en dientengevolge scheidde de natuurlijke mens zich van de geestelijke af. Hij bezat toen ook niet meer geestelijke dingen dan die, welke konden binnendringen, als het ware door spleten, en het vermogen tot denken en spreken geven. Maar opdat de geestelijke dingen opnieuw zouden invloeien in de natuurlijke mens, moest hij door de Heer wederverwekt worden, dat wil zeggen, het ware uit de natuurlijke mens moest ingewijd worden in, en verbonden met het goede in de redelijke mens. Wanneer dit geschiedt, naderen de geestelijke dingen de natuurlijke mens, want dan vloeit het licht van de hemel in en verlicht de dingen die in de natuurlijke mens zijn, en maakt dat de dingen die daar zijn, het licht ontvangen, de goedheden daarin de warmte van het licht, dat wil zeggen, de liefde en de naastenliefde, het ware echter de stralen van het licht, dat wil zeggen, het geloof. Op deze wijze bezitten het natuurlijk goede en het natuurlijk ware geestelijke dingen daarvandaan. Dan is het natuurlijk goede alle bekoring en verlustiging vanwege het einddoel, het geestelijke te dienen, en zo dus de naaste, in meerdere mate de gemeenschap, nog meer het Rijk van de Heer en boven alles de Heer. Het natuurlijk ware is al het leerstellige en de feitenkennis, met als doel wijs te zijn, dat wil zeggen: deze dingen te doen.

Onder de heilige stad Nova Hierosolyma,
wordt de leer van de Nieuwe Kerk verstaan.

Coronis 18.

Men leest dat Johannes zag de heilige stad Nova Hierosolyma, nederdalende uit God vanuit de Hemel, toebereid zoals een bruid versierd voor haar Echtgenoot (Apocalyps XXI: 2). Onder de heilige stad Nova Hierosolyma, wordt de leer der Nieuwe Kerk verstaan, dus de Kerk ten aanzien van de leer; en daaronder dat Hierosolyma nederdaalde uit God vanuit de Hemel, wordt verstaan, dat de ware leer der Kerk nergens anders vandaan is. Dat de leer nederdaalde, is, omdat de Kerk een Kerk is krachtens de leer en volgens haar; zonder deze is de Kerk niet méér Kerk dan een mens mens is zonder ledematen, ingewanden en organen, dus alleen krachtens een bedekking met huid bestaat, welke slechts diens uiterlijke gedaante aangeeft; en ook niet meer dan een huis een huis is zonder slaapkamers, eetkamers en voorwerpen van huiselijk gebruik daarin, dus bestaande uit een wand alleen en een dak daarover. Iets eenders is het geval met een Kerk zonder leer.

Er zijn geesten van beiderlei sekse
in het andere leven.

Hemelse Verborgenheden 4227.

Er zijn geesten van beiderlei sekse in het andere leven, die in het leven van het lichaam van zo'n aard zijn geweest, dat ze, waar ze maar konden, het gemoed van anderen door kunstgrepen en bedrog onder hun juk wilden brengen met het doel om te overheersen. Ze deden dit vooral bij de machtigen en de rijken, opdat zij het alleen zouden zijn die onder hun naam zouden regeren en die in het geheim te werk gingen en anderen uit de weg ruimden, voornamelijk degenen die rechtschapen waren. Dit deden ze op allerlei manieren, weliswaar niet door de fatsoenlijke mensen te berispen, omdat de rechtschapenheid zichzelf verdedigt, maar op andere manieren, zoals door hun raadgevingen te verdraaien, hen onnozel en zelfs slecht te noemen, door aan hen de tegenslagen toe te schrijven die zich mochten voordoen en andere dergelijke dingen meer. Zij die zodanig zijn geweest in het leven van het lichaam zijn precies zo in het andere leven, want het leven van eenieder volgt hem na. Dit heb ik ervaren door levende ondervinding ten aanzien van hen die van dit slag zijn. Toen ze bij mij waren, gingen ze op dergelijke wijze te werk, maar nog meer bedreven en nog vernuftiger, want geesten handelen fijnzinniger dan mensen, omdat ze zijn losgemaakt van de verstrengelingen met het lichaam en van de banden met de grove geaardheden van de gewaarwordingen. Ze gingen zo subtiel te werk, dat ik soms niet begreep dat het hun bedoeling of doel was om te overheersen. Als ze onder elkaar spraken, hoedden ze zich ervoor dat ik het niet hoorde en dat begreep. Maar door anderen die het hoorden, werd mij gezegd dat hun beraadslagingen schandelijk waren, en dat ze door magische kunsten, dus met behulp van de duivelse bende, hun einddoel probeerden te bereiken. In het vermoorden van rechtschapen mensen zagen zij in het geheel geen bezwaar. De Heer, onder wie zij zeiden te willen overheersen, kleineerden zij, en beschouwden Hem slechts als een ander mens, voor wie er, zoals bij de andere volken die mensen tot goden maakten en vereerden, een eredienst is die van oudsher dateert, en waartegen ze niet hadden durven opkomen. Ze waren tenslotte in die eredienst geboren en omdat ze daarmee hun goede naam zouden benadelen. Van hen kan ik zeggen dat ze de gedachten en de wil van de mensen die aan hen gelijk zijn, bezet houden en zich bij hen indringen in hun aandoening en bedoeling, dermate dat dezen, zonder de barmhartigheid van de Heer, geenszins kunnen weten dat zulke geesten aanwezig zijn en dat zij in het gezelschap van hen zijn. Deze geesten stemmen overeen met de ondeugdelijke dingen van het zuiverder bloed bij de mens; dit bloed wordt de animale geest genoemd, waarin de ondeugdelijke dingen ordeloos binnengaan en zich naar alle kanten verspreiden. Ze zijn zoals vergiften die in de zenuwen en de vezels een kou en een verstarring teweegbrengen, waardoor de ergste en de meest fatale ziekten uitbreken. Wanneer dezen gezamenlijk te werk gaan, worden ze daaraan onderkend dat ze om zo te zeggen op viervoetige manier optreden en zich nestelen in het achterdeel van het hoofd onder het cerebellum aan de linkerzijde. Zij die onder het achterhoofd optreden, gaan heimelijker te werk dan de anderen, en zij die aan de rugzijde optreden, begeren te overheersen. Ze redeneerden tegen mij over de Heer en zeiden dat het verwonderlijk was dat Hij hun gebeden niet hoorde als zij baden en dat Hij dus de smekelingen niet te hulp komt. Maar het werd gegeven te antwoorden dat zij niet verhoord konden worden, omdat ze zulke dingen ten doel hebben die in strijd zijn met het heil van het menselijk geslacht, en dat zij voor zichzelf tegen allen bidden, en dat, als men op deze wijze bidt, de hemel gesloten wordt. Zij immers die in de hemel zijn, letten alleen op de einddoelen van hen die bidden. Ze wilden dit weliswaar niet erkennen, maar konden er toch ook niets op antwoorden. Het waren mannen die van dit slag waren en ze bevonden zich in gezelschap van vrouwen; en ze zeiden dat ze door de suggesties van de vrouwen tal van plannen konden beramen, omdat die vlugger en bedrevener waren in het doorzien van zulke dingen; de mannen scheppen genoegen in de omgang met vrouwen die hoeren zijn geweest. Deze mensen leggen zich in het andere leven meestal toe op geheime en magische kunsten die in de wereld volslagen onbekend zijn. Zodra zij die van dit slag zijn, in het andere leven komen, leggen ze zich daarop toe en leren diegenen te betoveren bij wie ze zijn, bovenal hen onder wie ze begeren te regeren. Voor misdaden deinzen ze niet terug. Over hun hel, hoe deze is, en waar ze zijn wanneer ze niet in de wereld der geesten zijn, zal elders worden gesproken. Hieruit kan vaststaan dat eenieder zijn leven na de dood bijblijft.

De gehele Gewijde Schrift
handelt over de Heer
en vandaar dat de Heer het Woord is.

De Leer van Nova Hierosolyma over de Heer 37.

De gehele Gewijde Schrift gaat over de Heer , en dat de Heer het Woord is; dit zal verder worden aangetoond vanuit plaatsen uit het Woord, waar de Heer wordt genoemd: Jehovah, God Israëls en Jakobs, de Heilige Israels, Heer en God, alsook Koning, Gezalfde van Jehovah, David. Vooraf is het geoorloofd te vermelden, dat het mij is gegeven alle profeten en de psalmen van David te doorlopen, en de afzonderlijke verzen te monsteren en te zien, waarover daar wordt gehandeld. Het werd gezien dat over geen andere dingen wordt gehandeld dan over de door de Heer gestichte en te stichten Kerk, over de komst van de Heer, de gevechten, de verheerlijking, de wederverwekking en de verlossing, en over de hemel uit Hem en tevens over de tegengestelde dingen: omdat al die dingen werken van de Heer zijn, zo bleek, dat de gehele Gewijde Schrift handelt over de Heer en vandaar dat de Heer het Woord is. Echter dit kan niet worden gezien, dan alleen door hen die in verlichting zijn uit de Heer en die de geestelijke zin van het Woord ook kennen.

De engelen leven in zo'n groot licht
dat het licht van de wereld
daarbij vergeleken niets is.

Hemelse Verborgenheden 1053.

Dat de woorden 'en de boog zal in de wolk zijn', de staat van die persoon betekent, blijkt uit wat eerder over de boog in de wolk is gezegd en aangetoond, namelijk dat de mens of de ziel in het andere leven aan zijn sfeer bij de engelen wordt gekend, en dat die sfeer, zo vaak als het de Heer behaagt, wordt uitgebeeld door kleuren, gelijk aan die van de regenboog, verschillend al naar de staat van eenieder met betrekking tot het geloof in de Heer, dus met betrekking tot de goedheden en waarheden van het geloof. In het andere leven doen zich aan het oog kleuren voor die aan gloed en glans de kleurenschoonheid die zich op aarde aan de blik vertoond, onmetelijk overtreffen. Elke kleur beeldt iets hemels en iets geestelijks uit; deze kleuren komen voort uit het licht dat in de hemel is en uit de schakering van het geestelijk licht, zoals eerder is gezegd. De engelen leven in zo'n groot licht dat het licht van de wereld daarbij vergeleken niets is. Het licht van de hemel waarin de engelen leven, verhoudt zich tot het licht van de wereld, als het licht van de middagzon tot het schijnsel van een kaars, dat verdwijnt en in het niet zinkt, wanneer de zon opkomt. Er is in de hemel een hemels licht en een geestelijk licht; het hemelse licht is, om een vergelijking te maken, als het licht van de zon, en het geestelijk licht als het licht van de maan, maar met alle onderscheid al naar de staat van de engel die het licht ontvangt. Zo is het ook met de kleuren gesteld, omdat die uit het licht voortkomen. De Heer Zelf is voor de hemel van de hemelse engelen de Zon, en voor de hemel van de geestelijke engelen de Maan. Dit alles klinkt ongelooflijk voor hen die geen begrip hebben van het leven, dat de zielen na de dood leven, maar het is toch de volste waarheid.

De Heer is de God van de hemel.

Hemel en Hel 2.

We moeten eerst weten wie de God van de hemel is, omdat al het overige daarvan afhangt. Overal in de gehele hemel wordt geen ander erkend als God van de hemel dan de Heer alleen. Daar zeggen ze, net als Hij zelf leerde: Hij is een met de Vader; dat de Vader in Hem is, en Hij in de Vader is; en dat die Hem zien, de Vader zien; en dat al het Heilige uit Hem voortgaat Johannes 10:30,38; 14:9-11; 16:13-15). Ik heb hier heel vaak met engelen over gesproken en steeds zeiden ze dat men in de hemel het Goddelijke onmogelijk in drieën kan verdelen, aangezien men weet en aanvoelt dat het Goddelijke Één is, en dat het één is in de Heer. Zij zeiden ook dat diegenen die uit de wereld komen van een kerk met het idee van drie Godheden, niet in de hemel kunnen worden toegelaten, want hun gedachten dwalen van de een naar de ander en het is niet toegestaan drie te denken en één te zeggen. Dit is omdat iedereen in de hemel vanuit de gedachten spreekt; want daar bestaat gedachten-spraak of een sprekend denken. Zodoende kunnen zij die in de wereld het Goddelijke in drieën hebben verdeeld en van ieder een afzonderlijk idee hebben aangenomen en dit niet in de Heer hebben verenigd en centraal gesteld, niet opgenomen worden. Want in de hemel vindt communicatie plaats van alle gedachten en daarom zou iemand die daar kwam en drie zou denken maar één zeggen, onmiddellijk ontdekt en verwijderd worden. Het is echter belangrijk dat men weet dat iedereen die niet het ware van het goede (of het geloof van de liefde) heeft gescheiden, in het andere leven het hemelse idee aanneemt dat hem over de Heer onderwezen wordt, dat Hij de God van het heelal is. Heel anders echter is het met hen die geloof en leven hebben gescheiden, dat is, die niet volgens de principes van een waar geloof geleefd hebben.

Waarom de Heer op onze aardbol werd geboren
en niet op een andere.

Opmerkenswaardige Levende Ondervindingen 4781

Gesproken werd - in de geestelijke wereld - over de Heer; waarom Hij geboren werd op deze aardbol en niet op een andere; en dat de oorzaak deze was: dat op deze aarde de leer, door de hemel bekend gemaakt, zou kunnen worden verspreid over de gehele wereld, en aanblijven tot in duizenden van jaren, want op deze aarde zijn van de oude tijden af zulke dingen overgeleverd op papieren en daarna door drukletters en die kunnen over de gehele wereld heen verspreid worden en ook behouden blijven, want zulke wederzijdse uitwisselingen bestaan op deze aardbol en de verspreiding ervan door rond te reizen, en niet elders.

Elders zijn de aardbewoners onderscheiden in natiën, families en gezinnen, en zij kennen niet het aan papier toevertrouwen de dingen die zij weten, noch die met allen te delen. Bovendien ook, wanneer op de ene aardbol de hemelse leer over de Heer bekend is, kunnen zo de overigen het weten wanneer zij geesten en engelen worden.

Over de natiën en de volken buiten de kerk
bij wie het Woord niet is,
en die vandaar niet iets weten
over de Heer en de Verlossing.

Over het Woord 39.

Het zijn er, in verhouding tot hen bij wie het Woord niet is, maar weinigen bij wie het Woord wel is. Het Woord is voornamelijk bekend in Europa, bij de Christenen die de Gereformeerden worden geheten, en bij de Rooms- katholieken in de landen die deze religie toegedaan zijn, zoals Frankrijk, Spanje, Portugal, Italië, en grote delen van Duitsland, en ook van Hongarije, voorts Polen. Bij hen is weliswaar het Woord, maar het wordt niet gelezen; het Woord wordt ook weinig gelezen in Rusland, maar nochtans wordt er geloofd dat het heilig is. De vergemeenschapping door het Woord is alleen in Engeland, Holland, in sommige vorstendommen in Duitsland, en in Zweden en Denemarken, want daar wordt het Woord geleerd en gepredikt. Maar in Azië, Afrika en de Indiën, natiën die veel talrijker zijn dan de gereformeerde Christenen, is het Woord nagenoeg onbekend. Maar opdat het Woord niet verloren zou gaan, is vanuit de Heer daarin voorzien dat de Joodse natie, bij wie het Woord van het Oude Testament in zijn oorspronkelijke taal is, het nog zou blijven voortbestaan en verspreid over veel van de aardbol zou wonen. En hoewel deze natie loochent dat de Heer de Messias of Christus is, uit de profeten voorzegd, en hoewel zij boos van harte is, geeft nochtans de lezing door hen van het Woord gemeenschap met sommige hemelen. Want de overeenstemmingen vergemeenschappen, van welke aard de persoon die het leest ook is, mits hij het als Goddelijk erkent. Want zowel in het heden als oudtijds, wanneer zij Mozes, Abraham, Izaak en Jakob, David, Elia, en anderen die in het Woord genoemd worden, aanbidden als godheden, dan doorvatten de hemelen in plaats daarvan de Heer, niets wetende over de persoon in de wereld vanuit wie dat heilige van de eredienst voortgaat. Zodanig is de verbinding van de hemel met de mens door het Woord.

De Oneindigheid,
Onmetelijkheid
en de Eeuwigheid van God.

Een gedenkwaardigheid uit: Ware Christelijke Religie 35.

35. Eens was ik in een staat van verbazing over de geweldige menigte van mensen die de schepping, en vandaar alle dingen die onder de zon zijn, aan de natuur toeschrijven en die, als ze iets zien, vanuit die erkenning met hun hart zeggen: ’Is dit niet van de natuur?’ En wanneer men hun vraagt, waarom ze zeggen dat het van de natuur is, en waarom niet van God, terwijl ze toch van tijd tot tijd, naar algemeen gebruik zeggen, dat God de natuur geschapen heeft, en ze vandaar evengoed kunnen zeggen dat de dingen die ze zien van God in plaats van de natuur zijn, dan antwoorden ze op een inwendige, bijna stilzwijgende toon: ‘Wat is God anders dan de natuur?’ Al deze mensen vertonen zich trots vanuit de overreding ten aanzien van de schepping van het heelal vanuit de natuur. Ze voelen deze waanzin die ze als wijsheid beschouwen en wel zodanig, dat ze al diegenen, die de schepping van het heelal uit God erkennen, als mieren beschouwen die een afgesleten weg gaan, of zoals vlinders die maar een beetje in de lucht fladderen. Ze noemen de ideeën van deze mensen dromen, omdat die zien wat zij niet zien. Ze zeggen dan: ‘Wie heeft God gezien, en wie ziet niet de natuur?’ Toen ik over de menigte van dergelijke mensen zo verbaasd was, stond een engel aan mijn zijde die tot mij sprak: ‘Wat overdenkt u?’ Ik antwoordde: ‘Ik denk over de menigte van mensen die geloven dat de natuur vanuit zichzelf is en dat de natuur op die wijze de schepster van het heelal is.’ De engel zei: ‘De hele hel bestaat uit dergelijke mensen, ze worden daar satans en duivels genoemd; satans degenen die zich ten gunste van de natuur bevestigd hebben en vandaar God hebben geloochend, duivels diegenen die misdadig geleefd hebben en zo alle erkenning van God uit hun hart hebben geworpen. Ik zal u leiden naar de scholen in de zuidwestelijke streek, waar diegenen zich bevinden die nog niet in de hel zijn.’ Hij nam mij bij de hand en leidde mij daarheen. Ik zag kleine huisjes waarin scholen waren gevestigd en temidden daarvan een gebouw, dat zoveel als het hoofdkwartier was. Dit was gebouwd uit pikzwarte stenen die overdekt waren met glasachtige plaatjes die glinsterden als goud en zilver, zoals de stenen die seleniet of mica worden genoemd. Hier en daar lagen er glanzende schelpen tussen gestrooid. We naderden het gebouw en klopten aan. Meteen opende iemand de deur en zei: ‘Welkom’. Hij snelde naar een tafel en bracht vier boeken en zei: ‘Deze boeken zijn de wijsheid waaraan een groot aantal koninkrijken heden ten dage bijval schenkt. Dit boek of deze wijsheid juichen velen in Frankrijk toe, dit velen in Duitsland; dit enkelen in Holland; en dit sommigen in Engeland.’ Hij vervolgde: ‘Als u het wilt zien zal ik deze boeken voor uw ogen doen oplichten.’ Toen stortte hij de glorie van zijn roem uit en goot die rondom zich heen, en weldra straalden de boeken als een licht. Plotseling verdween dit licht echter voor onze ogen. We vroegen hem toen waar hij nu mee bezig was te schrijven en hij antwoordde dat hij nu die dingen die tot de binnenste wijsheid behoorden, vanuit zijn schatkamer ophaalde en te voorschijn bracht.’ Kort samengevat zijn het deze:

1. Behoort de natuur tot het leven, dan wel het leven tot de natuur?

2. Behoort het middelpunt tot de expansie of omtrek dan wel de expansie tot het middelpunt?

3. Over het middelpunt van de expansie of de omtrek van het leven.

Toen hij dit had gezegd ging hij op een stoel aan tafel zitten. Wij echter gingen rondwandelen in de heel ruime school. Er stond een kaars op zijn tafel, want er was geen zonlicht maar alleen het nachtelijk licht van de maan. Tot mijn verwondering scheen de kaars daar rondgedragen te worden en licht te geven, maar omdat ze niet was gesnoten gaf ze maar weinig licht. Terwijl hij schreef zagen we beelden in verschillende vormen vanaf de tafel naar de wanden vliegen. In dit nachtelijk maanlicht verschenen ze als mooie Indische vogels. Toen we echter de deur openden, ziet, toen verschenen ze in het daglicht van de zon als die nachtvogels met netvormige vleugels, want het waren schijnbare waarheden. Deze waren door de bevestigingen misleidingen geworden die door hem scherpzinnig tot reeksen aaneengeschakeld waren. Nadat we dat gezien hadden, naderden we de tafel en vroegen hem waarmee hij nu bezig was te schrijven. Hij zei: ‘Over dit eerste punt: behoort de natuur tot het leven dan wel het leven tot de natuur.’ Hij zei hierover dat hij allebei kon bevestigen en waar maken. Maar aangezien er van binnen iets in verborgen lag, dat hij vreesde, durfde hij alleen dit ene te bevestigen, dat de natuur tot het leven behoort. Eigenlijk vanuit het leven is, maar niet dat het leven tot de natuur behoort, dat wil zeggen, vanuit de natuur is. We vroegen beleefd, wat het is, dat van binnen verborgen ligt en dat hij vreest. Hij antwoordde dat hij door de geestelijkheid een aanbidder van de natuur en dus een atheïst genoemd zou kunnen worden. Door leken zou hij een man met een ongezonde rede genoemd kunnen worden, aangezien dezen en de vorigen óf uit blind geloof geloven, óf zien door de ogen van hen, die dat geloof bevestigen. Maar toen, vanuit een zekere verontwaardiging van ijver voor de waarheid, zeiden we tegen hem: ‘Vriend, u dwaalt schromelijk, uw wijsheid is eigenlijk een bepaald talent voor het schrijven, dit heeft u verleid en de glorie van de roem heeft u er toe gevoerd, dingen te bevestigen die u niet gelooft. Weet u niet dat het menselijk gemoed zich kan verheffen boven de zinlijke dingen, wat de dingen zijn die in de gedachten zijn vanuit de gevoelens van het lichaam? Als het gemoed wordt verheven ziet het de dingen die bij het leven behoren boven en de dingen die van de natuur zijn beneden. Wat is het leven anders dan liefde en wijsheid en wat is de natuur anders dan het ontvangende daarvan, waardoor ze haar werkingen en nutten kunnen doen. Kunnen leven en natuur op andere wijze één zijn dan zoals het principale en het instrumentale; of kan het licht één zijn met het oog of het geluid één met het oor? Waarvandaan zijn de zinnen van het oog en het oor anders dan vanuit het leven, en waarvandaan hun vormen anders dan vanuit de natuur? Wat is het menselijk lichaam anders dan een orgaan van het leven? Zijn niet alle dingen tot in bijzonderheden daarin organisch gevormd, om datgene voort te brengen wat de liefde wil en het verstand denkt? Zijn niet de organen van het lichaam vanuit de natuur, en de liefde en de gedachte vanuit het leven? Zijn ze niet volledig van elkaar onderscheiden? Verhef de blik van uw scherpzinnigheid nog iets hoger en u zult zien dat aangedaan worden en denken tot het leven behoort, en dat aangedaan worden tot de liefde behoort, en denken tot de wijsheid en beide behoren tot het leven, want zoals gezegd, de liefde en de wijsheid zijn het leven. Als u uw begripsvermogen nog iets hoger verheft, zult u zien dat de liefde en de wijsheid niet bestaan, als ze niet ergens een oorsprong hebben. Deze oorsprong is de Liefde en de Wijsheid zelf en vandaar het Leven zelf en deze zijn God, uit wie de natuur is.’ Daarna spraken we met hem over het tweede punt: behoort het middelpunt tot de expansie dan wel de expansie tot het middelpunt. We vroegen hem waarom hij dit vraagstuk opwierp en hij antwoordde dat hij dit deed met het doel om tot een conclusie te komen betreffende het middelpunt en de expansie of de omtrek van de natuur en van het leven, dus over de oorsprong van elk van beide. Toen we hem vroegen wat zijn mening was gaf hij hetzelfde antwoord als eerder, namelijk dat hij beide bevestigen kon, maar dat hij uit vrees voor verlies van zijn goede naam, bevestigde dat de expansie tot het middelpunt behoort, dat wil zeggen; uit het middelpunt is. ‘Hoewel ik weet’, zei hij, ‘dat, voor de zon er was, iets geweest is, en wel overal in het uitspansel, en dat dit uit zichzelf in de orde samenvloeide, dus tot een middelpunt.’ We spraken hem opnieuw toe met verontwaardigde ijver en zeiden: ‘Vriend, u bent uitzinnig.’ Toen hij dit hoorde, schoof hij zijn stoel van de tafel terug, keek ons schuchter aan en luisterde toen naar ons, maar lachend. Wij gingen echter door met spreken: ‘Wat is onzinniger, dan te zeggen, dat het middelpunt uit het uitspansel is - onder uw middelpunt verstaan wij de zon, en onder uw uitspansel verstaan wij het heelal - en dus dat het heelal zonder zon ontstaan zou zijn. Maakt niet de zon de natuur en al haar eigenschappen? Deze hangen immers alleen af van het licht en de warmte, die voortgaan uit de zon door de atmosferen. Waar waren deze eerder? Maar we zullen zeggen waar deze vandaan zijn door het volgende te overwegen. Zijn niet de atmosferen en alle dingen die op aarde zijn, gelijkend op oppervlakken en is de zon niet hun middelpunt? Wat zijn al deze dingen zonder de zon; kunnen ze één ogenblik blijven bestaan? Dus, wat waren al deze dingen vóór de zon? Konden ze ontstaan en is blijven bestaan niet een voortdurend ontstaan? Als dus het blijven bestaan van alle dingen van de natuur uit de zon is, volgt daaruit dat ook het ontstaan van alle dingen daaruit is. Dit ziet en erkent eenieder vanuit eigen ervaring. Blijft het latere niet uit het eerdere bestaan, evenals het ontstaat uit het eerdere? Wanneer de oppervlakte het vroegere was en het middelpunt het latere, zou dan niet het vroegere vanuit het latere blijven bestaan, wat toch tegen de wetten van de orde is. Hoe kunnen latere dingen vroegere dingen voortbrengen, of uiterlijke dingen innerlijke, of grovere fijnere dingen. Dus, hoe kunnen de oppervlakken, die het uitspansel maken, het middelpunt voortbrengen? Wie ziet niet dat dit tegen de wetten van de natuur is? We hebben deze argumenten vanuit de onderzoeking van de rede aangevoerd om te bevestigen, dat het uitspansel uit het middelpunt ontstaat en niet omgekeerd, hoewel eenieder, die juist denkt, dit ziet zonder deze argumenten. U heeft gezegd dat het uitspansel uit zichzelf tot een middelpunt is samengevloeid; deed het dat dan bij toeval in zulk een bewonderenswaardige en verbazingwekkende orde, dat het ene ding er is ten behoeve van het andere en alle dingen in het algemeen en in het bijzonder ten behoeve van de mens en van zijn eeuwig leven? Kan de natuur vanuit de een of andere liefde, door de een of andere wijsheid doeleinden nastreven, oorzaken beschouwen, en dan in werkingen voorzien, opdat dergelijke dingen in hun volgorde ontstaan? Kan ze uit mensen engelen maken en vanuit die de hemel, en maken dat zij die daar zijn, tot in het eeuwige leven? Stel u deze vragen en denk na, en uw voorstelling over het ontstaan van de natuur uit de natuur zal in elkaar storten.’ Daarna vroegen we hem wat hij gedacht had en hoe hij nu dacht over het derde punt: over het middelpunt en het uitspansel, van de natuur en van het leven. Of hij geloofde dat het middelpunt en het uitspansel van het leven dezelfde waren als het middelpunt en het uitspansel van de natuur. Hij zei dat hij hierover in onzekerheid verkeerde, en dat hij eerst had gedacht, dat de innerlijke werkzaamheid van de natuur het leven is, en dat de liefde en de wijsheid, die wezenlijk het leven van de mens maken, daaruit zijn. Het vuur van de zon, door de warmte en het licht, door middel van de atmosferen, brengen deze werkzaamheden voort. Nu echter verkeerde hij in twijfel door de dingen die hij had gehoord over het leven van de mens na de dood. Deze onzekerheid droeg zijn gemoed soms omhoog, dan weer omlaag. Als het omhoog ging, erkende hij een middelpunt waarover hij vroeger niets geweten had, en als zijn gemoed omlaag viel, zag hij het middelpunt, dat hij voor het enige had gehouden. Hij geloofde nu dat het leven vanuit het middelpunt is, waarover hij vroeger niets geweten had en de natuur vanuit het middelpunt waarvan hij tevoren had gedacht dat dit het enige was, en dat het ene en het andere middelpunt een uitspansel om zich heen heeft. Hierop zeiden wij: ‘Goed! , mits u nu ook maar alleen vanuit het middelpunt en het uitspansel van het leven het middelpunt en het uitspansel van de natuur wilt beschouwen en niet omgekeerd.’ We onderrichtten hem toen dat er boven de engelenhemel een Zon is die louter Liefde is, schijnbaar vurig zoals de zon van de wereld, en dat de engelen en de mensen vanuit de warmte die vanuit die Zon voortgaat, de wil en de liefde hebben en dat ze vanuit het daaruit voortvloeiende licht verstand en wijsheid hebben. Verder, dat de dingen die daaruit voortkomen, geestelijke dingen worden genoemd, en dat de dingen die van de zon van de wereld uitgaan, de houders of de ontvangende vaten van het leven zijn, en natuurlijke dingen worden genoemd. Vervolgens dat het uitspansel van het middelpunt van het leven de geestelijke wereld wordt genoemd, die door haar Zon bestaat, en dat het uitspansel van het middelpunt van de natuur de natuurlijke wereld wordt genoemd, die door haar zon bestaat. En aangezien nu bij de Liefde en de Wijsheid niet van ruimte en tijd gesproken kan worden, maar in plaats daarvan van staten, zo volgt hieruit dat het uitspansel rondom de zon van de engelenhemel, geen expansie is, maar wel rondom de uitgebreidheid van de natuurlijke zon is, en bij de levende wezens daar overeenkomstig hun opnemingen en de opnemingen overeenkomstig hun vormen en staten. Hij vroeg toen vanwaar het vuur van de zon van de wereld of van de natuur kwam. We antwoordden dat het is vanuit de zon van de engelenhemel, die niet een vuur is, maar de Goddelijke Liefde die het dichtst voorgaat uit God, die in het midden van die Zon is. Daar hij zich hierover verwonderde, toonden we hem dit op de volgende wijze aan: ’De liefde is in haar wezen een geestelijk vuur, vandaar komt het, dat het vuur in het Woord in de geestelijke zin de liefde betekent. Vandaar bidden priesters in de tempels, dat het hemelse vuur de harten moge vervullen, waaronder ze de liefde verstaan. Het vuur van het altaar, en het vuur van de kandelaar bij de Israëlieten beeldden niets anders uit dan de Goddelijke Liefde. De bloed- of levenswarmte van de mensen en ook algemener van de dieren, heeft geen andere oorsprong dan de liefde, die hun leven uitmaakt. Dit is de reden waarom een mens warm wordt, verhit en ontvlamt, als zijn liefde tot ijver wordt opgedreven of dat hij geprikkeld wordt tot woede en passie. Vandaar kan het uit het feit, dat de geestelijke warmte, die liefde is, bij de mens natuurlijke warmte voortbrengt en wel dermate dat ze hun aangezichten en hun leden aansteekt en doet ontvlammen, duidelijk zijn, dat het vuur van de natuurlijke zon nergens anders uit ontstaan is, dan uit het vuur van de geestelijke zon, die de Goddelijke Liefde is. Het uitspansel komt dus voort uit het middelpunt niet omgekeerd, zoals we net hebben gezegd, en het middelpunt van het leven dat de zon van de engelenhemel is, is de Goddelijke Liefde. Deze gaat het dichtst vanuit God voort; Hij is in het centrum van die Zon en aangezien daaruit het uitspansel van dat middelpunt dat de geestelijke wereld wordt genoemd, is, en vanuit deze Zon de zon van de wereld is ontstaan, en hieruit haar uitspansel, dat de natuurlijke wereld wordt genoemd, zo blijkt duidelijk dat het heelal uit God geschapen is.’ Na deze woorden gingen we heen en hij begeleidde ons tot buiten het voorplein van zijn school. Hij sprak met ons over hemel en hel en over het goddelijke toezicht, vanuit een nieuw verstandig inzicht.

In de kerk heden ten dage
is geloof zo zeldzaam,
dat nauwelijks gezegd kan worden
dat het bestaat.

Laatste Oordeel 37.

37. In de kerk heden ten dage is geloof zo zeldzaam, dat nauwelijks gezegd kan worden dat het bestaat. Dit bleek bij velen, zowel geleerden als eenvoudigen, van wie de geesten na hun dood werden onderzocht aangaande het geloof dat zij in de wereld hadden. Het werd bevonden, dat ieder van hen meende, dat alleen al het geloven en zich overtuigd houden, al geloof was. Bij de meer geleerden, dat het alleen daarin bestond, dat men uit gerustheid of vertrouwen gelooft, dat men behouden wordt door het lijden van de Heer en door Zijn Voorspraak; en nauwelijks iemand wist, dat er geen geloof is als er geen liefdadigheid of liefde is. Zelfs wisten zij ook niet wat de liefde jegens de naaste is, en ook niet wat het onderscheid tussen denken en willen; velen van hen keerden de liefde de rug toe, zeggende dat de liefde niets uitwerkt, maar alleen het geloof. Wanneer hun gezegd werd, dat liefde en geloof één zijn, zoals de wil en het verstand, en dat het ene van het ander scheiden, zou zijn alsof de wil van het verstand gescheiden werd, dan begrepen zij dat niet. Daaruit blijkt dat er tegenwoordig nauwelijks enig geloof is. Dit werd ook op levendige wijze aangetoond. Zij die zich overtuigd hielden dat zij geloof hadden, werden weggeleid naar gezelschappen van engelen, waar het echte geloof was. Wanneer hun dan gemeenschap met die gezelschappen gegeven werd, bemerkten zij duidelijk dat zij geen geloof hadden; wat zij ook later voor velen bekenden. Hetzelfde werd ook duidelijk gemaakt voor hen, die betuigd hadden dat zij geloofden en zich geloof hadden toegeschreven, maar niet geleefd hadden volgens een leven van geloof, dat liefde is, en ieder van hen beleed dat hij geen geloof had, omdat niets daarvan in het leven van hun geest was, maar alleen daarbuiten in iets van hun gedachte, toen zij in de natuurlijke wereld leefden.

38. Zodanig is de staat der kerk tegenwoordig, namelijk dat er geen geloof is omdat er geen liefde is; en waar geen liefde is, daar is ook niets van het geestelijk goede, want dit goede is uitsluitend uit liefde. Er werd uit de hemel gezegd, dat er bij enigen wel goeds was, maar dat het niet gezegd kon worden geestelijk goed te zijn, maar natuurlijk goed, om reden dat de Goddelijke waarheden zelf in duisternis verkeren, en Goddelijke waarheden zijn het, die naar de liefde heenleiden; want die onderwijzen haar, en beschouwen haar als het doel waarheen gestreefd wordt. Vandaar dat er geen andere liefde kan bestaan, dan die welke overeenstemt met de waarheden waaruit zij voortkomt. De Goddelijke waarheden, waaruit de leerstellingen van de kerken worden afgeleid, zien alleen op het geloof, waarom zij ook leerstellingen van het geloof genoemd worden en zien niet op naar het leven. En waarheden die alleen op het geloof zien en niet op het leven, kunnen de mens niet geestelijk maken. Zolang die buiten het leven blijven, zijn zij alleen natuurlijk, want men weet en denkt ze alleen zoals andere dingen. Vandaar is het, dat tegenwoordig het geestelijk goede niet bestaat, maar bij sommigen alleen het natuurlijk goede. Bovendien is iedere kerk in haar begin geestelijk, want zij begint in liefde; maar in de loop der tijden wijkt zij van de liefde naar het geloof af, en dan wordt zij van een innerlijke kerk een uiterlijke; en wanneer zij uiterlijk wordt dan komt haar einde, omdat zij dan alle waarde hecht aan het weten en weinig of niets aan het leven. Naarmate de mens van innerlijk uiterlijk wordt, naar die mate wordt bij hem het geestelijk licht verduisterd, zodat hij niet langer het Goddelijk Ware uit het ware zelf, dat is uit het licht des hemels ziet, maar alleen uit het natuurlijk licht. Dat licht is van dien aard, dat het Goddelijke Waarheid ziet als in de nacht; en ook door niets anders weet of het waar is, dan doordat de voorgangers het zeggen en de gewone leken het aannemen. Vandaar dat het verstand van zulke mensen niet door de Heer kan worden geïllustreerd, want naarmate het natuurlijke licht in het verstand schijnt, naar die mate wordt het geestelijk licht verduisterd. Natuurlijk licht schijnt in het verstand wanneer wereldse, lichamelijke en aardse zaken boven geestelijke, hemelse en Goddelijke dingen worden bemind, en in zover is de mens ook uiterlijk.

39. Maar omdat men in de Christelijke wereld niet weet, dat er geen geloof is, wanneer er geen liefde is; en ook niet wat liefde jegens de naaste is; en niet eens dat de wil de mens zelf uitmaakt, en dan nog slechts die gedachten die uit de wil voortkomen; daarom zal ik, opdat die onderwerpen duidelijk in het licht van het verstand uitkomen, hier een verzameling bijvoegen van uittreksels daarover uit de "Hemelse Verborgenheden", die als toelichting kunnen dienen.

De wil en het verstand
zijn het menselijke gemoed,
en geheel het leven van de mensen
is daarin.

Hemelse Leer 28-33.

28. De mens heeft twee vermogens die het leven van hem maken, het ene wordt genoemd de wil en het andere het verstand. Deze zijn onderling onderscheiden, maar zijn zo geschapen dat zij één mogen zijn, en wanneer zij één zijn, worden zij het gemoed genoemd. De wil en het verstand zijn het menselijke gemoed, en geheel het leven van de mensen is daarin.

29. Zoals alle dingen in het heelal die volgens de goddelijke orde zijn, betrekking hebben op het goede en het ware, evenzo hebben alle dingen bij de mens betrekking op de wil en het verstand, want het goede bij de mens is van zijn wil, en het ware bij hem is van zijn verstand. Deze beide vermogens immers, of deze beide levens van de mens, zijn de ontvangers en de subjecten ervan; de wil is de ontvanger en het subject van alle dingen van het goede, en het verstand is de ontvanger en het subject van alle dingen van het ware. De goede en de ware dingen bij de mens zijn nergens anders, en omdat de goede en de ware dingen bij de mens niet ergens anders zijn, zijn dus ook de liefde en het geloof niet ergens anders, aangezien de liefde is van het goede en het goede is van de liefde, en het geloof is van het ware en het ware is van het geloof.

30. Omdat nu alle dingen in het heelal betrekking hebben op het goede en het ware, en alle dingen van de kerk op het goede van de liefde en het ware van het geloof, en omdat de mens een mens is krachtens die beide vermogens, wordt daarom over die eveneens in deze leer gehandeld; anders kan de mens ook niet een helder onderscheiden idee hierover hebben, en zijn denken grondvesten.

31. De wil en het verstand maken ook de geest van de mens, want zijn wijsheid en inzicht zetelen daarin, en in het algemeen ook zijn leven; het lichaam is slechts in gehoorzaamheid.

32. Niets is van méér belang te weten, dan hoe de wil en het verstand één gemoed maken. Zij maken één gemoed zoals het goede en het ware één Ene maken. Er is een eender huwelijk tussen de wil en het verstand, als tussen het goede en het ware. Hoe dat huwelijk is, kan ten volle vaststaan uit de dingen die over het goede en het ware boven zijn aangevoerd. Namelijk dat zoals het goede het zijn der zaak zelf is, en het ware het bestaan der zaak daaruit, evenzo is de wil bij de mens het zijn van het leven zelf van hem, en is het verstand het bestaan van het leven daaruit, want het goede dat van de wil is, formeert zich in het verstand, en vertoont zich zichtbaar.

33. Zij die in het goede en het ware zijn, hebben wil en verstand, maar zij die in het boze en het valse zijn, hebben geen wil en verstand, maar in plaats van wil hebben zij begeerte, en in plaats van verstand wetenschap. De waarlijk menselijke wil immers is de ontvanger van het goede, en het verstand de ontvanger van het ware; en daarom kan niet worden gesproken van wil met betrekking tot het boze, noch van verstand met betrekking tot het valse, omdat zij tegengestelden zijn, en het tegengestelde vernietigt. Vandaar is het, dat de mens die in het boze en daaruit in het valse is, niet redelijk, wijs en inzichtsvol kan worden geheten. Ook zijn bij de bozen de innerlijke dingen gesloten die van het gemoed zijn, waar voornamelijk de wil en het verstand zetelen. Men gelooft alsof de bozen ook wil en verstand hebben, omdat zij zeggen dat zij willen en dat zij verstaan, maar hun willen is slechts begeren, en hun verstaan is slechts weten.

Een ieder erkent,
wanneer hij het heelal beschouwt
een opperwezen,
en nog meer hij
die de orde van het heelal beschouwt.

Hemelse Verborgenheden 1308.

Dat de woorden 'en laat ons een naam voor ons maken', (Genesis 11:4) betekenen, om daardoor een reputatie van macht te krijgen, kan blijken uit de betekenis van zich een naam maken. Want zulke mensen weten dat eenieder in de een of andere godsdienst wil zijn, daar dit een algemene neiging is, ook bij de heidenen. Want eenieder erkent, wanneer hij het heelal beschouwt en nog meer hij die de orde van het heelal beschouwt, een opperwezen, en daar hij zijn eigen voorspoed begeert, aanbidt hij het. Bovendien is er iets binnenin hem dat daarvoor spreekt, want iets dergelijks vloeit van de Heer in door de engelen die bij ieder mens zijn. Een mens die niet van zo'n aard is, staat onder de heerschappij van de helse geesten en erkent God niet. Daar nu zij, die de Babylonische torens opbouwen, dit weten, maken zij zich door leerstellingen en heilige dingen een naam, anders zouden zij niet vereerd kunnen worden, wat in de direct daarop volgende woorden wordt aangeduid. Dat zij anders verstrooid zouden worden over de aangezichten van de gehele aarde, wil zeggen, dat ze niet erkend zouden worden. Hieruit volgt tevens, dat hoe hoger zulke figuren hun hoofd in de hemel kunnen verheffen, hoe meer naam zij zichzelf maken. Hun heerschappij is het grootst over hen die enig geweten hebben, want ze leiden hen waarheen zij willen, daarentegen regeren zij hen die geen geweten hebben, door verschillende uiterlijke banden.

Al wat de mens uit zichzelf voortbrengt
kan het goede niet zijn,
want het komt uit hemzelf,
en dit zelf is een onreine
en hoogst onzuivere bron.

Hemelse Verborgenheden 874.

'En de duif vond geen rust voor het hol van haar voet, en zij keerde weder tot hem in de ark, want de wateren waren op de aangezichten van de ganse aarde; en hij stak zijn hand uit en hij nam haar, en bracht haar tot zich in de ark', (Genesis 8:9); hier wordt de eerste staat beschreven van de wedergeboorte van de mens van die Kerk na de verzoeking, die allen die wedergeboren worden, gemeen hebben, namelijk dat zij geloven uit zichzelf het goede te doen en het ware te denken, en daar zij nog in de grootste duisternis verkeren, laat de Heer hen dan ook in deze waan, niettemin is al het goede dat zij doen en al het ware dat zij denken, wanneer zij in die mening verkeren, die vals is, niet het goede en ware van het geloof. Al wat de mens uit zichzelf voortbrengt kan het goede niet zijn, want het komt uit hemzelf, en dit zelf is een onreine en hoogst onzuivere bron. Uit een onreine en onzuivere bron kan nooit iets goeds voortkomen, want hij denkt steeds aan eigen verdienste en aan eigen rechtvaardigheid. Sommigen gaan zelfs nog verder en verachten anderen bij zichzelf vergeleken, zoals de Heer leert in: (Lukas 18:9 tot 14); anderen doen weer anders. De eigen begeerten voegen zich er aan toe, zodat het van buiten een schijn van het goede heeft, maar toch is het vuil van binnen. Daarom is het goede dat de mens in deze staat doet, niet het goede van het geloof. Dit is ook zo gesteld met het ware dat hij denkt; zelfs wanneer datgene wat hij denkt ook de volste waarheid was, dan is het toch, zolang het uit zijn eigen ik komt, op zichzelf weliswaar het ware van het geloof, maar het goede van het geloof is er niet in. Al het ware moet, om het ware van het geloof te zijn, het goede van het geloof van de Heer in zich hebben; eerst dan wordt het goed en waar.

Zodra het gemoed zich terugtrekt uit de lichamelijke dingen,
verschijnen de dingen die tot de ziel en tot het leven behoren.

Hemelse Verborgenheden 1408.

Deze dingen en de volgende die zich historisch zo hebben toegedragen zoals ze beschreven zijn [in het Woord], zijn geschiedenissen van uitbeeldende aard en alle woorden aanduidingen. Dit is evenzeer het geval met alle historische gedeelten van het Woord, niet alleen met de boeken van Mozes, maar ook met Jozua, Richteren, Samuël en Koningen. In al deze boeken verschijnt niets anders dan geschiedenis; maar hoewel in de letterlijke zin geschiedenis, bevat de innerlijke zin niettemin verborgenheden van de hemel, die daarin verscholen liggen.Deze verborgenheden kunnen nooit worden gezien wanneer het gemoed met het oog aan de historische dingen vasthoudt. Deze worden ook niet geopenbaard vooraleer het gemoed zich van de letterlijke zin verwijdert. Het is met het Woord van de Heer gesteld als met het lichaam waarin een levende ziel is; de dingen die tot de ziel behoren, verschijnen niet zolang het gemoed dermate aan lichamelijke dingen kleeft, dat het nauwelijks gelooft een ziel te hebben, nog minder te zullen leven na de dood. ' Zodra echter het gemoed zich uit de lichamelijke dingen terugtrekt, verschijnen de dingen die tot de ziel en tot het leven behoren. Dit is ook de reden dat niet alleen de lichamelijke dingen moeten sterven vooraleer de mens opnieuw geboren of wederverwekt kan worden, maar dat ook het lichaam sterven moet, opdat de mens in de hemel kan komen en de hemelse dingen zien. Evenzo is het gesteld met het Woord van de Heer: de lichamelijke dingen zijn de dingen die tot de letterlijke zin behoren; wanneer het gemoed daarin gehouden wordt, worden de innerlijke dingen nooit gezien, maar eesrt wanneer deze lichamelijke dingen als het ware dood zijn, vertonen de innerlijke dingen zich aan het oog. Niettemin vertonen de dingen die tot de letterlijke zin behoren, overeenkomst met de dingen die bij de mens in het lichaam zijn, namelijk met de feiten en kennis van het geheugen die uit de zinnelijke dingen voortkomen en uit algemene vaten bestaan, waarin de inwendige of de innerlijke dingen zijn. Hieruit kan men weten dat de vaten iets geheel anders zijn dan de wezenlijke dingen die in de vaten zijn. De vaten zijn de natuurlijke dingen; de wezenlijke dingen, die de vaten bevatten, zijn geestelijke en hemelse dingen. Evenzo zijn de geschiedenissen van het Woord, evenals elk woord in het Woord, algemene, natuurlijke, ja zelfs stoffelijke vaten, waarin geestelijke en hemelse dingen zijn. Deze dingen komen nooit tot aanschouwing dan alleen door de innerlijke zin. Eenieder kan dit alleen al hieruit opmaken, dat vele dingen in het Woord zijn gezegd naar schijnbaarheden, ja zelfs naar zinsbegoochelingen, zo bijvoorbeeld dat de Heer toornt, straft, vervloekt, doodt en dergelijke dingen meer, terwijl toch in de innerlijke zin het tegendeel gelegen is, namelijk dat de Heer nooit toornt en straft, nog minder vervloekt en doodt. Intussen schaadt het hen die uit de eenvoud van hun harten het Woord geloven, zoals zij het in de letter opnemen, geenszins, wanneer zij in de naastenliefde leven. Dit komt omdat het Woord niets anders leert, dan dat eenieder met de naaste in naastenliefde zal leven en dat men de Heer boven alles lief zal hebben. Zij die dat doen hebben innerlijke dingen bij zich en zo worden bij hen de uit de letterlijke zin opgenomen drogbeelden gemakkelijk verstrooid.

Het is de staat
en geenszins de plaats,
die maakt dat men in de hellen is.
Hemelse Verborgenheden 1691.

… Al het boze en valse ontstaat uit de eigenliefde en de liefde tot de wereld, er is geen andere oorsprong, want deze zijn tegenovergesteld aan de hemelse en de geestelijke liefde. En omdat zij tegenovergesteld zijn, zijn die het juist die voortdurend de hemelse en geestelijke dingen in het Rijk van God trachten te vernietigen. Uit eigenliefde en de liefde tot de wereld ontstaan alle soorten van haat, uit de haat alle wraaknemingen en wreedheden, en uit beide weer alle arglisten, kortom alle hellen …

… Bergen betekenen, zoals gewoonlijk, de hemelse liefde en de geestelijke liefde, (759, 796), in de tegenovergestelde zin echter wordt in het Woord door bergen de eigenliefde en de liefde tot de wereld aangeduid. Bij Jesaja: 'De ogen van de hoogmoed des mensen zullen vernederd worden, en de hoogmoed der mensen zal neergebogen worden; de dag van Jehovah Zebaoth over alle hoovaardige en hoge; over alle hoge bergen en over alle verhevene heuvelen en over alle hoge toren', (Jesaja 2:11,12,14,15). Hier staan de hoge bergen klaarblijkelijk voor de eigenliefde en de verheven heuvelen voor de liefde tot de wereld. Bij Mozes: 'Een vuur is aangestoken in Mijn toorn en zal branden tot in de onderste hel, en zal het land en zijn inkomst verteren en de gronden van de bergen in vlam zetten', (Deuteronomium 32:22), 'gronden van de bergen', voor de hellen worden zij genoemd omdat de eigenliefde en de liefde tot de wereld daar heersen en uit voortkomen …

… Wie in verzoekingen is, is in de hellen; het is de staat en geenszins de plaats, die maakt dat men in de hellen is. Daar bergen en torens de eigenliefde en de liefde tot de wereld betekenen, kan aan de hand daarvan blijken, wat wordt aangeduid met de woorden, dat de Heer door de duivel op een hoge berg werd geleid en op de tinne van de tempel, namelijk in alle uiterste worstelingen van de verzoekingen tegen de liefde van zichzelf en tot de wereld, dat wil zeggen, tegen de hellen …

Alle Goddelijk werk
beoogt het oneindige
en eeuwige.

Laatste Oordeel 13.

Uit vele dingen die zowel in de hemel als in de wereld bestaan blijkt dit. In geen van beide is er één ding, dat geheel en al gelijkt op een ander, of daaraan gelijk is. Ook is er geen gelaat, dat geheel en al op een ander lijkt of het zelfde is, en dat zal in de eeuwigheid niet plaats vinden. Op dezelfde wijze is er geen enkel karakter geheel gelijk aan een ander. Daarom zijn er zoveel aangezichten en karakters als er mensen zijn en ook als er engelen zijn. Nooit bestaat er in een mens, wiens lichaam uit zo vele ontelbare delen bestaat, en wiens karakter uit ontelbare genegenheden bestaat, ook maar iets dat geheel en al gelijkt of hetzelfde is als iets in een ander mens. Vandaar is het, dat iedereen een leven leidt, verschillend van dat van iemand anders. Evenzo is het in alles en in ieder ding der natuur. Dat er zo'n oneindige verscheidenheid is in alles en in ieder ding, heeft zijn oorzaak daarin, dat alles zijn oorsprong heeft uit het Goddelijke, dat oneindig is. Er is overal een zeker beeld van oneindigheid, met het doel, dat alles door de Godheid zal worden beschouwd als Zijn eigen werk en tegelijkertijd, opdat alles naar het Goddelijke ziet als Zijn werk. Op welke wijze elk ding in de natuur betrekking heeft op oneindigheid en eeuwigheid, mag door het volgende enigszins duidelijk worden. Elk zaad, de vrucht van een boom, een graankorrel of een bloem, is zo geschapen, dat het tot in het oneindige kan worden vermenigvuldigd en tot in eeuwigheid kan duren; want uit één zaad worden meerdere geboren, vijf, tien, twintig, honderd; en uit elk daarvan opnieuw zovele. Wanneer die vruchtbaarheid uit een zaad slechts voor honderd jaren aanhoudend voortduurde, dan zou het niet alleen het oppervlak van een aardbol kunnen bedekken, maar ook het oppervlak van tienduizenden andere aardbollen. Diezelfde zaden zijn ook zó geschapen, dat hun duur voor eeuwig is; waaruit blijkt, hoe hierin het denkbeeld ligt van oneindigheid en eeuwigheid, en zo is het ook met de overige dingen. De engelenhemel is het einddoel, waartoe alle dingen in het heelal geschapen zijn, want de engelenhemel is het doel waartoe de mensheid bestaat; en het menselijk geslacht is het doel, waartoe de zichtbare hemel, met inbegrip van de wereldbollen, geschapen zijn. Het Goddelijk werk van de engelenhemel heeft allereerst oneindigheid en eeuwigheid op het oog, en bij gevolg is zijn vermeerdering zonder einde, want daar woont het Goddelijke Zelf. Vandaar is het ook duidelijk dat het menselijk geslacht nooit zal ophouden, want indien het ophield zou een Goddelijk werk tot een zeker getal begrensd worden, en zou de betrekking tot het oneindige verloren gaan.

Het Paard betekent het verstand
en de Ruiter de verstandige mens.

Over het Witte Paard.

2. In de profetische boeken van het Woord wordt dikwijls van het Paard gesproken, maar tot nu heeft men niet geweten, dat het Paard het verstand betekent en de Ruiter de verstandige mens. Misschien komt dit omdat het vreemd schijnt, dat door het Paard zo iets zou worden aangeduid. Maar dat het toch zo is, kan uit vele plaatsen in het Woord worden bevestigd, waarvan ik er hier enkele zal aanhalen. I n de profetie van Israël over Dan leest men: "Dan zal een slang zijn aan de weg, een adderslang neven het pad, bijtende en de hielen van het paard, zodat zijn rijder achterover valt." (Gen.49:17) Wat deze profetie over een stam van Israël betekent, zal niemand begrijpen indien hij niet weet wat de slang betekent, en verder wat het paard en de ruiter betekenen. Ieder wordt gewaar, dat het iets geestelijks is dat hierin ligt opgesloten. (Wat nu de afzonderlijke dingen betekenen, zie men in de Hemelse Verborgenheden n. 6398, 6399, 6400, 6401) In het boek Habakuk: "God, Gij rijdt op Uw paarden. Uw wagens zijn heil, Gij doet Uw paarden in de zee treden." (Hab.3:8,15) Dat de paarden hier iets geestelijks betekenen is duidelijk, omdat het van God gezegd wordt. Wat zou het anders zijn, dat God op Zijn paarden rijdt en dat Hij Zijn paarden in de zee doet lopen. In het boek Zacharia: "Te dien dage, spreekt Jehova, zal Ik ieder paard met stompzinnigheid slaan, en de ruiter met zinneloosheid. En over het huis van Juda zal Ik Mijn ogen openen, en ieder paard der volkeren zal Ik met blindheid slaan." (Zach.12:4) Hier wordt gehandeld over de verwoesting van de kerk, die plaats heeft wanneer er geheel geen verstand van het ware meer is. Dit wordt aldus beschreven door een paard en de ruiter. Wat zou het anders kunnen betekenen, dan dat iedereen met stompzinnigheid geslagen wordt, en dat het paard der volkeren met blindheid zou worden geslagen ? Wat heeft dit te doen met de kerk ? In het boek Job: "God heeft hem de wijsheid doen vergeten, en heeft hem geen verstand toebedeeld. Als het tijd is, verheft Hij zich in de hoogte, Hij belacht het paard en zijn ruiter." (Job 39:20,21) Dat hier door het paard het verstand van het Woord wordt aangeduid, is duidelijk. Evenzo in David waar gesproken wordt van: "Te paard rijden op het Woord der waarheid." (Psalm 45:5) Verder nog op vele andere plaatsen. Wie zou verder kunnen weten hoe het komt, dat Elia en Elisa de wagen van Israël en zijn ruiters werden genoemd. En waarom door de jongen van Elisa de berg werd gezien vol van vurige paarden en wagens, wanneer hij niet weet wat de wagens en de paarden betekenen, en wat Elia en Elisa hebben voorgesteld ? Want Elisa zei tot Elia: "Mijn vader,mijn vader, wagen Israëls en zijn ruiteren !" (2 Kon.2:11,12) En Joas de koning van Israël zei tot Elisa: "Mijn vader, mijn vader ! wagen IsraÙls en zijn ruiteren." (2 Kon.13:14) En over de jongen van Elisa: "En Jehova opende de ogen van de jongen, dat hij zag, en zie de \Mberg was vol vurige paarden en wagens rondom Elisa." (2 Kon.6:17) Dat Elia en Elisa "wagen van IsraÙl en zijn ruiteren" genoemd worden, is omdat zij beiden de Heer voorstelden, wat het Woord betreft, en omdat door wagen de leer uit het Woord wordt aangeduid, en door de paarden het verstand daarvan.

3. Dat het paard het verstand betekend, komt door niets anders dan door de voorstellende dingen in de geestelijke wereld. Dikwijls verschijnen daar paarden en ruiters en ook wagens, en allen daar weten dat die dingen iets van het verstand en van de leer betekenen. Ik heb dikwijls gezien, wanneer enigen daar uit hun verstand nadachten, dat zij verschenen als rijdende op paarden; zo vertoonden zich die overdenkingen voor anderen, zonder dat zij dat zelf wisten. Er is daar ook een plaats waar velen samen komen die uit het verstand denken, en over de waarheden der leer spreken. Wanneer anderen daar komen zien zij de gehele vlakte vol met paarden en wagens. Nieuwelingen die verwonderd vragen hoe dat komt, worden onderricht, dat die verschijning voort komt uit het verstandelijk denken van degenen die daar zijn. Die plaats wordt de Vergadering der Verstandigen en der Wijzen genoemd. Ik heb er ook blinkende paarden en vurige wagens gezien wanneer sommigen in de hemel werden opgenomen, wat een aanwijzing was dat zij dan in de waarheden der hemelse leer werden onderwezen, en verstandigen geworden waren, en daarom zo verheven werden. Uit dit gezicht kwam het mij in de geest, wat de vurige wagens en vurige paarden betekenen waarmee Elia naar de hemel gevoerd werd, en wat de paarden en vurige wagens die door de jongen van Elisa gezien werden, toen zijn ogen geopend werden.

4. Dat wagens en paarden zulk een betekenis hebben, wist men zeer wel in de oude kerken, omdat die kerken voorstellende kerken waren. Bij hen die daartoe behoorden was de wetenschap der overeenstemmingen en der voorstellingen de voornaamste wetenschap. Uit die kerken werd de betekenis van het paard, als van het verstand, overgenomen door de wijzen in de omliggende landen en ook in Griekenland. Vandaar komt het, wanneer zij de zon beschreven, waarin zij de god van hun wijsheid en verstand plaatsten, dat zij hem een wagen met vier vurige paarden toeschreven. En wanneer zij de god der zee beschreven, omdat door de zee de wetenschappen, die uit het verstand komen, worden aangeduid, gaven zij die ook paarden. En wanneer zij de oorsprong der wetenschappen uit het verstand beschreven, stelden zij een gevleugeld paard voor, dat met zijn hoef een fontein deed ontspringen, waarbij negen maagden verbleven, die de wetenschappen zijn; want uit de oude kerken was het hun bekend, dat door het paard het verstand werd aangeduid; door de vleugels het geestelijk ware; door de hoef, het wetenschappelijke uit het verstand; en door de fontein de leer waaruit de wetenschappen voortvloeien. Door het "Paard van Troje" hebben zij ook niet anders willen aanduiden dan een kunstmiddel, uit hun verstand voortgekomen, om de muren te verwoesten. Zelfs tegenwoordig nog, wanneer men het verstand beschrijft, volgens de wijze bij de ouden in gebruik, beschrijft men het algemeen door een vliegend paard of Pegasus; de leer door een fontein, de wetenschappen door maagden of Muzen. Toch is er nauwelijks iemand die weet, dat paarden in mystieke zin het verstand aanduiden, en nog minder weet men, dat die betekenissen van de uitbeeldende kerken der oudheid naar de heidenen werden overgebracht.

5. Aangezien door het Witte Paard wordt aangeduid, het verstand van het Woord, wat zijn geestelijke of inwendige zin betreft, daarom zullen hier nu volgen de dingen die over het Woord en over die zin ervan in Hemelse Verborgenheden werden aangetoond. In dat werk is alles wat in Genesis en Exodus is bevat, volgens de geestelijke of inwendige zin van het Woord verklaard.

De hemel is daar waar men de Heer erkent,
in Hem gelooft en Hem liefheeft.

Hemel en Hel 56.

De hemel is daar waar men de Heer erkent, in Hem gelooft en Hem liefheeft. De variatie in de verering van de Heer, vanwege het goede dat varieert van de ene gezelschap met de andere, vormt geen nadeel maar is nuttig, want daaruit ontstaat de volmaaktheid van de hemel. Het is bijna onmogelijk om zonder gebruikmaking van wetenschappelijke uitdrukkingen duidelijk te maken dat de volmaaktheid van de hemel ontstaat door variatie en door middel van deze te laten zien hoe éénheid die perfect is, gevormd wordt door verschillende onderdelen. Iedere éénheid bestaat door verscheidenheid, want een éénheid die niet het resultaat is van verscheidenheid, is niets, het heeft geen vorm en daarom geen eigenschap. Wanneer echter een éénheid ontstaat uit verschillende onderdelen en deze verschillende onderdelen zijn in een perfecte vorm, waarin elk zich op de juiste volgorde rangschikt, alsof het ene goede bevriend is met het andere, dan is de kwaliteit perfect. Zo is de hemel een éénheid die ontstaan is uit verschillende bestanddelen die in de meest perfecte vorm gerangschikt zijn, want de hemelse vorm is de meest volmaakte van alle vormen. Dat dit de oorsprong van alle perfectie is, blijkt uit alle schoonheid, genoeglijkheid en vreugde die de zintuigen en het verstand beïnvloeden. Want deze ontstaan en komen uit niets anders voort dan uit het samenspel en de harmonie van vele overeenstemmende en harmoniserende delen die óf gelijktijdig in orde bestaan, óf elkaar in orde opvolgen en niet uit een éénheid zonder meervoudigheid. Hier komt het gezegde vandaan: variatie schept vreugde en het is bekend dat de aard van de verscheidenheid de vreugde bepaalt. Uit dit alles kan men zien, als in een spiegel, hoe zelfs in de hemel perfectie ontstaat door verscheidenheid. Want de dingen die in de geestelijke wereld bestaan, kunnen als in een spiegel gezien worden in die welke in de natuurlijke wereld ontstaan.

In de hemel wordt overal
het Goddelijk Menselijke erkend.

Opmerkenswaardige Levende Ondervindingen 5032

In de hemel wordt het Goddelijk Menselijke overal erkend, behalve in de hemel die vanuit het christendom op deze aardbol is opgekomen, maar dit is alleen in de laatste hemelen. Maar in de derde hemel erkennen alle engelen, hoevelen het er ook mogen zijn, God onder de Menselijke vorm, en dus de Heer. Diegenen die vanuit deze aardbol zodanig zijn, dat zij kunnen worden verheven in de derde hemel, komen dan terstond in de doorvatting, dat Hij God is onder de Menselijke vorm; want een zodanig inzicht wordt daar aan hen gegeven en verschijnt zoals ingeënt, omdat zij daar in het goede van de liefde zijn, dus tot de Heer. Ook weten zij in die hemel dit niet vanuit wetenschap, maar vanuit doorvatting, wat vanuit het goede van de liefde tot God is. De engelen in de laatste hemel; geloven ook in de Heer, maar volgens de leer van de Kerk in de wereld. Zij hebben het leven daaruit met zich en zij worden daarvan niet verwijderd dan alleen bij graden. Ook de binnensten, in de geeestelijke hemel, door wie er verbinding is van het geestelijk rijk met het hemels rijk, zijn eveneens in dit inzicht, wanneer zij zich tot het hemels rijk keren.

De doelen bepalen het leven van de mens
en maken het hoedanige ervan uit.

Hemelse Verborgenheden 4464.

… Het kan eenieder die nadenkt bekend zijn dat de mens door de inwendige dingen vergemeenschapping heeft met de hemel; de gehele hemel is immers in de inwendige dingen. Indien de mens ten aanzien van zijn denken en aandoeningen, dat wil zeggen, ten aanzien van de dingen die van het verstand en die van de wil zijn, niet in de hemel is, zo kan hij daar na de dood niet komen, want er is niets van vergemeenschapping. De mens verschaft zich in het leven van het lichaam die vergemeenschapping door de ware dingen die van het verstand zijn en door de goede dingen die van de wil zijn. Indien hij zich deze dan niet verschaft, vindt dit daarna niet plaats, want na de dood kan zijn gemoed niet naar de innerlijke dingen toe geopend worden, als het niet in het leven van het lichaam geopend was. De mens weet niet dat een bepaalde geestelijke sfeer hem omstroomt volgens het leven van zijn aandoeningen. In deze sfeer hebben de engelen beter inzicht dan de sfeer van de geur voor het allerscherpste zintuig in de wereld. Als zijn leven alleen in de uitwendige dingen is geweest, namelijk in de wellust uit haatgevoelens tegen de naaste, uit het nemen van wraak en uit de wreedheid daaruit, uit echtbreuk, uit de zelfverheffing en uit de verachting daardoor van anderen, uit heimelijke diefstallen, uit gierigheid, geslepenheid, weelderigheid en eendere dingen, dan is de geestelijke sfeer die hem omstroomt even afgrijselijk als in de wereld de sfeer van de lucht uit lijken, uit drek, uit stinkend vuilnis en eendere dingen. Deze sfeer draagt de mens die zo'n leven heeft geleid met zich mee na de dood en omdat hij geheel en al in die sfeer is, kan hij nergens anders zijn dan in de hel waar zulke sferen zijn. Over de sferen in het andere leven en vanwaar die zijn, zie: (1048, 1053, 1316, 1504 tot 1519, 1695, 2401, 2489). Zij die echter in de inwendige dingen zijn, namelijk zij die hun verkwikking hadden in de welwillendheid en in de naastenliefde jegens de naaste, en het meest zij die hun gezegende hadden in de liefde tot de Heer, zijn omstroomd van een aangename en liefelijke sfeer, die de hemelse sfeer zelf is, waardoor zij ook in de hemel zijn. De sferen die in het andere leven worden doorvat, komen alle op vanuit de liefden en de aandoeningen daaruit waarin zij waren geweest, dus vanuit het leven, want de liefden en de aandoeningen daaruit maken het leven zelf. Omdat die opkomen vanuit de liefden en de aandoeningen daaruit, komen ze op vanuit de bedoelingen en de doelen waarom de mens zo wil en zo handelt, want eenieder heeft dat ten doel wat hij liefheeft. Daarom bepalen de doelen het leven van de mens en maken zij het hoedanige ervan uit. Daaruit is voornamelijk de sfeer van hem; deze wordt op de allerfijnste wijze doorvat in de hemel; de oorzaak hiervan is dat de algehele hemel in de sfeer van de doelen is. Uit deze dingen blijkt hoedanig de mens is die in de inwendige dingen is, en hoedanig hij die in de uitwendige dingen is, en waarom hij niet in de uitwendige dingen alleen, maar in de inwendige dingen moet zijn. Maar om deze dingen bekommert de mens die in de uitwendige dingen alleen is, zich niet, over hoeveel scherpzinnigheid hij ten aanzien van de dingen in het burgerlijk leven ook beschikt, en hoezeer hij zich ook de faam van de geleerdheid door de wetenschappelijke dingen had verworven. Omdat hij zodanig is dat hij gelooft dat er niets bestaat, dat hij niet met de ogen kan zien en met de tast kan voelen, bijgevolg noch de hemel, noch de hel. Als hem gezegd zou worden dat hij terstond na de dood in het andere leven zal komen, en daar volmaakter dan in het lichaam zal zien, horen en spreken, en zich in het bezit van een volmaakter tastzin zal verheugen, dan zou hij dit als iets tegenstrijdigs of als fantasie verwerpen, terwijl het toch daadwerkelijk daarmee zo gesteld is. Eender indien iemand hem zou zeggen dat de ziel of de geest die na de dood leeft, de mens zelf is, dus niet het lichaam dat hij in de wereld ronddraagt. Daaruit volgt dat zij die in de uitwendige dingen alleen zijn, zich niet in het minst daarom bekommeren wat er over de inwendige dingen wordt gezegd, terwijl toch deze dingen hen gezegend en gelukzalig maken in het rijk waarin zij zullen komen en waarin zij tot in het eeuwige zullen leven. Het grootste deel van de Christenen is in zo'n ongeloof; dat zij in zo'n ongeloof zijn, werd mij te weten gegeven door hen die uit de christelijke wereld in het andere leven zijn gekomen, met wie ik heb gesproken. In het andere leven immers kunnen ze niet verbergen wat ze hebben gedacht, omdat gedachten daar duidelijk open liggen. Evenmin kunnen zij verbergen wat ze tot einddoelen hebben gehad, dat wil zeggen, wat ze hebben liefgehad, omdat dit zich door de sfeer openbaart.

De verlichting en de waarneming
kunnen niet bestaan,
wanneer er geen aandoening
of liefde is.

Hemelse Verborgenheden 313

…Hierna wordt gehandeld over de voorbereiding en verlichting van de natuurlijke mens, opdat daaruit het ware, wat met het goede in het redelijke verbonden moet worden, opgeroepen zou worden. Het is met die voorbereiding en verlichting als volgt gesteld: er zijn twee lichten, die de verstandelijke dingen van de mens vormen; het licht van de hemel en het licht van de wereld. Het licht van de hemel komt van de Heer, die voor de engelen in het andere leven Zon en Maan is, zie (1053, 1521, 1529, 1530). Het licht van de wereld is uit de zon en de maan, die voor het lichamelijk gezicht verschijnen. De innerlijke mens heeft zijn gezicht en verstand van het hemelse licht; de uiterlijke mens heeft echter zijn gezicht en verstand van het wereldse licht. De invloeiing van het hemelse licht in de dingen die tot het licht van de wereld behoren, bewerkt de verlichting en tevens de waarneming. Dit is een waarneming van het ware, wanneer er overeenstemming is, en een waarneming van het valse in plaats van het ware, als er geen overeenstemming is. Maar de verlichting en de waarneming kunnen niet bestaan, wanneer er geen aandoening of liefde is, die de geestelijke warmte is, en leven geeft aan de dingen, die door het licht verlicht worden. Vergelijkenderwijs is het niet het licht van de zon dat leven geeft aan de dingen van het plantenrijk, maar de warmte die in het licht is, zoals duidelijk uitkomt in de jaargetijden. In de verzen die nu volgen, wordt de voorbereiding beschreven van de natuurlijke mens van de Heer; namelijk dat het licht van de hemel, wat het goddelijk licht van de Heer is, invloeide in de dingen die tot het licht van de wereld behoorden in Zijn natuurlijke mens, opdat Hij daaruit het ware, dat met het goede in het redelijke verbonden moest worden, zou uitleiden, dus langs de gewone weg. Hij wilde dus zoals een ander mens geboren worden, en zoals ieder ander onderricht worden, en zoals een ander wederverwekt worden. Echter met dit verschil; de mens wordt wederverwekt door de Heer, terwijl de Heer niet alleen Zichzelf wederverwekte, maar ook verheerlijkte, dat wil zeggen, Zich Goddelijk maakte. Verder ook, dat de mens door de invloed van de naastenliefde en van het geloof een nieuw mens wordt, de Heer daarentegen door de Goddelijke Liefde, die in Hem is, en die van Hem is. Hieruit kan men zien dat de wederverwekking van de mens een beeld is van de verheerlijking van de Heer, of, wat hetzelfde is, dat men in het proces van wederverwekking van de mens als in een beeld, ofschoon verwijderd, de voortgang kan zien van de verheerlijking van de Heer.

Er bestaat een overeenstemming
tussen alles in de hemel
en alles in de mens.

Hemel en Hel 87-102.

87. Heden ten dage weet men niet wat overeenstemming (correspondentia) is. Er bestaan vele redenen voor deze onwetendheid. De voornaamste is dat de mens zich van de hemel verwijderd heeft door eigenliefde en liefde tot de wereld. Want hij die zichzelf en de wereld boven alles liefheeft, heeft alleen oog voor wereldlijke dingen, omdat die de uiterlijke zinnen strelen en zijn neigingen bevredigen en hij vindt geestelijke dingen niet belangrijk, omdat deze de innerlijke zinnen bevredigen en de geest verheugen. Daarom stoot hij deze af en zegt dat ze te hoog zijn voor zijn gedachten. De mensen in de oudheid handelden anders. De kennis van overeenstemmingen was voor hen de voornaamste van alle wetenschappen. Daaruit ontleenden zij intelligentie en wijsheid en zij die in de kerk waren, hadden door middel daarvan communicatie met de hemel, want de wetenschap van overeenstemmingen is een engelenwetenschap. De oudste mensen (antiquissimi), die hemelse mensen waren, dachten vanuit overeenstemming zelf, net als de engelen. Daarom spraken zij ook met engelen en daarom verscheen de Heer hen vaak en onderwees hen. Maar tegenwoordig is deze wetenschap zo geheel verloren gegaan, dat men niet meer weet wat overeenstemming is.

88. Aangezien het onmogelijk is zonder inzicht in wat overeenstemmingen zijn iets over de geestelijke wereld duidelijk te begrijpen, of over haar influx in de natuurlijke wereld, of zelfs wat het geestelijke in verhouding tot het natuurlijke is, of met duidelijkheid iets over de geest van de mens, wat ziel genoemd wordt en zijn inwerking op het lichaam, en evenmin over de omstandigheid van de mens na de dood, daarom is het noodzakelijk de aard en karakteristieken van overeenstemming uit te leggen. Hiermee is een weg gebaand voor hetgeen gaat volgen.

89. Eerst zal dus gezegd worden wat overeenstemming is. De gehele natuurlijke wereld stemt overeen met de geestelijke wereld, niet alleen de natuurlijke wereld in het algemeen, maar ook ieder detail. Daarom zegt men dat alles wat in de natuurlijke wereld uit de geestelijke wereld ontstaat (existit), daarmee in overeenstemming is. Men moet weten dat de natuurlijke wereld uit de geestelijke wereld ontstaat en blijft voortbestaan, precies zoals een gevolg van een teweegbrengende oorzaak. Met de natuurlijke wereld wordt de gehele uitgestrektheid onder de zon bedoeld en wat daarvan warmte en licht ontvangt; en alles wat door haar blijft voortbestaan behoort tot deze wereld. Maar de geestelijke wereld is de hemel, en alles wat in de hemelen is, behoort tot die wereld.

90. Aangezien de mens een hemel en een aarde in het klein is, naar het evenbeeld van de grootste (nr. 57), is bij hem zowel een geestelijke als een natuurlijke wereld. Zijn geestelijke wereld bestaat uit zijn innerlijke dingen die tot zijn geest behoren en met verstand en wil te maken hebben, terwijl zijn natuurlijke wereld uit het uitwendige bestaat en dit behoort tot zijn lichaam en heeft te maken met zintuigen en gedrag. Dus alles wat in zijn natuurlijke wereld ontstaat (in zijn lichaam met haar zintuigen en gedrag) vanuit zijn geestelijke wereld (uit zijn geest met haar verstand en wil), is daar een overeenstemming van.

91. Wat overeenstemming is, kan gezien worden in het menselijk gezicht. Op een gezicht dat niet geleerd heeft om te huichelen, worden alle affecties van de geest in natuurlijke vorm zichtbaar, als in hun beeltenis. Vandaar dat het gezicht de spiegel van de ziel genoemd wordt; dat wil zeggen het is de mens zijn geestelijke wereld, weerspiegeld in zijn natuurlijke wereld. Op vrijwel dezelfde wijze vertonen de dingen die met het verstand te maken hebben, zich in het spreken en de dingen van de wil in de bewegingen van het lichaam. Alles wat dus in het lichaam gebeurt, hetzij gezicht, gesprek, of lichamelijke bewegingen, worden overeenstemmingen genoemd.

92. Hieruit kan men ook zien, wat de innerlijke en wat de uiterlijke mens is. De innerlijke mens wordt namelijk de geestelijke mens genoemd en de uiterlijke de natuurlijke mens. Ook dat de een van de ander verschilt als hemel en aarde. Verder, dat alles wat in de uiterlijke of natuurlijke mens gebeurt en ontstaat, vanuit de innerlijke of geestelijke mens gebeurt en ontstaat.

93. Wat hieraan voorafging, sprak over de overeenstemming van de innerlijke of geestelijke mens met zijn uiterlijke of natuurlijke mens. Maar op de volgende bladzijden gaat de overeenstemming van de totale hemel met ieder deel van de mens behandeld worden.

94. Men heeft kunnen zien dat de gehele hemel op een mens lijkt en de vorm van een mens heeft en daarom de Grootste Mens genoemd wordt. Ook is getoond dat de engelgemeenschappen, waaruit de hemel bestaat, gerangschikt zijn als de ledematen, organen en ingewanden bij de mens. Dat wil zeggen, sommige bevinden zich in het hoofd, andere in de borst of in de armen en sommige in de innerlijke delen daarvan (zie nr. 59-72). Dientengevolge stemmen de gemeenschappen, in welk ledemaat zij ook verblijven, overeen met hetzelfde ledemaat bij de mens; zij die zich bijv. daar in het hoofd bevinden, stemmen overeen met het hoofd van de mens; zij die zich daar in de borst bevinden, met de borst van de mens; die zich in de armen bevinden, met de armen van de mens, etc. Het is ten gevolge van deze overeenstemming dat de mens voortbestaat; want de mens heeft zijn bestaan uit geen andere bron dan uit de hemel.

95. De scheiding van de hemel in twee koninkrijken, waarvan het ene het hemelse en het andere het geestelijke koninkrijk genoemd wordt, kan men hierboven in het betreffende hoofdstuk zien. Het hemelse koninkrijk stemt in het algemeen overeen met het hart en met alles wat in het hele lichaam tot het hart behoort; het geestelijke koninkrijk stemt overeen met de longen en met alles wat in het hele lichaam tot de longen behoort. Het hart en de longen vormen bij de mens ook twee koninkrijken. In hem regeert het hart door de slagaderen en aderen en de longen door de zenuwen en het spierenweefsel, beide tezamen zijn betrokken bij iedere inspanning en beweging. Zo heeft ook ieder mens in zijn geestelijke wereld, hetgeen zijn geestelijke mens genoemd wordt, twee koninkrijken, het ene is van de wil en het andere van het verstand. De wil regeert door de affecties voor het goede, het verstand door de affecties voor het ware. Deze koninkrijken stemmen inderdaad overeen met de koninkrijken van het hart en de longen in het lichaam. Dit is eveneens zo in de hemel. Het hemelse koninkrijk is het willende deel van de hemel en het goede van de liefde heerst daar. Het geestelijke koninkrijk is het verstandelijke van de hemel en het ware heerst daar. Dit alles stemt overeen met de functies van het hart en de longen in de mens. Het is ten gevolge van deze overeenstemming dat in het Woord het hart de wil betekent en ook het goede van de liefde, en dat het ademhalen van de longen het verstand betekent en het ware van het geloof. Hier komt het door dat affecties aan het hart worden toegeschreven, terwijl ze zich daar niet in bevinden en daar ook niet uitkomen.

96. De overeenstemming van de twee koninkrijken van de hemel met het hart en de longen is de algemene overeenstemming van de hemel met de mens; maar er bestaat een meer specifieke overeenstemming met zijn individuele ledematen, organen en ingewanden; en hoe die is, zal nu worden verteld. Zij die zich in het hoofd bevinden van de Grootste Mens, dat is in de hemel, zijn meer dan anderen in al het goede; want zij zijn in liefde, vrede, onschuld, wijsheid, intelligentie en de daaruit volgende vreugde en gelukzaligheid. Deze vloeien het hoofd binnen en in alle dingen die bij de mens met het hoofd te maken hebben en stemmen daarmee overeen. Zij die zich in de borst bevinden van de Grootste Mens, dus de hemel, zijn in het goede van naastenliefde en geloof, en vloeien op gelijke wijze in de borst van de mens in en stemmen daarmee overeen. Zij die zich in de lendenen en de geslachtsorganen bevinden van de Grootste Mens, in de hemel, zijn in de huwelijksliefde. Zij die zich in de voeten bevinden zijn in het laagste goede van de hemel, wat het natuurlijk - geestelijke goede wordt genoemd. Zij die in de armen en handen zijn, zijn in de macht van het ware vanuit het goede, die in de ogen verkeren zijn in verstand, die in de oren zijn, zijn in opmerkzaamheid en gehoorzaamheid, zij in de neusgaten zijn in gewaarwording. Die in de mond en in de tong zijn, hebben het vermogen te spreken vanuit het verstand en gewaarwording. Die in de nieren zijn, zijn in het ware, onderzoekend, onderscheidend en zuiverend. Die in de lever, darmklieren en milt zijn, zijn in verscheidene reinigingsprocessen van het goede en het ware, en evenzo met de overige delen. Zij vloeien in de gelijke delen van de mensen in en stemmen daarmee overeen. De influx van de hemel is in de functies (functiones) en het nut (usus) van de lichaamsdelen en aangezien het nut vanuit de geestelijke wereld komt, neemt dit een vorm aan door middel van zulke materialen als in de natuurlijke wereld voorkomen. Zo presenteren zij zich in hun uitwerking, hetgeen de oorsprong van overeenstemming IS.

97. Om dezelfde reden worden deze ledematen, organen en ingewanden in het Woord gebruikt voor dingen met een gelijke betekenis; want daarin heeft alles een betekenis volgens overeenstemmingen. Dus het hoofd betekent intelligentie en wijsheid, de borst naastenliefde, de lendenen de echtelijke liefde, de armen en handen de macht van het ware, de voeten wat natuurlijk is; de ogen het verstand, de neusgaten gewaarwording (perceptis), de oren gehoorzaamheid, de nieren het onderzoeken (lustratis) van het ware, ete. Daardoor komt het ook dat men gewoonlijk van iemand die intelligentie en wijsheid heeft, zegt dat hij een goed hoofd heeft; van iemand die aan naastenliefde doet, dat hij een boezemvriend is; van iemand die een waarnemingsvermogen heeft, dat hij een scherpe neus heeft; van iemand die in intelligent is, dat hij een helder inzicht heeft; van iemand die veel macht heeft, dat hij verstrekkende armen heeft; van iemand die uit liefde iets wil, dat hij het van harte wil. Deze en vele andere uitdrukkingen van de mens komen uit overeenstemmingen voort, want zij hebben hun oorsprong in de geestelijke wereld, alhoewel de mens zich dit niet realiseert.

98. Dat er een dergelijke overeenstemming bestaat van alle dingen van de hemel met alle dingen van de mens, is mij door veelvuldige ervaringen duidelijk gemaakt en wel zó veelvuldig, dat ik er volledig van overtuigd ben, als van een vanzelfsprekend feit dat geen twijfel toelaat. Maar het is niet nodig al die ervaringen hier naar voren te brengen en de hoeveelheid verhindert dit bovendien. Men kan ze uiteengezet zien in de Hemelse Verborgenheden, waar de overeenstemmingen, de representaties, de influx van de geestelijke wereld in de natuurlijke en de gemeenschap tussen de ziel en het lichaam behandeld worden.

99. Niettegenstaande het feit dat alle lichaamsdelen van de mens overeenstemmen met alle dingen van de hemel, is de mens wat zijn uiterlijke vorm betreft geen evenbeeld van de hemel, maar naar zijn innerlijke vorm. Want het innerlijk van de mens ontvangt de hemel en zijn uitwendige ontvangt de wereld. Dus voor zover zijn innerlijke de hemel ontvangt, is de mens ten opzichte daarvan een hemel in het klein naar de beeltenis van de Grootste. Maar voor zover zijn innerlijke de hemel niet ontvangt, is hij geen hemel of een beeltenis van de Grootste. Desalniettemin kan zijn uitwendige dat de wereld ontvangt, in een gedaante volgens de orde van de wereld zijn en dientengevolge alle mogelijke schoonheid bezitten. Want uiterlijke schoonheid, wat met het lichaam te maken heeft, is afkomstig van de ouders en van de vorming in de baarmoeder en wordt daarna door de algemene invloed vanuit de wereld behouden. Vandaar dat de natuurlijke vorm van de mens zeer verschillend is van de vorm van zijn geestelijke mens. Meerdere malen liet men mij zien wat de geestelijke vorm van een mens was en het bleek dat bij sommige mensen die er uiterlijk mooi en lieflijk uitzagen, de geest dermate misvormd was, zwart en monsterlijk, dat men het een beeld van de hel zou noemen en niet van de hemel; terwijl bij anderen, die geen uiterlijke schoonheid bezaten, de geest welgevormd was, zuiver en engelachtig. Na de dood ziet de geest van een mens er net zo uit als toen deze in zijn lichaam was, terwijl hij op aarde daarin leefde.

100. Maar overeenstemming strekt verder dan alleen maar tot de mens, want er bestaat ook een overeenstemming van de hemelen onderling. De tweede of middelste hemel stemt overeen met de derde of binnenste hemel, en de eerste of laagste hemel stemt overeen met de tweede of middelste hemel. Deze eerste of laagste hemel stemt overeen met de lichaamsvormen in de mens, die zijn ledematen, organen en ingewanden genoemd worden en dus het lichamelijke van de mens is, waarin de hemel uiteindelijk eindigt en waarop zij rust als op haar fundament. Maar dit mysterie zal ergens anders vollediger uitgelegd worden.

101. Een feit dat men echter vooral moet weten, is dat alle overeenstemming die met de hemel bestaat, met de Goddelijke Mens van de Heer is, aangezien de hemel van Hem afkomstig is en Hij de hemel is, zoals in voorgaande hoofdstukken werd aangetoond. Want indien de Goddelijke Mens van de Heer niet in alle dingen van de hemel invloeide en vervolgens door overeenstemmingen in alle dingen van de aarde invloeide, zou geen engel of mens bestaan. Hieruit is wederom duidelijk waarom de Heer Mens geworden is en zijn Godheid met een Mens bekleedde van het eerste tot het laatste. Dit was omdat de Goddelijke Mens, hetgeen de bron was van de hemel vóór de komst van de Heer, niet meer voldoende was om alles in stand te houden, omdat de mens, die de basis van de hemel is, de orde had verzwakt en vernietigd.

102. Engelen zijn verbaasd als zij horen dat er mensen zijn die alles aan de natuur toeschrijven en niets aan God en geloven dat hun lichaam, waarin zoveel wonderen van de hemel bijeengebracht zijn, door de natuur gevormd is. Ze zijn er nog meer verbaasd over dat men gelooft dat het rationele van de mens uit de natuur voortkomt, terwijl, als zij het verstand op een iets hoger niveau zouden kunnen brengen, ze zouden zien dat dergelijke dingen uit het Goddelijke en niet uit de natuur ontstaan en dat de natuur slechts geschapen is om het geestelijke te bekleden en daarvan de overeenstemming te zijn op het laatste niveau van orde. De engelen vergelijken zulke mensen met nachtuilen die in duisternis kunnen zien, maar niet in het licht.

Het Woord heeft een inwendige zin
die in de letter niet kan worden gezien.

Hemelse Verborgenheden 2495.

Het is al eerder beschreven en aangetoond op vele plaatsen dat het Woord een inwendige zin heeft die in de letter niet kan worden gezien.Ook is de aard van die inwendige zin duidelijk uit de verklaringen die tot zover zijn gegeven vanuit het 1ste hoofdstuk van Genesis. Maar dan nog, de weinigen die heden ten dage wel in het Woord geloven, weten, ondanks hun geloof, niets van het bestaan van zulk een inwendige zin; daarom wordt hier verdere bevestiging gegeven. De Heer beschrijft de voleinding der eeuw, dat wil zeggen: de laatste tijd van de Kerk als volgt: 'Terstond na de verdrukking van die dagen zal de zon verduisterd worden, en de maan zal haar schijnsel niet geven, en de sterren zullen van de hemel vallen, en de krachten der hemelen zullen bewogen worden', (Matthéüs 24:29; Markus 13:24); dat de zon hier niet de zon betekent, de maan niet de maan en ook niet de sterren de sterren, maar de zon de liefde tot de Heer en de liefde tot de naaste, de maan het geloof van de liefde en naastenliefde en de sterren de erkentenissen van het goede en ware, werd aangetoond in: (31, 32, 1053, 1521, 1529, 1530, 1531, 2120, 2441). Zo wordt er door deze woorden van de Heer aangeduid, dat er in de voleinding der eeuw, of in de laatste tijd, geen liefde meer zal zijn en geen naastenliefde en dientengevolge geen geloof. Dat dit de zin is, blijkt duidelijk uit soortgelijke woorden van de Heer bij de profeten, zoals bij Jesaja: 'Ziet, de dag van Jehovah komt, om het land te stellen tot verlating, en Hij zal deszelfs zondaars daaruit verdelgen; want de sterren der hemelen en haar gesternten zullen haar licht niet laten lichten; de zon zal verduisterd worden in haar opgang, en de maan zal haar licht niet laten schijnen', (Jesaja 13:9,10). Hier wordt ook gehandeld over de laatste tijd van de Kerk, of, wat hetzelfde is, over de voleinding der eeuw. Bij Joël: 'Een dag van duisternis en donkerheid, een dag van wolk en dikke donkerheid; de aarde is beroerd voor Hem, de hemelen beefden; de zon en maan werden zwart en de sterren trokken haar glans in', (Joël 2:2,10). Elders bij dezelfde: 'De zon zal veranderd worden in duisternis, en de maan in bloed, eer dat de grote en vreselijke dag van Jehovah komt', (Joël 2:31); verder nog bij dezelfde: 'De dag van Jehovah is nabij, de zon en maan zijn zwart geworden, en de sterren hebben haar glans ingetrokken', (Joël 3:14,15). Bij Ezechiël: 'Wanneer Ik u zal uitblussen, zal ik de hemelen bedekken en hun sterren zwart maken; Ik zal de zon met een wolk bedekken, en de maan zal haar licht niet laten lichten, alle lichtende lichten in de hemelen zal Ik zwart maken en Ik zal een duisternis over uw land brengen', (Ezechiël 32:7,8). Ook bij Johannes: 'Ik zag, toen hij het zesde zegel geopend had, en ziet, er werd een grote aardbeving, en de zon werd zwart als een haren zak, en de ganse maan werd als bloed, en de sterren vielen op de aarde', (Apocalyps 6:12,13). Bij dezelfde: 'De vierde engel heeft gebazuind, zodat het derde deel van de zon werd geslagen, en het derde deel van de maan, en het derde deel van de sterren, en het derde deel derzelve werd verduisterd', (Apocalyps 8:12). Uit deze plaatsen kan blijken dat de woorden van de Heer bij de evangelisten iets dergelijks bevatten als de woorden van de Heer bij de profeten, namelijk, dat er in de laatste tijden geen naastenliefde of geloof zal zijn; en dat dit de innerlijke zin is, zoals ook nog blijkt bij Jesaja: 'De maan zal schaamrood worden, en de zon zal beschaamd worden, want Jehovah Zebaoth zal regeren op de berg Zion, en in Jeruzalem', (Jesaja 24:23), dit wil zeggen dat het geloof, wat de maan is, schaamrood zal worden, en de naastenliefde, wat de zon is, beschaamd, omdat ze van dien aard zijn; want van de maan en de zon kan niet gezegd worden dat ze schaamrood en beschaamd zullen worden; en bij Daniël: 'De hoorn van de geitenbok groeide tegen het zuiden, en tegen en oosten, en groeide tot aan het heir der hemelen, en hij wierp van het heir en van de sterren ter aarde neer, en hij vertrad ze', (Daniël 8:9,10), alwaar het eenieder duidelijk kan zijn, dat het heir der hemelen niet een leger betekent, noch 'sterren' sterren.

Er zijn in het andere leven
wonderlijke sferen
in een ontelbare verscheidenheid.

Hemelse Verborgenheden 1116.

Er werden mij woningen getoond van hen die tot het tweede en derde nageslacht van de Oudste Kerk behoorden.Deze woningen zijn prachtig, over een grote lengte uitgestrekt en met mooie purperrode en blauwe kleurschakeringen; want de engelen hebben de meest prachtige woningen, zodat die nooit beschreven kunnen worden. Ik heb die vaak gezien; ze verschijnen zo tastbaar voor hun ogen, dat er niets is dat tastbaarder verschijnen kan. Maar waar zulke tastbare verschijningen vandaan komen, daarover zal, door de goddelijke barmhartigheid van de Heer, in hetgeen volgt gesproken worden. Zij leven in een lichtsfeer, die om zo te zeggen, de glans van parels heeft en soms de schittering van diamanten. Want er zijn in het andere leven wonderlijke sferen in een ontelbare verscheidenheid. Zij die menen dat dergelijke dingen daar niet kunnen bestaan, en nog onbegrensd veel dingen meer, meer dan ooit in iemands voorstelling zou kunnen opkomen, dwalen zeer. Weliswaar zijn het uitbeeldingen, zoals de profeten soms zagen, niettemin zijn ze zo werkelijk, dat zij die in het andere leven zijn, deze dingen voor werkelijk houden, en dat, wat in de wereld is, in vergelijking voor niet-werkelijk houden.

Dat de hemel
niet rein is voor de Heer,
is bekend.

Hemelse Verborgenheden 2249.

Dat de woorden 'Abraham trad toe en zei', (Genesis 18:23); het denken van de Heer betekenen uit het Menselijke, welk denken zich nauwer verbond met het Goddelijke, volgt uit hetgeen voorafgaat, waar gehandeld wordt over het denken van de Heer over het menselijk geslacht, aldus zonder verklaring.Dat in dit hoofdstuk in de innerlijke zin de staat van het denken van de Heer en Zijn innerlijk gewaarworden zo uitvoerig beschreven wordt, en in het begin zo uitvoerig de staat van de verbinding van het Menselijke van de Heer met het Goddelijke, zal de mens wel mogelijk als van niet zo'n groot belang toeschijnen, maar toch is het van het grootste gewicht. Voor de engelen immers, voor wie de innerlijke zin het Woord is, vertonen deze dingen zich levend met hun uitbeeldingen in de allerschoonste vorm, en ook de ontelbare dingen die daaruit voortvloeien en hun gelijkenis dragen en betrekking hebben op de verbinding van de Heer met de hemel, en op de ontvangst van Zijn Goddelijke in hun menselijke, want de engelenvoorstellingen zijn van dien aard, dat deze dingen hen boven alle andere bekoren en zij deze als allerbekoorlijkst gewaarworden. Vandaar worden zij ook meer en meer verlicht en bevestigd ten aanzien van de vereniging van het Menselijk Wezen van de Heer met het Goddelijk Wezen. Want engelen zijn zij die mensen zijn geweest en toen zij mensen waren, konden zij niet anders dan over de Heer denken als mens, en over de Heer als God, verder over de Goddelijke Drievuldigheid, en zichzelf verschillende voorstellingen vormen, hoewel zij toen niet wisten van welke aard zij waren. Want de hemelse verborgenheden brengen dit met zich mee, dat hoewel ze alle bevatting te boven gaan, eenieder zich daarvan de een of andere voorstelling maakt, want nooit kan er niets in het geheugen worden vastgehouden, nog minder iets van de gedachte binnentreden, tenzij door middel van enige voorstelling, op de een of andere wijze gevormd. Daar voorstellingen niet anders gevormd konden worden dan naar de dingen die in de wereld zijn, of naar dingen overeenkomstig die welke in de wereld zijn, en destijds uit de onbegrepen dingen vanzelf begoochelingen invloeiden, welke in het andere leven de voorstellingen van de gedachte - die dan innerlijk zijn - van het ware en het goede van het geloof vervreemden, wordt, opdat dergelijke dingen verstrooid mogen worden, in dit hoofdstuk, in de innerlijke zin daarvan, zoveel gehandeld over de verbinding van het Mensleijke van de Heer met het Goddelijke, en over Zijn innerlijk gewaarworden en denken. Wanneer dan het Woord gelezen wordt, vertonen deze dingen zich zo aan de innerlijke gewaarwording van de engelen, dat de vorige voorstellingen, gevormd uit andere bronnen en uit overwegingen die daaruit gemakkelijk voortkomen, geleidelijk verstrooid worden. Nieuwe voorstellingen worden dan ingegeven die gelijkvormig zijn aan het licht van de waarheid waarin de engelen zijn. Dit vindt meer plaats bij de geestelijke engelen dan bij de hemelse, want zij worden overeenkomstig de reiniging van de voorstellingen vervolmaakt tot de ontvangst van de hemelse dingen. Dat de hemel niet rein is voor de Heer, is bekend; en dat zij voortdurend vervolmaakt worden, is waar.

De staat van engelen is van dien aard
dat eenieder zijn welbehagen
en zijn gelukzaligheid
aan de ander meedeelt.

Hemelse Verborgenheden 549.

De staat van engelen is van dien aard dat eenieder zijn welbehagen en zijn gelukzaligheid aan de ander meedeelt, want er bestaat in het andere leven een aller-nauwkeurigste mededeling en waarneming van alle gevoelens en gedachten. Vandaar dat eenieder zijn vreugde aan allen meedeelt, en allen aan eenieder, zodat zo als het ware eenieder het middelpunt van allen is; dit is de hemelse vorm. As gevolg hiervan: hoe meer het er zijn die het Rijk van de Heer uitmaken, des te groter is de gelukzaligheid, want deze neemt toe naar verhouding van de veelheid; dit is de reden waarom de hemelse gelukzaligheid onuitsprekelijk is. Zo'n mededeling van allen aan eenieder en van eenieder aan allen, vindt plaats, wanneer de een de ander meer liefheeft dan zichzelf. Als daarentegen iemand zichzelf meer bemint dan een ander, heerst eigenliefde, die uit zichzelf niets aan de ander meedeelt dan de voorstelling van zichzelf, wat een aller-vuilst idee is. Als men die waarneemt, wordt die persoon afgezonderd en verworpen.

De Heer is de Zon
in de engellijke hemel.

Over de Goddelijke Wijsheid 12.

12.1. .Dat de Heer de Zon in de engellijke hemel is, daarvan was men tot dusver onkundig, omdat het onbekend was, dat de geestelijke wereld is onderscheiden van de natuurlijke wereld, en dat gene boven deze is, en zij onderling niets gemeen hebben dan zoals het eerdere en het latere, en zoals de oorzaak en de uitwerking. Vandaar was het onbekend wat het geestelijke is, en bovendien dat in gene wereld engelen en geesten zijn, en dat dezen en genen mensen zijn in alle gelijkenis met de mensen in de wereld, met het enige verschil dat genen geestelijk zijn, en de mensen natuurlijk. Voorts dat alle dingen die daar zijn, alleen vanuit geestelijken oorsprong zijn, en dat alle dingen die hier zijn, vanuit zowel geestelijken als natuurlijken oorsprong zijn. En omdat deze dingen onbekend waren, was het ook onbekend dat de engelen en de geesten een ander licht en een andere warmte hebben dan de mensen. Het licht en de warmte daar trekken hun wezen uit hun Zon, zoals het licht en de warmte in de natuurlijke wereld hun wezen uit onze zon, bij gevolg dat het wezen van het licht en de warmte vanuit hun Zon geestelijk is, en dat het wezen van het licht en de warmte van uit onze zon natuurlijk is, waaraan echter het geestelijke vanuit hun Zon is toegevoegd, dat bij de mens zijn verstand verlicht, terwijl het natuurlijke zijn oog verlicht. Uit deze en gene dingen blijkt, dat de Zon van de geestelijke wereld in haar wezen datgene is waaruit al het geestelijke zijn opkomst trekt; en dat de zon van de natuurlijke wereld in haar wezen datgene is waaruit al het natuurlijke zijn opkomst trekt. Het geestelijke kan nergens anders vandaan het wezen trekken dan vanuit de Goddelijke Liefde en vanuit de Goddelijke Wijsheid, want liefhebben en wijs zijn is geestelijk. Het natuurlijke echter kan nergens anders vandaan zijn wezen trekken, dan vanuit louter vuur en vanuit louter licht. Daaruit nu volgt, dat de Zon van de geestelijke wereld in haar Zijn is God, zijnde de Heer uit het eeuwige, en dat de warmte vanuit die Zon is de liefde, en het licht vanuit die Zon is de wijsheid. Dat tot nu toe niet wat ook is onthuld over die Zon, hoewel zij in veel plaatsen in het Woord wordt verstaan waar de Zon wordt genoemd, is omdat het niet onthuld mocht worden, voordat het Laatste Gericht was voltrokken, en uit de Heer de Nieuwe Kerk, zijnde Nova Hierosolyma, moest worden ingesteld. Dat het niet eerder is onthuld, heeft verscheidene oorzaken, maar het is hier niet ter plaatse deze aan te voeren. Wanneer eenmaal bekend is geworden, dat engelen en geesten mensen zijn, en zij onder elkaar leven zoals de mensen in de wereld, en zij geheel en al boven de natuur zijn, en de mensen binnen de natuur, zo kan dan vanuit de rede worden geconcludeerd, dat genen een andere Zon hebben, en dat zij het is waar vanuit het al van de liefde en het al van de wijsheid de oorsprong afleidt, en vandaar het al van het waarlijk menselijke leven. Dat die Zon mij is verschenen, en eveneens daarin de Heer, zie men in het werk over de Hemel en de Hel n. 116-140; en in het werkje over de Planeten en de Aardbollen in het Heelal n. 40-42.

Er zijn drie hemelen.

Hemel en Hel 29-31.

29. Er bestaan drie geheel afzonderlijke hemelen: de binnenste of derde, de middelste of tweede en de buitenste of eerste. Ze hebben dezelfde volgorde en verhouding als het hoogste deel van de mens of zijn hoofd, het middelste gedeelte of lichaam, en het laagste deel of voeten. Of zoals de bovenste, middelste en laagste verdieping van een huis. Het Goddelijke dat uit de Heer voortgaat en neerdaalt is precies zo ingedeeld. Vandaar, voor de nodige orde, is de hemel ook driedelig.

30. Het innerlijk (interiora) van een mens, wat tot zijn gemoed (mentis) en zijn karakter (animus) behoort, zijn eveneens zo ingedeeld. Hij heeft een binnenste, een middelste, en een buitenste deel. Want toen de mens geschapen werd, werden alle dingen van Goddelijke orde in hem bijeengebracht, zodat hij een vorm van Goddelijke orde werd en zodoende een hemel in kleinste vorm. Hierdoor heeft de mens, voor wat betreft zijn binnenste, communicatie met de hemel. Ook komt hij na de dood bij engelen, bij hen van de binnenste, middelste of buitenste hemel, afhankelijk van zijn opname van het goede en ware van de Heer toen hij op aarde leefde.

31. Het Goddelijke dat vanuit de Heer invloeit en wordt opgenomen in de derde of binnenste hemel, wordt hemels genoemd, en daarom worden de engelen daar hemelse engelen genoemd. Het Goddelijke dat vanuit de Heer invloeit en wordt opgenomen in de tweede of middelste hemel, wordt geestelijk genoemd en daarom worden de engelen daar geestelijke engelen genoemd, terwijl het Goddelijke dat vanuit de Heer invloeit en wordt opgenomen in de buitenste of eerste hemel, natuurlijk wordt genoemd; omdat het natuurlijke van die hemel echter niet hetzelfde is als het natuurlijke van de wereld, maar het geestelijke en hemelse in zich heeft, wordt daarom die hemel geestelijk-natuurlijk en hemels-natuurlijk genoemd en vandaar worden de engelen die daar zijn, geestelijk-natuurlijk en hemels-natuurlijk genoemd. Zij die influx uit de middelste of tweede hemel ontvangen, dat is de geestelijke hemel, worden geestelijk-natuurlijk genoemd, zij die influx uit de derde of binnenste hemel ontvangen, dat is de hemelse hemel, worden hemels-natuurlijk genoemd. De geestelijk-natuurlijke en de hemels-natuurlijke engelen verschillen onderling, maar vormen één hemel, omdat zij op hetzelfde niveau zijn.

Engelen weten niets van de toekomst,
omdat de toekomst
alleen aan de Heer bekend is.

Laatste Oordeel 74.

Ik heb met de engelen verscheidene dingen besproken over de toekomstige staat van de kerk. Zij zeiden van de toekomst niets te weten, omdat de toekomst alleen aan de Heer bekend is. Maar wel wisten zij dat de slavernij en gevangenschap waarin de mens der kerk zich vroeger bevond, is opgeheven; en dat hij nu door de vrijheid die hem is teruggegeven, de innerlijke waarheden beter kan opmerken indien hij dat wil opmerken, en zo meer innerlijk kan worden indien hij dat wil. Zij hebben echter weinig hoop voor de mensen van de Christelijke kerk, maar daarentegen veel hoop voor een zeker volk op grote afstand van de Christelijke wereld en daardoor zonder aanvechtingen is. Dat volk is van zulk een aard, dat zij geestelijk licht kunnen opnemen en hemelse geestelijke mensen kunnen worden. Zij zeiden dat heden ten dage aan dat volk innerlijke Goddelijke waarheden worden geopenbaard, en dat die ook in geestelijk geloof worden opgenomen, dat is, in hun leven en in hun hart, en dat zij de Heer aanbidden.

De liefde en de wijsheid zijn twee onderscheiden dingen,
geheel zoals de warmte en het licht;
de warmte wordt gevoeld, eender de liefde;
en het licht wordt gezien, eender de wijsheid.

Over de Goddelijke Wijsheid

3 C. De liefde en de wijsheid zijn twee onderscheiden dingen, geheel zoals de warmte en het licht; de warmte wordt gevoeld, eender de liefde; en het licht wordt gezien, eender de wijsheid: de wijsheid wordt gezien als de mens denkt, en de liefde wordt gevoeld als de mens wordt aangedaan; maar nochtans niet als twee, maar als één werken zij in de formeringen; ook is dit eender als de warmte en het licht van de zon van de wereld; de warmte in lente- en zomertijd werkt samen met het licht, en het licht met de warmte, en het gedijt en spruit uit. Evenzo werkt de liefde in de staat van vrede en kalmte samen met de wijsheid, en de wijsheid met de liefde, en brengt voort en formeert; dit in het embryo en in de mens. Dat de samenwerking van de liefde en de wijsheid is zoals de samenwerking van de warmte en het licht, blijkt duidelijk uit de verschijningen in de geestelijke wereld; daar is de liefde de warmte en is de wijsheid het licht, en daar leven alle dingen in de engelen, en bloeien rondom hen, geheel en al volgens het één zijn van de liefde en de wijsheid bij hen. Het één zijn van de liefde en de wijsheid is wederkerig; de liefde verenigt zich met de wijsheid, en de wijsheid herenigt zich met de liefde; vandaar ageert de liefde en reageert de wijsheid; door dit wederkerige ontstaat alle uitwerking. Dit één zijn is wederkerig, en vandaar is het wederkerig zijn van de wil en het verstand, en is het van het goede en van het ware,voorts van de naastenliefde en van het geloof bij de mens in wie de Heer is; ja zelfs zodanig is dat van de Heer Zelf met de kerk. Dit wordt verstaan onder de woorden van de Heer tot de discipelen, bij Johannes, opdat zij zouden zijn in Hem, en Hij in hen, 14:20; en elders. Hetzelfde één zijn wordt ook verstaan onder het één zijn van de man en de echtgenote, zoals bij Markus: “Zij twee zullen tot één vlees zijn; en daarom zijn zij niet langer twee, maar één vlees”, 10:8. De man immers is geboren om verstand te zijn en vandaar wijsheid, de vrouw echter om wil te zijn en vandaar de aandoening die van de liefde is; over welke zaak men zie in het werk over de Hemel en de hel n. 366 tot 386. Aangezien het twee dingen zijn, de liefde en de wijsheid, die het embryo in de baarmoeder formeren, zijn er daarom twee receptakels, het ene voor de liefde en het andere voor de wijsheid. Derhalve zijn er ook twee dingen in het lichaam overal, welke eender onderscheiden zijn, en verenigd zijn; er zijn twee halfronden van het cerebrum, twee ogen, twee oren, twee neusvleugels, twee kamers van het hart, twee handen, twee voeten, twee nieren, twee teelballen; de overige ingewanden zijn ook gepaard; en overal heeft dat wat aan de rechterzijde is betrekking op het goede van de liefde, en dat wat aan de linkerzijde is, op het ware van de wijsheid. Dat die beide aldus verbonden zijn om één te handelen wederzijds en wederkerig, kan een ijverig speurder zien indien hij zich genoeg moeite geeft. Het één zijn zelf komt voor het gezicht uit in de vezels, die over en weer uitsteken en in het midden zijn samengevlochten; daarom is het eveneens, dat zoiets in het Woord met rechts en links wordt aangeduid. Uit deze dingen blijkt de waarheid, dat de liefde en de wijsheid tegelijk en unaniem in het embryo alle en de afzonderlijke dingen formeren, maar nochtans van elkander zijn onderscheiden in deze.

De engelen die bij de mens zijn
richten de aandacht op niets anders
dan op einddoelen en nuttige werkingen.

Hemelse Verborgenheden 1645.

De spraak van de engelen is niet te beschrijven en ver boven de spraak van geesten, omdat deze gaat boven de spraak van de engelgeesten. Die spraak is voor de mens, zolang deze in het lichaam leeft, op geen enkele wijze begrijpelijk; ook de geesten in de geestenwereld kunnen zich hiervan geen voorstelling maken, want het gaat het bevattingsvermogen van hun gedachten te boven. Hun spraak is niet een spraak van dingen die uitgebeeld worden door bepaalde voorstellingen, zoals van geesten en engelgeesten, maar het is een spraak van einddoelen en van nuttige werkingen die daaruit voortkomen, die het beginsel en het wezenlijke van de dingen zijn. Daarin worden de gedachten van de engelen neergelegd en daarin wisselen die met onbegrensde verscheidenheid. In alles en in elke bijzonderheid van deze spraak is een innerlijke vreugde en gelukzaligheid uit het goede van de wederkerige liefde van de Heer en het schone en het verrukkelijke uit het ware van het geloof dat uit de liefde voortkomt. De einddoelen en de nuttige werkingen die daaruit voortkomen, zijn als het ware de tederste kelken en de liefelijkste dragers van ontelbaar vele verscheidenheden en dit door middel van niet te begrijpen hemelse en geestelijke vormen. Hierin worden zij door de Heer gehouden, want het Rijk van de Heer is alleen een rijk van einddoelen en nuttige werkingen. Daarom richten ook de engelen die bij de mens zijn de aandacht op niets anders dan op einddoelen en nuttige werkingen en halen zij uit de gedachte van de mens niets anders dan dat tevoorschijn; om het overige, dat denkbeeldig en stoffelijk is, bekommeren ze zich niet in het minst daar dit ver beneden hun sfeer is.

De orde,
waarin ieder mens uit God geschapen is,
is deze,
dat hij na de kindsheid
een mens zal worden.

Coronis 7-8.

7. De orde, waarin ieder mens uit God geschapen is, is deze, dat hij na de kindsheid een mens zal worden; want wanneer hij geboren wordt, is hij slechts een uitwendig beeld of de uitwendige vorm van een mens, en hij is dan minder mens dan het pasgeboren beest een beest is; doch voor zoveel als hij van binnen in deze vorm naar zijn gemoed of naar zijn geest wordt vervolmaakt in wijsheid en liefde, voor evenzoveel wordt hij mens. De mens is zoals een boom, welke eerst vanuit het zaad uitgroeit tot een loot, en terwijl hij naar de hoogte streeft, zendt hij takken uit en hieruit loof, en bekleed zich gestadig met bladeren; en wanneer hij tot wasdom komt, hetgeen gebeurt in het midden van zijn leeftijd, doet hij bloesems ontluiken, en brengt hij vruchten voort, en legt in elk daarvan zaden, welke in de aarde als in een baarmoeder gebracht tot eendere bomen uitgroeien, en zo tot een tuin. En, als gij het geloven wilt, deze zelfde tuin blijft bij de mens na de dood voortduren; hij woont daarin, en wordt dagelijks verlustigd door de aanblik ervan, en vanwege het nut van zijn vruchten; die mens is het, die bij David wordt beschreven met deze woorden: "Hij zal zijn zoals een boom, geplant aan de beken der wateren, welke zijn vrucht zal geven op zijn tijd, en welks blad niet afvalt" (Psalm I: 3; en eveneens Apocalyps XXII: 1, 2). Anders is het echter gesteld met de mens die geboren is in de Kerk, en die, wanneer hij zijn MORGEN is doorgegaan en voortgeschreden is tot het eerste licht van de DAG, waardoor hij redelijk is geworden, dan stil blijft staan, en niet vrucht maakt; deze is, of kan zijn, als een boom weelderig van bladeren, maar niet dragende vrucht, en die uit de tuin wordt uitgeroeid, en welks takken worden afgehakt, en welks stam met bijl of zaag wordt klein gemaakt, en dan wordt het geheel bij gedeelten in het vuur geworpen. Het licht van zijn redelijke wordt als het licht der dagen van de midwinter, waarin de bladeren der bomen eerst geel worden, en daarna afvallen, en tenslotte verrotten. Zijn redelijke kan ook worden vergeleken met een boom welks bladeren in het begin der lente worden verteerd door de wormen; en eveneens met het graangewas dat wordt verstikt door doornen; voorts ook met gras dat wordt verwoest door sprinkhanen. De oorzaak hiervan is deze, dat zijn redelijke louter natuurlijk is, en zijn ideeën enig en alleen door de zinnen aan de wereld ontleent, en niet door de aandoeningen en de doorvattingen daaruit aan de hemel; en omdat er zo in zijn redelijke van binnen niet iets geestelijks is, zo wordt zijn stem, wanneer hij dan over iets geestelijks van de Kerk spreekt, door de engelen niet anders gehoord dan als de stem van een papagaai en van een gans; zijn stem immers is louter dierlijk, omdat zij louter natuurlijk is, en niet menselijk, omdat zij van binnen niet geestelijk is; zij vloeit immers voort uit de ademhaling van het lichaam alleen, en niet uit enige ademhaling van de geest. Zodanig is de mens die van natuurlijk niet geestelijk wordt; en niemand wordt geestelijk, tenzij hij, nadat hij redelijk is geworden, vrucht maakt, dat is, zich doordrenkt van naastenliefde door het leven.

Coronis 8.

Dat in het Woord in verband met de Kerk wordt gesproken van vier veranderingen van staat, welke MORGEN, DAG, AVOND en NACHT wordt genoemd, is, omdat de Kerk uit mensen bestaat, en de mens een Kerk in het bijzonder is, en een gemeente vanuit dezen datgene is wat Kerk wordt genoemd; in deze gemeente of Kerk zijn zij die volgens de boven (n.7) beschreven orde leven, de bomen des levens, die ook de bomen van het goede nut zijn; en zij, die niet volgens deze orde leven, zijn de bomen der wetenschap van het goede en het boze, welke ook bomen van het boze nut zijn. Dezen zijn het, in verband waarmede wordt gesproken van avond en nacht, of, wat hetzelfde is, van verwoesting en voleinding; niet echter genen. Doch deze dingen zullen in hetgeen volgt klaarblijkend voor de rede uitkomen; het is wenselijk, om als inleiding tot dit boekdeel enige wetenswaardigheden [adscititii] te geven, aangezien erkentenissen dienen vooraf te gaan, vooraleer iemand kan weten dat onder de MORGEN het verrijzen [ortus] van de Kerk wordt verstaan, en dat de verlossing daaraan voorafgaat; dat onder de DAG de voortschrijding der nieuwe Kerk tot het licht, en in haar inzicht wordt verstaan; en onder de AVOND de afwijking dier Kerk van het goede en het ware, welke de verwoesting wordt genoemd; en onder de NACHT haar einde en ondergang, welke de voleinding wordt genoemd: en zo voort.

De mens kan de geesten niet zien
dan alleen met de ogen van zijn geest.

Hemelse Verborgenheden 4527.

Ik heb met enigen gesproken weinige dagen nadat ze overleden waren. Omdat ze toen pas waren aangekomen, bevonden ze zich daar in een licht dat voor hen maar weinig verschilde van het licht van de wereld. Omdat dit licht voor hen zodanig verscheen, twijfelden ze of ze het licht ergens anders vandaan hadden. Vanwege dit, werden ze tot aan de eerste hemel geheven, waar het licht nog blinkender was. Van daar spraken ze met mij en zeiden dat ze nog nooit zo'n licht hadden gezien; dit vond plaats toen de zon al een poos was ondergegaan. Ze verwonderden zich toen daarover dat geesten ogen hadden waarmee ze zagen, terwijl ze toch in het leven van het lichaam hadden geloofd dat het leven van geesten slechts een gedachte was, en wel abstract, zonder subject. De oorzaak was dat ze niet over enig onderwerp van het denken hadden kunnen denken, omdat ze dat niet hadden gezien. Omdat dit zo was, hadden ze het toen niet anders begrepen dan dat dit leven, omdat het alleen van het denken is, met het lichaam waarin het was, zou worden verstrooid, niet anders dan als de een of andere windvlaag, of als een of ander vuur, indien het niet op wonderbaarlijke wijze door de Heer werd samengehouden en bleef bestaan. Ze zagen toen hoe gemakkelijk de ontwikkelden in een dwaling vallen ten aanzien van het leven na de dood. Zij geloven meer dan de anderen alleen die dingen die ze zien. Ze verwonderden zich dus toen dat ze niet slechts het denken hadden, maar ook het gezicht en eveneens de overige zinnen. Bovendien dat ze aan zichzelf verschijnen geheel en al als mensen, elkaar wederzijds zien en horen, met elkaar spreken, hun ledematen bij aanraking voelen, en dit op fijnere wijze dan in het leven van het lichaam. Vandaar stonden ze verbaasd dat de mens als hij in de wereld leeft, hierover volslagen onwetend is. Ze hadden medelijden met het menselijk geslacht, dat het niets hierover weet, omdat ze niets geloven, en meer dan de overigen diegenen die meer dan de anderen in het licht zijn, namelijk zij die binnen de Kerk zijn en het Woord hebben. Sommigen van hen hadden niet anders geloofd dan dat de mens na de dood zoals een geest zou zijn, ze hadden zich in die mening bevestigd door de geestverschijningen waarover ze hadden horen spreken. Maar daaruit hadden ze niets anders opgemaakt dan dat het een of ander grof iets van het leven was, dat eerst door het leven van het lichaam wordt uitgewasemd, maar dan weer tot het lijk terugvalt, en zo wordt uitgeblust. Sommigen echter hadden geloofd dat ze pas zouden wederopstaan ten tijde van het laatste gericht, wanneer de wereld zal vergaan, en dan met het lichaam, wat dan tot stof vervallen zou zijn, dan bijeen verzameld zou worden en zo zouden ze met been en vlees wederopstaan. Omdat men dat gericht of die ondergang van de wereld verscheidene eeuwen tevergeefs had verwacht, waren ze in de dwaling gevallen dat ze nooit zouden wederopstaan. Hierbij dachten ze dus niets over datgene wat ze uit het Woord hadden geleerd en van waaruit ze ook soms hadden gesproken; namelijk dat wanneer de mens sterft, zijn ziel in de hand van God is, onder de gelukzaligen of onder de rampzaligen, volgens het leven waarmee ze zich vertrouwd hebben gemaakt, noch over de dingen die de Heer heeft gezegd over de rijke en Lazarus. Maar ze werden onderricht dat het Laatste Gericht voor eenieder daar is als hij sterft, en dat hij dan aan zichzelf met een lichaam toegerust verschijnt zoals in de wereld. Eveneens dat ze dan zouden beschikken over elke zin evenals daar, maar zuiverder en fijner, omdat de lichamelijke dingen niet in de weg staan, en de dingen die van het licht van de wereld zijn niet de dingen overschaduwen die van het licht van de hemel zijn. Ze zijn dan dus als het ware in een gezuiverd lichaam, en dat men daar nooit in een lichaam van vlees en botten als in de wereld kan zijn, omdat dit gelijk zou staan met opnieuw omgeven te zijn door aardse stof. Ik heb hierover met sommigen gesproken op de dag zelf dat hun lichaam ter aarde werd besteld en deze zagen door mijn ogen hun lijk, de lijkbaar, en dat ze begraven werden. Ze zeiden dat ze dat afwerpen en dat het hun van dienst was geweest voor de nutten in de wereld waarin ze geweest waren, en dat ze nu leven in een lichaam dat hun van dienst is voor de nutten in de wereld waarin ze nu zijn. Ze wilden ook dat ik die dingen zou zeggen aan de nabestaanden die in rouw waren, maar het werd gegeven te antwoorden dat zij, indien ik het zou zeggen, zouden spotten, omdat ze van de dingen die ze niet zelf met hun eigen ogen kunnen zien, geloven dat ze niets zijn, en deze mededelingen zouden afdoen als bedrieglijke illusies. Zij kunnen er immers niet toe worden gebracht om te geloven dat zoals de mensen elkaar wederzijds met hun ogen zien, de geesten elkaar wederzijds met die van hun zien; en dat de mens de geesten niet kan zien dan alleen met de ogen van zijn geest. Hij kan hen dan zien als de Heer het inwendig gezicht opent, zoals dat gebeurde bij de profeten, die de geesten en de engelen en ook verschillende dingen die van de hemel zijn, hebben gezien. Of zij, die heden ten dage leven, die dingen zouden hebben geloofd, als ze in die tijd hadden geleefd, is twijfelachtig.

De geestelijke mens is als een duif wat zachtmoedigheid betreft,
en als een adelaar wat het gezicht van het gemoed betreft ...

Laatste Oordeel 30.

De geestelijke mens is een opgericht mens, die met het hoofd boven zich en rondom zich naar de hemel schouwt, en met de voetzolen de aarde betreedt. Maar de natuurlijke mens, afgescheiden van de geestelijke, is òf als een voorover gekromde mens, die met het hoofd schommelt, en aanhoudend naar de aarde kijkt, en dan naar de stappen van zijn voeten; òf hij is als een omgekeerd mens, die op de handpalmen loopt, en zijn voeten naar de hemel heft, en zijn eredienst houdt door de voeten heen en weer te schudden en tegen elkaar te klappen. De geestelijke mens is gelijk een rijk mens, die een paleis heeft, waarin opperzalen, slaapkamers, eetzalen zijn, waarvan de wanden aaneengesloten vensters zij met ruiten van kristal, waardoorheen hij tuinen, velden, kudden van klein- en grootvee ziet, die ook tot zijn bezittingen behoren, aan de aanblik en aan het nut waarvan hij zich al dagelijks verlustigt; de natuurlijke mens echter, afgescheiden van de geestelijke mens, is eveneens gelijk een rijk mens, die een paleis heeft, waarin kamers zijn, waar wanden een doorlopende reeks van planken zijn uit rottend hout, rondom met een dwaallicht beschenen, waarin beelden verschijnen van eigenwaan uit zelfliefde en wereld liefde, als uit goud gegoten beelden in het midden en uit zilver gegoten beelden aan de zijden, waarvoor hij de knieën buigt als een afgodendienaar. Verder is de geestelijke mens in zich daadwerkelijk als een duif wat zachtmoedigheid betreft, als een adelaar wat het gezicht van het gemoed betreft, als een vliegende paradijsvogel wat de voortschrijding in de geestelijke dingen betreft, en als een pauw wat de uitdossing daarvan betreft door de geestelijke dingen: daarentegen is de natuurlijke mens, afgescheiden van de geestelijke mens, als een valk die een duif vervolgt, als een draak die de ogen van een adelaar verslindt, als een vliegende vurige slang aan de zijde van een paradijsvogel, en als een oehoe naast een pauw. Deze vergelijkingen zijn aangevoerd, om als oogglazen [perspicilla] te dienen, waardoorheen de lezer van naderbij kan beschouwen van welke aard de geestelijke mens in zich is, en van welke aard de natuurlijke mens in zich is. Gans anders is het echter hiermee gesteld, wanneer de geestelijke mens door middel van zijn geestelijk licht en zijn geestelijke warmte binnen in de natuurlijke mens is; dan maken die een en die ander één uit, evenals het streven in de beweging, en de wil (die een levend streven is) in de handeling, en zoals de eetlust in de smaak, en het gezicht van het gemoed in het gezicht van het oog; en nog duidelijker: zoals de doorvatting van een ding in de erkentenis, en het denken ervan in de spraak.

Niemand kan de geestelijke zin zien
tenzij vanuit de leer van het echte ware.

Over het Woord 58.

Niemand kan de geestelijke zin zien tenzij vanuit de leer van het echte ware. Vanuit deze kan de geestelijke zin worden gezien, wanneer er enige wetenschap van de overeenstemmingen is. Hij die in een valse leer is, kan niet iets van de geestelijke zin zien; hij trekt en leidt de overeenstemmingen die hij ziet, tot de valse dingen van zijn leer, en daarom kan hij het Woord nog meer vervalsen. Daarom is de waarlijk geestelijke zin van het Woord uit de Heer alleen. Daarom is het niet geoorloofd aan iemand in de natuurlijke wereld, noch in de geestelijke wereld, om de geestelijke zin van het Woord vanuit de letterlijke zin daarvan na te vorsen, tenzij hij geheel en al in de leer van het Goddelijk Ware is, en in verlichting uit de Heer. Daarom kan vanuit de leer van het Goddelijk Ware, bevestigd vanuit de letterlijke zin van het Woord, de geestelijke zin worden gezien, maar nooit kan de leer het eerst gezien worden vanuit de geestelijke zin. Valse dingen denkt hij die bij zichzelf zegt: "Ik weet verscheidene overeenstemmingen, ik kan de ware leer van het Goddelijke Woord weten, want de geestelijke zin zal mij die leren". Dit kan niet geschieden; maar laat hij, als gezegd, bij zichzelf zeggen: "Ik weet de leer van het Goddelijk ware; nu kan ik de geestelijke zin zien, als ik slechts de overeenstemmingen weet"; niettemin moet dit zijn in verlichting uit de Heer, omdat de geestelijke zin het Goddelijk Ware zelf in zijn licht is, en verstaan wordt onder de heerlijkheid, en de zin van de letter onder de wolken in die plaatsen in het Woord waar daarover wordt gehandeld. Dat er een geestelijke zin in het Woord is, kan worden bevestigd door tien plaatsen in het profetische Woord, voorts in de Evangelisten, en ook in de Apocalyps, welke plaatsen moeten worden aangevoerd, en getoond worden dat zij niet iets zouden zijn zonder de geestelijke zin.

Laat daarom de mens niet langer denken
dat zijn gedachten verborgen zijn
en dat hij geen rekenschap zou moeten geven
van zijn gedachten.

Hemelse Verborgenheden 2488

Voordat ik door levende ervaringen onderricht was, was ik zoals anderen van mening, dat een geest nooit de dingen zou kunnen weten die in mijn geheugen en in mijn gedachten waren, maar dat die van mij alleen en verborgen waren. Maar ik kan oprecht verzekeren dat de geesten die bij de mens zijn de allerkleinste dingen van zijn geheugen en gedachten weten en opmerken en dit veel helderder dan de mens zelf. De engelen weten de einddoelen zelf en merken op hoe deze zich van het goede naar het boze ombuigen en van het boze naar het goede en veel meer dingen dan de mens weet, zoals de dingen die hij heeft ondergedompeld in zijn verlustigingen en dus als het ware in zijn natuur en gemoedsaard. Wanneer dit geschiedt verschijnen die dingen niet langer, daar hij er niet meer over nadenkt. Laat daarom de mens niet langer denken dat zijn gedachten verborgen zijn en dat hij geen rekenschap zou moeten geven van zijn gedachten en van zijn daden, overeenkomstig de graad en de hoedanigheid van de gedachten die daarin waren. Want de daden ontlenen hun hoedanigheid aan de gedachten en de gedachten aan de einddoelen.

Het is volslagen onmogelijk om in het andere leven
een leven van naastenliefde
of van de wederkerige liefde te ontvangen,
wanneer men dat niet gehad heeft
in het leven van het lichaam.

Hemelse Verborgenheden 2049

Dat 'van allen zoon in den vreemde geboren, die niet van uw zaad is', (Genesis 17:12) hen betekent die buiten de Kerk zijn, blijkt uit de betekenis van de in de vreemde geboren zoon, dit zijn diegenen die niet binnen de Kerk geboren zijn en dus niet in de goedheden en waarheden van het geloof zijn, omdat ze niet in de erkentenissen ervan zijn. In de vreemde geboren zonen betekenen ook hen die in de uiterlijke godsdienst zijn, (1097), maar dan wordt gehandeld over hen die binnen de Kerk zijn; hier echter, daar van de Kerk van de Heer in het algemeen sprake is, zijn de in de vreemde geboren zonen zij die niet binnen de Kerk geboren zijn, zoals de heidenen. De heidenen, die buiten de Kerk zijn, kunnen in waarheden zijn, maar niet in waarheden van het geloof. Hun waarheden zijn zoals de voorschriften van de tien geboden, dat men zijn ouders moet eren, dat men niet mag doden, stelen, echtbreken, begeren wat anderen toebehoort, verder ook dat men de Godheid vereren moet. De waarheden van het geloof zijn echter alle leerstellingen ten aanzien van het eeuwige leven, het Rijk van de Heer en de Heer; deze kunnen hun niet bekend zijn, daar zij het Woord niet hebben. Dezen zijn het die worden aangeduid door de in de vreemde geboren zonen, die niet van het zaad zijn en die met genen besneden moeten worden, dat wil zeggen, gereinigd. Hieruit blijkt duidelijk, dat dezen evenzeer gereinigd kunnen worden als zij die binnen de Kerk zijn, wat door het besnijden werd uitgebeeld. Zij worden gereinigd wanneer zij de vuile liefden van zich werpen en onder elkaar in naastenliefde leven, want dan leven zij in waarheden - want alle waarheden behoren tot de naastenliefde. Maar in de waarheden, waarvan eerder sprake was, en wanneer zij in deze waarheden leven, nemen zij de waarheden van het geloof geredelijk aan, zo niet in het leven van het lichaam, dan toch in het andere leven, daar de waarheden van het geloof de inwendige waarheden van de naastenliefde zijn. Zij beminnen dan niets meer dan in de inwendige waarheden van de naastenliefde te worden toegelaten. Het zijn de inwendige dingen van de naastenliefde, waarin het Rijk van de Heer bestaat, zie: (932, 1032, 1059, 1327, 1328, 1366). In het andere leven maakt de wetenschap van de erkentenissen van het geloof niets uit, want de allerergsten, ja zelfs de helse geesten kunnen in de wetenschap daarvan zijn, soms meer dan de anderen, maar het is het leven overeenkomstig de erkentenissen, want alle erkentenissen hebben het leven tot einddoel, Wanneer die niet ter wille van het leven geleerd werden, zouden ze van geen nut zijn, dan alleen om er over te kunnen spreken, en vandaar in de wereld voor geleerd door te gaan, tot ereposten verheven te worden en roem en rijkdommen te verwerven. Hieruit blijkt dat het leven van de erkentenissen geen ander is dan het leven van de naastenliefde, want de wet en de profeten, dat wil zeggen, de gehele leer van het geloof met al haar erkentenissen bestaat in de liefde tot de Heer en in de liefde jegens de naaste, zoals eenieder duidelijk is uit de woorden van de Heer bij: (Matthéüs 22:34 tot 39) en bij: ( Markus 12:28 tot 35). Maar de leerstellingen of erkentenissen van het geloof zijn niettemin hoogst noodzakelijk voor de vorming van het leven van de naastenliefde, dat zonder deze niet gevormd kan worden. Het is dit leven dat na de dood zalig maakt en geenszins enig leven van het geloof zonder deze, want zonder de naastenliefde is er geen leven van het geloof bestaanbaar. Zij die in het leven van de liefde en van de naastenliefde zijn, zijn in het leven van de Heer, niemand kan met Hem door een ander leven verbonden worden; hieruit blijkt ook, dat de waarheden van het geloof nooit erkend kunnen worden, dat wil zeggen, dat de erkenning van die waarheden, waarover men spreekt, alleen uitwendig en met de mond mogelijk is, wanneer die niet in de naastenliefde zijn ingeplant, want inwendig of met het hart worden ze geloochend. Alle waarheden immers hebben, zoals gezegd, de naastenliefde tot einddoel en wanneer deze daarin niet woont, worden deze innerlijk verworpen. De inwendige dingen vertonen zich zoals deze zijn, wanneer de uitwendige dingen worden weggenomen, zoals in het andere leven gebeurt, dat wil zeggen dat ze zich geheel en al tegenovergesteld aan alle waarheden van het geloof vertonen. Het is volslagen onmogelijk om in het andere leven een leven van naastenliefde of van de wederkerige liefde te ontvangen, wanneer men dat niet in het leven van het lichaam gehad heeft, maar het leven van het lichaam in de wereld blijft de mens na de dood bij; want zij verafschuwen en haten deze liefde. Wanneer zij alleen maar een gezelschap naderen waar het leven van de wederkerige liefde heerst, beven en schrikken zij en worden met kwellingen aangedaan. Zulke mensen worden, hoewel ze binnen de Kerk geboren zijn, 'in de vreemde geboren zonen met de voorhuid des harten en met de voorhuid des vlezes' genoemd, die niet in het heiligdom mogen worden toegelaten, dat wil zeggen, in het Rijk van de Heer; zij zijn het ook die worden bedoeld bij Ezechiël: 'Geen in de vreemde geboren zoon, behept met de voorhuid des harten en met de voorhuid des vlezes zal in het heiligdom ingaan', (Ezechiël 44:7,9); en bij dezelfde: 'Wien zijt gij alzo gelijk geworden in heerlijkheid en in grootheid, onder de bomen van Eden, en gij zult neergevoerd worden, met de bomen van Eden in de lagere aarde, in het midden der met de voorhuid behepten zult gij liggen met de door het zwaard doorboorden, (Ezechiël 31:18), alwaar sprake is van Farao, door wie de wetenschappen in het algemeen worden aangeduid, (1164, 1165, 1186, 1462). De bomen van Eden, waarmee zij zullen neervaren in de lagere aarde, betekenen eveneens de wetenschappen, maar de wetenschappen van de erkentenissen van het geloof. Hieruit blijkt nu duidelijk, wat de met de voorhuid behepte in de innerlijke zin is, namelijk hij die in vuile liefden en in het leven daarvan is.

Dat de brieven van Paulus
geen inwendige zin hebben
is bekend in het andere leven.

Opmerkenswaardige Levende Ondervindingen 4824.

Dat de brieven van Paulus niet een inwendige zin hebben is bekend in het andere leven: maar het is toegelaten dat zij in de Kerk zijn, opdat niet zij die van de Kerk zijn, het boze zouden doen aan het Woord van de Heer, waarin de inwendige zin is. Want als de mens boos leeft, maar wel het heilige Woord gelooft, dan doet hij de hemel het boze aan; daarom zijn de brieven van Paulus toegestaan; en daarom was het Paulus niet toegestaan om ook maar één gelijkenis te nemen, zelfs niet één leer vanuit de Heer en die uiteen te zetten en te verklaren, maar hij nam alle dingen uit zichzelf. De Kerk ontvouwd weliswaar het Woord van de Heer, maar door middel van de brieven van Paulus, uit hoofde waarvan zij - de Kerk - ook overal terugtreedt van het goede van de naastenliefde en het ware van het geloof aanneemt, hetgeen de Heer weliswaar heeft geleerd, maar zo dat het goede van de naastenliefde het 'al' zou zijn.

Opdat het Woord er ook voor de engelen is,
zijn alle historische vermeldingen daarin
van uitbeeldende aard
en is elk woord een aanduiding van dergelijke dingen.
Deze bijzonderheid heeft het Woord vóór
op elk ander geschrift.

Hemelse Verborgenheden 2333.

Dat de woorden: 'en in de morgen zult Gij opstaan, en gaan Uws weegs', (Genesis 19:2) de bevestiging in het goede en ware betekenen, kan blijken uit de betekenis van 'in de morgen opstaan', verder uit de betekenis van, 'des weegs gaan'. De morgen betekent in het Woord het Rijk van de Heer, en al wat tot het Rijk van de Heer behoort, dus voornamelijk het goede van de liefde en van de naastenliefde, wat uit het Woord bevestigd zal worden bij vers 15. De weg betekent echter het ware, zie: (627); vandaar wordt er gezegd, dat zij, nadat ze in zijn huis waren geweest en daar de nacht hadden doorgebracht - waarmee werd aangeduid, dat zij woning hadden in het goede van de naastenliefde bij hem - in de morgen zouden opstaan en huns weegs gaan, waarmee wordt aangeduid, het zo bevestigd zijn in het goede en ware. Hieruit zowel als uit het overige, blijkt duidelijk, hoe ver de innerlijke zin verwijderd is van de zin van de letter, en vandaar hoe onzichtbaar, voornamelijk in de historische gedeelten van het Woord; en dat dit niet tevoorschijn komt, wanneer niet elk woord naar zijn bestendige betekenis in het Woord wordt uitgelegd. Wanneer daarom de voorstellingen in de zin van de letter worden gehouden, verschijnt de innerlijke zin niet anders dan als iets duisters en donkers; maar wanneer omgekeerd de voorstellingen in de innerlijke zin worden gehouden, verschijnt desgelijks de zin van de letter duister, ja zelfs voor de engelen als niets, want de engelen zijn niet langer in wereldse en lichamelijke dingen, zoals die van de mens zijn, maar in geestelijke en hemelse dingen, waarin de woorden van de zin van de letter op wonderbaarlijke wijze veranderd worden, wanneer deze opstijgt van de mens die leest, tot de sfeer waarin de engelen zijn, dat wil zeggen, tot de hemel. Dit geschiedt door de overeenstemming van de geestelijke dingen met de wereldse, en van de hemelse met de lichamelijke. Deze overeenstemming is een hoogst bestendige, maar van welke aard, is nog niet onthuld dan thans in de uitlegging van de woorden, namen en getallen naar de innerlijke zin in het Woord. Opdat men weet van welke aard deze overeenstemming is, of wat hetzelfde is, op welke wijze de wereldse en lichamelijke voorstellingen in overeenstemmende geestelijke en hemelse voorstellingen overgaan, wanneer die tot de hemel worden opgeheven, dient als voorbeeld ; 'morgen' en 'weg'. Wanneer het woord 'morgen' wordt gelezen, zoals hier 'in de morgen opstaan', vatten de engelen niet een voorstelling van de morgen van een dag, maar de voorstelling van de morgen in de geestelijke zin. Iets dergelijks als bij Samuël: 'De Rotssteen Israëls, Hij is gelijk het licht van de morgen wanneer de zon opgaat, een morgen zonder wolken', (2 Samuël 23:4); en bij Daniël: 'De heilige zei tot mij: Tot de avond wanneer het morgen wordt, twee duizend drie honderd', (Daniël 8:14,26). Zo worden zij in plaats van 'morgen' de Heer gewaar, of Zijn Rijk, of de hemelse dingen van de liefde en van de naastenliefde, en wel deze met een verscheidenheid overeenkomstig het verband van de dingen in het Woord, dat gelezen wordt. Zo kunnen zij, waar het woord 'weg' wordt gelezen, zoals hier 'uws weegs gaan', niet enige voorstelling van een weg hebben, maar een andere voorstelling die geestelijk of hemels is, namelijk een dergelijke als bij Johannes, waar de Heer zegt: 'Ik ben de weg en de waarheid', (Johannes 14:6), en die bij David: 'Jehovah, maak mij Uwe wegen bekend, leid mijn weg in waarheid', (Psalm 25:4,5), en bij Jesaja: 'Hij maakte Hem bekend de weg der inzichten', (Jesaja 40:14). Zo worden zij in plaats van de weg het ware gewaar, en dit zowel in de historische als in de profetische gedeelten van het Woord. De engelen immers bekommeren zich niet meer om historische dingen, daar deze in het geheel niet met hun voorstellingen stroken, vandaar dat zij in plaats daarvan dergelijke dingen gewaarworden, die tot de Heer en Zijn Rijk behoren, en die ook goed geordend en wel aaneengeschakeld verband in de innerlijke zin op elkaar volgen. Daarom, opdat het Woord er ook voor de engelen is, zijn alle historische vermeldingen daarin van uitbeeldende aard en is elk woord een aanduiding van dergelijke dingen. Deze bijzonderheid heeft het Woord op elk ander geschrift voor.

De mens is in kleinste afbeelding
een kleine geestelijke wereld;
vandaar ook is de geestelijke mens
het beeld van de Heer.

Hemelse Verborgenheden 4524.

Omdat nu alle en de afzonderlijke dingen die in de wereld en in de natuur ervan zijn, ontstaan en voortdurend ontstaan, dat wil zeggen blijven bestaan, uit dingen die eerder zijn dan zijzelf, zo volgt daaruit dat ze ontstaan en blijven bestaan uit een wereld die boven de natuur is en de geestelijke wereld wordt genoemd. Omdat hiermee een onafgebroken verband moet zijn opdat ze blijven bestaan of voortdurend ontstaan, volgt hieruit dat de meer zuivere en innerlijke dingen die in de natuur zijn, dus die in de mens zijn, uit die geestelijke wereld zijn. Verder dat de zuiverder en innerlijker dingen zulke vormen zijn die de invloeiing kunnen opnemen, en omdat er niet dan één enige bron van het leven kan zijn, zoals er in de natuur niet dan één enige bron van licht en warmte is, zo staat het vast dat het al van het leven uit de Heer is. Hij is het Eerste van het leven, en omdat dit zo is, stemmen alle en de afzonderlijke dingen die in de geestelijke wereld zijn, met Hem overeen, dus alle en de afzonderlijke dingen die in de mens zijn. De mens immers is in kleinste afbeelding een kleine geestelijke wereld; vandaar ook is de geestelijke mens het beeld van de Heer.

De geest van de mens heeft evenzeer een hart
en vandaar een pols,
en een long en vandaar een ademhaling.

Over de Goddelijke Wijsheid 7

7 B. Dit moet eerst worden bevestigd uit ondervinding, en daarna vanuit de rede. Uit ondervinding: De engelenhemel is onderscheiden in twee Rijken, het ene dat het hemelse wordt genoemd, en het andere dat het geestelijke wordt genoemd. Het hemelse Rijk is in de liefde tot de Heer, en het geestelijke Rijk is in de wijsheid vanuit die liefde. Aldus is de hemel onderscheiden, omdat de liefde en de wijsheid in de Heer en uit de Heer onderscheiden twee zijn, maar toch verenigd, zij zijn immers onderscheiden zoals de warmte en het licht uit de Zon, zoals eerder gezegd is. De engelen van het hemelse Rijk geven, omdat zij in de liefde tot de Heer zijn, het hart van de hemel weer, en de geestelijke engelen geven, omdat zij in de wijsheid vanuit die liefde zijn, de long van de hemel weer; want, zoals boven ook gezegd is, de gehele hemel is in de aanblik van de Heer zoals één mens. Eender is ook de invloed van het hemelse Rijk in het geestelijke Rijk zoals de invloed is van het hart in de long bij de mens; daarvandaan is de universele overeenstemming van de hemel met die twee bewegingen, de hart- en longbeweging, bij een ieder. Het werd ook gegeven van hen te horen, dat voor hen evenzeer de slagaderen vanuit het hart kloppen, en dat zij evenzeer adem halen, zoals de mensen in de wereld; voorts dat de polsslagen bij hen worden gevarieerd volgens de staten van de liefde, en de ademhaling wordt gevarieerd volgens de staten van de wijsheid. Zij raakten zelf hun polsgewricht aan, en zeiden het mij; en ik zelf ontwaarde meermalen de ademhaling van hun mond. Omdat de gehele hemel in gezelschappen is onderscheiden volgens de aandoeningen van de liefde, en alle wijsheid en liefde is volgens deze, heeft daarom ieder gezelschap een bijzondere ademhaling, onderscheiden van de ademhaling van een ander gezelschap, en eveneens een bijzondere en onderscheiden pols van het hart. Daarom kan niet iemand uit het ene gezelschap in een ander afgelegen gezelschap binnentreden, noch iemand vanuit een hogere hemel in een lagere neerdalen, of vanuit een lagere in een hogere opklimmen, want het hart zwoegt en de long wordt beklemd, en allerminst kan iemand dat vanuit de hel in de hemel. Wie durft opklimmen, zieltoogt zoals een stervende in doodsstrijd, of zoals een vis uit het water opgetrokken in de lucht. Het universele onderscheid van de ademhalingen en de polsen is volgens de idee over God; vanuit die immers spruiten de verschillen van de liefde en daaruit van de wijsheid voort; waardoor een natie van de ene godsdienst niet kan binnenschrijden tot een natie van een anderen godsdienst. Dat de Christenen niet konden binnenschrijden tot de Mohammedanen vanwege de ademhaling, werd door mij gezien. Een gemakkelijke en milde ademhaling hebben zij die de idee van de mens over God hebben; en vanuit de Christelijke wereld zij die de idee van de Heer hebben dat Hij de God van de Hemel is, maar een moeilijke en onmilde ademhaling hebben zij die Zijn Goddelijkheid ontkennen, zoals de Socinianen en de Arianen doen. Aangezien de pols (hartslag) één maakt met de liefde van de wil, en de ademhaling één met de wijsheid van het verstand, worden daarom zij die in de hemel zullen komen, eerst ingewijd in het leven van de engelen door eendrachtige ademhalingen, wat op verschillende wijzen plaatsvindt; vandaar komen zij in innerlijke doorvatting en in het hemels vrije. Vanuit de rede: De geest van de mens is niet een substantie gescheiden van de ingewanden, organen en leden van de mens, maar hij kleeft die verbonden aan; het geestelijke immers vergezelt elke draad ervan van de buitenste tot de binnenste; en vandaar eveneens elke draad en elke vezel van het hart en van de longen. Daarom is de geest, wanneer het verband tussen het lichaam en geest wordt geslaakt, in een eendere vorm als waarin de mens tevoren is geweest; het is slechts een scheiding van de geestelijke substantie van de stoffelijke. Vandaar is het, dat een geest evenzeer een hart heeft en een long heeft als de mens heeft gehad in de wereld; en daarom heeft hij ook eendere zinnen en eendere bewegingen, en heeft hij eveneens een spraak; en zinnen en bewegingen en spraak bestaan niet zonder hart en long; zij hebben ook atmosferen, maar geestelijke. Hoe zeer ijlen zij die aan de ziel een bijzondere plaats ergens toeschrijven, hetzij in het cerebrum, hetzij in het hart; de ziel van de mens immers die na de dood zal leven, is diens geest.

Het is de geest die in het lichaam leeft,
en hij is het ook die denkt,
vandaar zijn tal van dingen die innerlijk zijn
op deze wijze in de taal terecht gekomen.

Hemelse Verborgenheden 4406.

Omdat het gezicht van het oog overeenstemt met het verstand, wordt daarom ook aan het verstand een gezicht toegeschreven en dit wordt het verstandelijk gezicht genoemd. Ook worden die dingen die de mens ontwaart, de objecten van dat gezicht genoemd. Eveneens wordt in de gewone spreektaal gezegd dat men de dingen ziet als men ze verstaat of begrijpt. En ook wordt met betrekking tot het verstand gesproken van licht en verlichting, en vandaar van helderheid, en omgekeerd van schaduw en verduistering, en ook van donkerheid. Deze en dergelijke uitdrukkingen zijn zo omdat ze overeenstemmen en zo bij de mens in het spraakgebruik gekomen, want zijn geest is in het licht van de hemel, en zijn lichaam in het licht van de wereld. Het is de geest die in het lichaam leeft, en hij is het ook die denkt, vandaar zijn tal van dingen die innerlijk zijn op deze wijze in de taal terecht gekomen.

Er is gelijkenis en analogie
tussen de formering van de mens in de baarmoeder
en tussen de hervorming en de wederverwekking van hem.

Over de Goddelijke Wijsheid.

GW 4. De hervorming van de mens is volstrekt eender aan de formering van hem in de baarmoeder, met het enige verschil, dat de te hervormen mens wil en verstand heeft, en dat hij in de baarmoeder niet wil en verstand heeft. Maar nochtans doet dit verschil er niets toe of het is iets eenders en analoog, want de Heer leidt immers, wanneer Hij de mens hervormt en wederverwekt, de wil en het verstand van hem op eendere wijze; maar door de hem gegeven wil en door het hem gegeven verstand schijnt het, alsof de mens zichzelf leidt, dat wil zeggen, uit zichzelf wil en doet, en uit zichzelf denkt en spreekt. Maar toch kan het hem bekend zijn, vanuit het Woord en vanuit de leer vanuit het Woord, dat het niet hijzelf is maar de Heer, en dus dat dit slechts een schijn is. En hij kan ook weten dat die schijn is ter wille van de opneming en de toe-eigening, want zonder die is er geen wederkerige, op dat hij de Heer liefheeft zoals de Heer hem liefheeft, noch opdat hij de naaste liefheeft zoals uit zich, noch opdat hij gelooft in de Heer zoals uit zich. Zonder dat wederkerige zou de mens zoals een automaat zijn, waarin de Heer niet kan zijn, want de Heer immers wil geliefd worden, en daarom geeft Hij de mens dat willen. Hieruit blijkt, dat de wil niet van de mens is, noch het verstand, en dat deze beide zijn in zich zoals zij in hem waren geweest in de baarmoeder, namelijk dat zij niet de mens waren, maar dat die beide vermogens aan de mens zijn gegeven, opdat hij wil en denkt, en doet en spreekt zoals uit zich, maar nochtans weet, verstaat en gelooft dat zij niet uit hem zelf zijn. Door dit wordt de mens hervormd en wederverwekt, en in de wil ontvangt hij de liefde, en in het verstand de wijsheid, vanuit welke hij ook in de baarmoeder is geformeerd. Door dit worden eveneens voor de mens de beide hogere graden van zijn leven geopend, die, zoals boven gezegd is, de habitakels van de Heer waren in de formering van hem; en eveneens wordt de laagste graad, die omgekeerd en afgebogen was, zoals eveneens boven gezegd is, hervormd. Uit deze analogie en gelijkenis blijkt, dat de mens die wordt wederverwekt, als het ware opnieuw wordt ontvangen, geformeerd, geboren en opgevoed; en dit te dien einde opdat hij de gelijkenis van de Heer zal worden ten aanzien van de liefde, en het beeld van Hem ten aanzien van de wijsheid. En, indien u het geloven wilt, de mens wordt ook daardoor nieuw; niet slechts dat hem een nieuwe wil wordt gegeven, en een nieuw verstand, maar ook een nieuw lichaam voor zijn geest. De vorige dingen worden weliswaar niet afgeschaft, maar zij worden verwijderd zodat zij niet verschijnen, en de nieuwe dingen worden door de liefde en de wijsheid, die de Heer zijn, in de wederverwekking zoals in een baarmoeder geformeerd; want hoedanig de wil en het verstand van de mens is, zodanig is ook de mens in alle en de afzonderlijke dingen; want alle en de afzonderlijke dingen van de mens, van hoofd tot hiel, zijn voortbrengselen, zoals eveneens boven is bevestigd.

Er is een Woord bij de Ouden geweest,
dat was geschreven door louter overeenstemmingen
zoals ons Woord,
maar dit is verloren gegaan.

Over het Woord 36-38.

36. Dat er een Woord bij de Ouden is geweest, dat was geschreven door louter overeenstemmingen zoals ons Woord, maar dat dit verloren is gegaan, werd mij verteld door engelen van de derde hemel.

Er werd gezegd dat dit Woord nog bij hen bewaard wordt, en in gebruik is bij de Ouden in die hemel, bij wie, toen zij in de wereld waren, dit Woord was.

Die Ouden, bij wie dat Woord nog in gebruik is in de hemelen, waren voor een deel vanuit het land Kanaän, en vanuit de grensgebieden daarvan, voorts ook vanuit enkele koninkrijken in Azië, zoals vanuit Syrië, Mesopotamië, Arabië, Chaldea, en Assyrië en Egypte, vanuit Zidon en Tyrus.

De inwoners van al deze koninkrijken waren in een uitbeeldende eredienst, en daaruit in de wetenschap van de overeenstemmingen.

Alle wijsheid van die tijd hadden zij vanuit die wetenschap, aangezien zij daardoor gemeenschap met de hemelen hadden, en innerlijke doorvatting, en bij verscheidenen ook met geesten konden communiceren.

Maar omdat dit Woord vol van zulke overeenstemmingen was, die in verwijderd verband hemelse dingen betekenden, en vandaar in de loop der tijden door velen vervalst begon te worden, verdween het geleidelijk vanwege de Goddelijke Voorzienigheid.

Er werd een ander Woord gegeven, dat uit niet zozeer verwijderde overeenstemmingen was samengesteld, door de Profeten bij de zonen Israëls.

In dit Woord werden evenwel de namen behouden van de plaatsen die in het land Kanaän en rondom in Azië zijn, en zij betekenden eendere dingen.

Vanwege deze oorzaak werden de nakomelingen van Abraham vanuit Jakob binnengeleid in het land Kanaän, en werd daar het Woord geschreven, waarin die plaatsen genoemd moesten worden.

37. Dat er zo'n Woord bij de Ouden is geweest, blijkt ook bij Mozes, door wie het wordt genoemd, en waaruit ook iets overgenomen is in het Boek Numeri, hoofdstuk 21, de verzen 14 en 27.

De historische dingen van dat Woord worden daar de 'Oorlogen van Jehovah' genoemd, en de profetische dingen de 'Uitspraken'.

Vanuit de historische dingen van dat Woord nam Mozes deze dingen: "Daarom wordt gezegd in het Boek van de Oorlogen van Jehovah: Tegen Waheb in Sufa, en de dalen, de Arnon, en de helling van de dalen die zich uitstrekt tot waar Ar wordt bewoond, en leunt tegen de grens van Moab" [Num. 21:14, 15].

Onder de Oorlogen van Jehovah worden daar verstaan en beschreven de worstelingen van de Heer met de hellen en de overwinningen op haar wanneer hij in de wereld zal komen.

Dezelfde worstelingen worden ook op vele plaatsen in de historische dingen van ons Woord verstaan en beschreven, zoals in de oorlogen van Jozua met de natiën van het land Kanaän, in de oorlogen van de Richteren, en in de oorlogen van David en van de overige Koningen.

Uit de profetische dingen van dat Woord werd ook genomen door Mozes: "Daarom zeggen de profetische Uitspraken: Komt tot Hesbon, de stad van Sichon wordt gebouwd en bevestigd, want een vuur is uitgegaan vanuit Hesbon, een vlam vanuit de stad van Sichon, die verteerd heeft Ar van Moab, de bezitters van de hoogten van Arnon; wee u, Moab; gij zijt vergaan, volk van Kemosch; hij heeft zijn zonen gegeven als vluchtelingen, en zijn dochters in gevangenschap aan Sihon, de koning van de Emorieten.

Met pijlen hebben wij hen neergeveld; Hesbon is vergaan tot aan Dibon, en wij hebben hen verwoest tot aan Nofach, dat reikt tot aan Medeba" [Num. 21:27-30].

Dat die profetische dingen uitspraken werden genoemd, en niet spreekwoorden of samenstellers van spreekwoorden, zoals sommige vertalers het overzetten, kan vast staan uit de betekenis van het woord Meschalim in de Hebreeuwse taal, wat niet slechts spreekwoorden betekent maar ook profetische uitspraken, zoals kan vaststaan vanuit Numeri 23:18; 24:3 en 24:15, waar gezegd wordt dat Bileam zijn uitspraak uitte, die profetisch was, ook over de Heer; zijn uitspraak wordt daar Maschal geheten, in het enkelvoud.

De dingen die door Mozes daar beschreven zijn, zijn ook profetisch, maar geen spreekwoorden. Dat dat Woord evenzo Goddelijk, of Goddelijk geïnspireerd was, blijkt ook bij Jeremia, waar bijna eendere woorden zijn, namelijk: 'Een vuur is uitgegaan vanuit Hesbon, en een vlam vanuit het midden van Sichon, die verteerd heeft de hoek van Moab, en, de kruin van de zonen van het tumult. Wee u, Moab, het volk van Kemosch is vergaan, want uw zonen zijn voortgesleurd in gevangenschap en uw dochters in gevangenschap' [Jeremia 48:45,46].

Behalve op deze plaatsen, wordt ook een profetisch Boek van dat oude Woord geciteerd in het Boek Jaschar, dat ook wel het Boek van de Oprechte genoemd wordt; en wel door David in 2 Sam.1:18, en door Jozua in Joz. 10:13.

Daaruit blijkt dat het historische daar, over de zon en de maan, een profetie was vanuit dat Boek.

Bovendien werd mij gezegd dat de zeven eerste hoofdstukken van Genesis in datzelfde oude Woord zo helder aanwezig zijn dat niet één woordje ontbreekt.

38. De religieuze dingen van meerdere natiën zijn van het Oude Woord afgeleid en overgebracht. Vanuit het land Kanaän en verschillende plaatsen van Azië naar Griekenland, en van daaruit naar Italië; en door Ethiopië en door Egypte, in enige koninkrijken van Afrika.

Maar in Griekenland maakten zij vanuit de overeenstemmingen fabels, en van de Goddelijke attributen even zovele goden.

De grootste van hen noemden zij Jupiter, uit Jehovah.

De voortplanting
van het menselijk geslacht op aarde
zal nooit ophouden.

Laatste Oordeel 6/7.

LO 6. Zij, die ten aanzien van het Laatste Oordeel als hun geloof hebben aangenomen, dat dan alles, wat in de hemel en op aarde is, zal vergaan en dat in de plaats daarvan een nieuwe hemel en een nieuwe aarde zal ontstaan, geloven ook, omdat dit uit de samenhang volgt, dat de geboorten en de voortplanting van het menselijk geslacht daarna zullen ophouden. Zij denken, dat dan alle dingen voltooid zullen zijn, en dat de mensen in hun toekomstige staat anders zullen zijn dan in hun huidige staat. Maar omdat het vergaan van de wereld niet betekent de dag van het laatste oordeel, zoals in het vorige hoofdstuk werd aangetoond, volgt daar ook uit, dat het menselijk geslacht zal voortduren, en dat de voortplanting niet zal ophouden.

LO 7. ... De mens werd het laatst geschapen, en wat het laatst geschapen wordt, is de basis van alles wat vooraf gaat. De schepping begon met het meest verhevene of het binnenste, omdat zij van het Goddelijke uitging naar het laatste of uiterste, waar zij voor het eerst bestond. Het laatste van de schepping is de natuurlijke wereld, en daarin de aarde met alles wat daarop is. Toen die dingen voltooid waren, werd de mens geschapen en in hem zijn alle dingen van de Goddelijke orde bijeen gebracht van het eerste tot het laatste. In zijn binnenste werden die dingen bijeengebracht, die in de eerste dingen van die orde zijn, en in zijn uiterste die dingen die de laatste van die orde zijn. Aldus werd de mens gemaakt naar model van de Goddelijke orde. Daarom is het dat alle dingen die in en bij de mens zijn, zowel uit de hemel als uit de aarde zijn. Uit de hemel: de dingen die tot de geest behoren, en uit de wereld: de dingen die tot het lichaam behoren. De invloed uit de hemel werkt in zijn gedachten en neigingen, en wordt geschikt volgens de ontvangst in zijn geest. De wereldse dingen vloeien in de gevoelens en lusten van de mens, en worden geschikt volgens de ontvangst in het lichaam, maar aangepast aan met wat behaaglijk is aan de gedachten en neigingen van de geest. Dat dit zo is wordt in verschillende hoofdstukken in het boek "Hemel en Hel" aangetoond, zoals: de hele hemel is in zijn geheel als één mens (n.59-67); hetzelfde geldt voor ieder hemels gezelschap (n.68-72); iedere engel is in volkomen menselijke vorm (n.73-77); dit komt door het Goddelijk Menselijke van de Heer (n.78-86). Bovendien in de hoofdstukken over: de overeenstemming van alles in de hemel met alles in de mens (n.87-102); de overeenstemming van de hemel met alles van de aarde (n.103-115); en over de vorm van de hemel (n.200-212). Uit deze orde van de schepping kan men zien, dat er een samenhoudend verband is van de eerste dingen tot de laatste. Gelijktijdig overzien maken zij één uit, waarin het eerste niet van het laatste gescheiden kan worden. Op dezelfde wijze als een oorzaak niet van haar gevolg gescheiden kan worden, en de geestelijke wereld niet van de natuurlijke wereld, en omgekeerd. Daarom kan ook de engelenhemel niet van het menselijk geslacht gescheiden worden, en omgekeerd. Er is door de Heer in voorzien, dat zij onderling dienst doen aan elkaar, namelijk de engelenhemel aan het menselijk geslacht en het menselijk geslacht aan de engelenhemel. Vandaar is het dat de woningen van de engelen weliswaar in de hemel zijn, op het gezicht afgescheiden van de woningen van de mensen, maar toch zijn zij bij de mens in zijn genegenheden van het goede en het ware. Dat zij op het gezicht zich afgescheiden voordoen, is een schijnbaarheid, zoals men kan zien in het werk "Hemel en Hel" in het hoofdstuk over de ruimte in de hemel (n.191-199). De woningen van de engelen zijn bij de mensen in hun genegenheden van het goede en het ware. Dit wordt verstaan door de woorden van de Heer: "Hij die Mij liefheeft, bewaart Mijn geboden, en Mijn Vader zal hem liefhebben, en Wij zullen tot hem komen en zullen woning bij hem maken" (Joh.14:23). Onder de "Vader" en de "Heer" wordt hier ook de hemel verstaan, want waar de Heer is, daar is de hemel, want het van de Heer uitgaande Goddelijke maakt de hemel (zie "Hemel en hel" n.7-12, en n.116-125), en ook door de volgende woorden: "De Trooster, de Geest der waarheid blijft bij ulieden, en is in u" (Joh.14:17). "De Trooster" is het Goddelijk Ware dat van de Heer voortgaat, waarom Hij ook genoemd wordt "Geest der Waarheid". Het Goddelijk Ware maakt de hemel en ook de engelen, omdat zij de ontvangers daarvan zijn. Dat het van de Heer voortgaande Goddelijke het Goddelijk Ware is, en dat daardoor de engelenhemel bestaat, ziet men in het werk "Hemel en hel" (n.126-140). Hetzelfde wordt ook verstaan door deze woorden van de Heer: "Het Koninkrijk Gods is binnen in ulieden" (Lukas 17:21). Het "Koninkrijk Gods" is het Goddelijk Goede en Ware, waarin de engelen zijn. Dat engelen en geesten bij de mens zijn, en in hun genegenheden, is mij duizenden keren te zien gegeven door hun tegenwoordigheid en hun verblijf bij mij. Maar de engelen en geesten weten niet bij welke mensen zij zijn, en evenmin weten de mensen met welke engelen en geesten zij samenwonen, want dit weet en regelt alleen de Heer. In een woord: er is in alle genegenheden van het goede en het ware een verbreiding in de hemel, en mededeling en verbinding met hen, die daar in gelijksoortige genegenheden zijn; en evenzo al het boze en het valse met de hel. Er is verbreiding van genegenheden in de geestelijke wereld, bijna zoals er gezicht is in de natuurlijke wereld. De mededelingen zijn in beide werelden bijna gelijksoortig, slechts met dit verschil, dat er in de natuurlijke wereld voorwerpen zijn, maar in de geestelijke wereld gezelschappen van engelen. Hieruit is het duidelijk, dat de verbinding van de engelenhemel met het menselijk geslacht zodanig is, dat de één door de ander bestaat, en dat de engelenhemel zonder het menselijk geslacht is als een huis zonder fundament, want daar houdt de hemel op, en daarop rust hij. Het is hiermee als met de mens zelf; zijn geestelijke dingen, die tot zijn gedachten en zijn wil behoren, vloeien in zijn natuurlijke dingen, die zijn gevoelens en daden zijn, en daarin houden zij op en bestaan zij. Indien de mens niet in het genot was van dit natuurlijke, of zonder deze begrenzing of uiterste dingen, dan zouden zijn geestlijke dingen, die tot de gedachten en genegenheden van zijn geest behoren, vervloeien, alsof zij onbepaald of zonder fundament waren. Zo iets gebeurt wanneer een mens uit de natuurlijke wereld in de geestelijke wereld overgaat, wat gebeurt als hij sterft. Omdat hij dan een geest is, bestaat hij niet op zijn eigen basis, maar op de algemene basis, die het menselijk geslacht is. Wie de verborgenheden van de hemel niet kent, kan geloven dat engelen zonder de mensen bestaan en de mensen zonder de engelen. Maar ik kan uit al mijn ondervindingen van de hemel, en uit al mijn gesprekken met engelen uitdrukkelijk verzekeren, dat er geen engel of geest zonder de mens bestaat, en geen mens zonder geest en engel, en dat er een onderlinge en wederkerige verbinding bestaat. Hieruit kan men nu duidelijk zien, dat het menselijk geslacht en de engelenhemel één uitmaken, en dat zij onderling en wederkerig door elkaar bestaan, en dat dus de een niet van de ander kan worden weggenomen.

Alle dingen in het heelal,
die volgens de Goddelijke Orde zijn,
hebben betrekking op het Goede en het Ware.

Hemelse Leer 11-13.

11. Alle dingen in het heelal, die volgens de Goddelijke Orde zijn, hebben betrekking op het Goede en het Ware. Er bestaat niets in de hemel en niets in de wereld, dat niet op die twee betrekking heeft. De oorzaak hiervan is dat beide, zowel het goede als het ware, voortgaan uit het Goddelijke, waaruit alle dingen zijn.

12. Daaruit blijkt, dat niets méér nodig is voor de mens, dan dat hij weet wat het goede en wat het ware is, en hoe het ene het andere beoogt, en hoe het ene wordt verbonden met het andere. Ook voor de mens van de kerk is het hoogst belangrijk, want zoals alle dingen van de hemel betrekking hebben op het goede en het ware, evenzo ook alle dingen van de kerk, omdat het goede en het ware van de hemel eveneens het goede en het ware van de kerk is. Daarom beginnen we met uit te gaan van het Goede en het Ware.

13. Het is volgens de goddelijke orde, dat het goede en het ware verbonden mogen zijn en niet gescheiden, opdat zij één zijn en niet twee. Verbonden immers gaan zij voort uit het Goddelijke en verbonden zijn zij in de hemel, en dus zullen zij verbonden zijn in de Kerk. De verbinding van het goede en het ware wordt in de hemel genoemd het hemelse huwelijk, want in dit huwelijk zijn allen die daar zijn. Daarom is het dat in het Woord de hemel wordt vergeleken met een huwelijk, en dat de Heer wordt geheten Bruidegom en Echtgenoot, de Hemel echter Bruid en Echtgenote, eender de kerk. Dat de hemel en de kerk zo worden geheten, is omdat zij die daar zijn, het goddelijk goede opnemen in de ware dingen.

Elk mens heeft een natuurlijk gemoed
en een geestelijk gemoed.

Coronis 29

Elk mens heeft een natuurlijk gemoed en een geestelijk gemoed, van elkaar onderscheiden als twee verdiepingen van één huis, en door trappen verbonden; in de bovenste verdieping ervan wonen de meester en de meesteres met hun kinderen, in de onderste echter hun dienstknechten en dienstmaagden met de andere bedienden. Het geestelijk gemoed bij de mens is van de geboorte tot aan de eerste kinderjaren toegesloten; het geestelijk gemoed echter wordt van die eerste leeftijd aan allengs stap voor stap geopend: aan ieder mens immers is van de geboorte aan het vermogen, en daarna de macht gegeven, om voor zichzelf een trappenhuis te verschaffen waarlangs hij opklimt en met de meester en meesteres spreekt, en daarna afdaalt en hun bevelen uitvoert; deze macht is hem gegeven door de gave van de vrije keuze in de geestelijke dingen. Maar nochtans kan niemand opklimmen tot de bovenste verdieping, waaronder het geestelijk gemoed wordt verstaan, tenzij hij eet van de boom des levens in de tuin van God. De mens immers wordt door hiervan te eten verlicht en geheeld, en hij ontvangt hierdoor het geloof, en hij verwerft door de voeding die de vruchten eraan geven, de overtuiging, dat al het goede is uit de Heer, Die de Boom des Levens is, en niet voor het geringste deel uit de mens; en dat hij evenwel het goede zal doen uit zich door samen te blijven en samen te werken, zodat dus de Heer in hem en hij in de Heer is, maar toch in het geloof en in de overtuiging, dat het niet uit hemzelf maar uit de Heer is. Maar indien de mens anders gelooft, doet hij iets wat op het goede lijkt, waarin van binnen het boze is, omdat er eigen verdienste in ligt; en dit is eten van de bomen der wetenschap van het goede en het boze, waartussen de Slang woont, in de afgrijselijke overreding dat hij evenals God is, of dat er geen God is, maar dat het de Natuur is, welke God genoemd wordt, en dat hij uit haar elementen is samengeflanst. Bovendien eten diegenen van de bomen der wetenschap van het goede en het boze, die zich en de wereld boven alle dingen liefhebben; doch diegenen eten van de bomen des levens, die God boven alle dingen liefhebben, en de naaste als zichzelf. Ook eten diegenen van de bomen der wetenschap van het goede en het boze, die de canons voor de Kerk uitbroeden vanuit het eigen inzicht, en ze daarna bevestigen door het Woord; andersom echter eten diegenen van de bomen des levens, die voor zichzelf de canons voor de Kerk verwerven door middel van het Woord; en ze daarna door het inzicht bevestigen. Eveneens eten zij van de bomen der wetenschap van het goede en het boze, die waarheden vanuit het Woord onderwijzen, en boos leven; diegenen eten van de bomen des levens, die goed leven en onderwijzen vanuit het Woord. Universeel genomen, eten al diegenen van de bomen de kennis van goed en kwaad, die de Goddelijkheid des Heren en de heiligheid van het Woord ontkennen, aangezien de Heer is de Boom des Levens, en het Woord; daarom is de Kerk "een tuin in Eden uit het oosten".

De liefde tot het nut
is de naastenliefde.

Goddelijke Wijsheid 11.

In alle en afzonderlijke dingen zijn deze drie: doel, oorzaak en uitwerking. Het doel is waaruit, de oorzaak is waardoor, en de uitwerking is waarin; en wanneer het einddoel door de oorzaak in de uitwerking is, dan bestaat het. In alle liefde en haar aandoeningen is het einddoel, en het einddoel bedoelt of wil doen wat het liefheeft, en de daad is uitwerking ervan. De Heer is het einddoel, de mens is de oorzaak, en het nut is de uitwerking waarin het einddoel bestaat. De Heer is het einddoel, omdat Hij vanuit Zijn Goddelijke Liefde voortdurend nutten bedoelt of wil doen, dat wil zeggen, goede dingen voor het menselijke geslacht. De mens is de oorzaak door wie, omdat hij in de liefde van de nutten is of kan zijn, en in die liefde nutten bedoelt of wil doen. En de nutten zijn de uitwerkingen waarin het einddoel bestaat; het zijn de nutten die ook de goede dingen worden genoemd. Daaruit blijkt, dat de liefde van de nutten de naastenliefde is, die de mens jegens de naaste moet hebben. Dat in alle en de afzonderlijke dingen is: doel, oorzaak en uitwerking, kan worden uitgezocht aan de hand van onverschillig welke zaak. Bijvoorbeeld, als een mens iets doet, dan zegt hij bij zichzelf of tot een ander, of zegt de ander tegen hem: Waarom doe je dit? Dus: Wat is het doel? Waardoor doe je dit? dus: Door welke oorzaak? En: Wat doe je? Dus: Wat is de uitwerking? Einddoel, oorzaak en uitwerking worden ook genoemd de finale oorzaak, de middellijke oorzaak, en het veroorzaakte. Het is volgens de wet van de oorzaken, dat het einddoel alles is in de oorzaak, en vandaar alles al in de uitwerking; het einddoel immers is het wezen zelf ervan. Eender is het de Heer; omdat Hij het einddoel is, is Hij het al in de liefde van de nutten of in de naastenliefde bij de mens, en vandaar het al in de nutten uit hem, dat wil zeggen, in de nutten door hem. Daarvandaan is het, dat in de kerk wordt geloofd, dat al het goede uit God is, en niets uit de mens, en dat God het Goede Zelf is. Daaruit volgt dus, dat naastenliefde betrachten is nutten doen, of de goede dingen die tot het nut behoren; aldus dat de liefde van de nutten is naastenliefde.

Voor zoveel het gemoed kan worden afgehouden
van de zinnelijke en lichamelijke dingen,
wordt het opgeheven tot de geestelijke en hemelse dingen.

Hemelse Verborgenheden 2479.

Een zekere pas aangekomen geest was verontwaardigd, dat hij zich de vele dingen niet herinnerde die hij in het leven van het lichaam had geweten. Hij treurde om de verlustiging die hij verloren had en waarin hij groot behagen in had geschept. Maar het werd hem gezegd dat hij in het geheel niets verloren had en dat hij alle dingen tot in bijzonderheden wist, maar dat het hem in het andere leven niet vergund was dergelijke dingen tevoorschijn te halen; en dat het voldoende was dat hij nu veel beter en volmaakter kon denken en spreken, zonder zijn redelijke, zoals eerder, onder te dompelen in dichte, donkere, stoffelijke en lichamelijke dingen, die van hoegenaamd geen nut zijn in het Rijk waarin hij nu gekomen was; en dat de dingen die in het rijk van de wereld waren, achtergelaten waren en dat hij nu al het mogelijke had, dat tot het nut van het eeuwige leven leidt, en dat hij op deze en op geen andere wijze zalig en gelukkig kon worden. Het is daarom onwetendheid te geloven dat in het andere leven het inzicht te gronde gaat met het in onbruik geraken van het lichamelijk geheugen, terwijl het er toch zo mee gesteld is, dat voor zoveel het gemoed van de zinnelijke en lichamelijke dingen kan worden afgehouden, het wordt opgeheven tot de geestelijke en hemelse dingen.

Het gezicht van het oog komt voort uit het licht van de wereld,
het gezicht van het verstand uit het licht van de hemel,
en vloeit in de dingen die tot het licht van de wereld behoren.

Hemelse Verborgenheden 2701.

Dat de woorden: 'God opende haar ogen', (Genesis 21:19) het inzicht betekenen, blijkt uit de betekenis van openen, en dat God opent; alsmede van de ogen; dit is inzicht geven. Dat de ogen het verstand betekenen, zie: (212), evenals het gezicht of zien, (2150, 2325). Er wordt gezegd dat God de ogen opent, wanneer Hij het inwendig gezicht of het verstand opent, wat plaatsvindt door een invloeiing in het redelijke in de mens, of liever, in het geestelijke van zijn redelijke, en dit langs de weg van de ziel of langs de innerlijke weg, die de mens onbekend is. Deze invloeiing is de staat van zijn verlichting, waarin de waarheden die hij hoort of leest voor hem bevestigd worden door een bepaalde gewaarwording van binnen in zijn verstandelijke. De mens gelooft dat dit hem ingeboren is en voortkomt uit zijn eigen verstandelijk vermogen, maar hij dwaalt daarin zeer, want het is een invloed vanuit de Heer, door de hemel in het duistere, begoochelende en schijnbare van de mens, en door het goede dat daarin is, maakt het, dat de dingen die hij gelooft, op het ware gelijken. Echter, met verlichting in de geestelijke dingen van het geloof worden alleen zij gezegend, die geestelijk zijn. Dit is het, wat daarmee wordt aangeduid, dat God de ogen opent. Dat het oog het verstand betekent, komt omdat het gezicht van het lichaam overeenstemt met het gezicht van zijn geest, dat het verstand is; en omdat het daarmee overeenstemt, wordt door het oog in het Woord, bijna overal waar het vermeld wordt, het verstand aangeduid, ook waar het anders opgevat wordt, zoals waar de Heer bij Matthéüs zegt: 'De lamp des lichaams is het oog; indien dan uw oog eenvoudig is, zo zal uw gehele lichaam verlicht wezen; maar indien uw oog boos is, zo zal geheel uw lichaam verduisterd zijn; indien dan het schijnsel duisternis is, hoe groot zal de duisternis zijn', (Matthéüs 6:22, 23; Lukas 11:34). Hier is het oog het verstand, waarvan het geestelijke het geloof is, wat ook uit de verklaring daar kan blijken: 'Indien dan het schijnsel duisternis is, hoe groot zal de duisternis zijn'. Tevens bij dezelfde: 'Indien dan uw rechteroog u ergert, trekt het uit en werpt het van u', (Matthéüs 5:29; 18:9). Het linkeroog is het verstandelijke, het rechteroog de aandoening daarvan; dat het rechteroog uitgerukt moet worden, wil zeggen, dat de aandoening bedwongen moet worden, wanneer die ergernis verwekt. Bij dezelfde: 'Uw ogen zijn zalig, omdat zij zien, en uw oren omdat zij horen', (Matthéüs 13:16). Bij Lukas: 'Jezus zei tot de discipelen: Zalig zijn de ogen die zien wat gij ziet', (Lukas 10:23); daar wordt door 'de ogen die zien', het inzicht en het geloof aangeduid; want dat zij de Heer zagen alsmede Zijn wonderen en werken, maakte hen niet zalig, maar dat zij die met het verstand begrepen en geloof hadden, wat zien met de ogen is, en dat zij gehoorzaamden, wat horen met de oren is. Dat zien met de ogen verstaan is, alsmede geloof hebben, zie: (597, 2325); want het verstand is het geestelijke van het gezicht, en het geloof is het geestelijke van het verstand. Het gezicht van het oog komt voort uit het licht van de wereld, het gezicht van het verstand uit het licht van de hemel, en vloeit in de dingen die tot het licht van de wereld behoren. Vandaar wordt er gesproken van zien met het verstand, en zien door het geloof. Dat met het oor horen wil zeggen gehoorzamen, zie: (2542). Bij Markus: 'Jezus zei tot de discipelen: Bemerkt gij nog niet en verstaat gij niet? Hebt gij nog uw verhard hart? Ogen hebbende ziet gij niet en oren hebbende hoort gij niet', (Markus 8:17,18), alwaar duidelijk blijkt, dat niet willen verstaan en niet geloven is ogen hebben en niet zien. Bij Lukas: 'Jezus zei aangaande de stad: Indien gij had geweten, hetgeen uw vrede dient, maar het is verborgen voor uw ogen', (Lukas 19:41,42). En bij Markus: 'Van de Heer is dit geschied en het is wonderlijk in onze ogen', (Markus 12:11), alwaar verborgen voor de ogen en wonderlijk in de ogen wil zeggen: voor het verstand, zoals eenieder bekend is uit de betekenis van het oog, ook in het gewone spraakgebruik.

De gehele natuur
is het uitbeeldende theater
van het Rijk van de Heer.

Hemelse Verborgenheden 4318.

Het voornaamste van het inzicht dat de engelen hebben, is te weten en te doorvatten dat al het leven uit de Heer is en dat de gehele hemel met Zijn Goddelijk Menselijke overeenstemt, en daardoor alle engelen, geesten en mensen met de hemel overeenstemmen. Ook weten en doorvatten zij hoedanig ze overeenstemmen. Dit zijn de beginselen van het inzicht die bij de engelen veel meer aanwezig zijn dan bij de mensen. Vandaar weten en doorvatten ze de ontelbare dingen die in de hemelen zijn, en vandaar ook de dingen die in de wereld zijn. Want de dingen die in de wereld en in de natuur van de wereld bestaan, zijn de oorzaken en de uitwerkingen daaruit, zijn als uit de eerste beginselen ervan. De gehele natuur is immers het uitbeeldende theater van het Rijk van de Heer.

Het Goddelijke van de Heer
maakt de hemel.

Hemel en Hel 7-12.

7.Alle engelen tezamen worden de hemel genoemd omdat de hemel door hen gevormd wordt, het is echter het Goddelijke dat vanuit de Heer voortgaat en in de engelen vloeit en door hen ontvangen wordt wat de gehele hemel maakt. Het Goddelijke dat vanuit de Heer voortgaat is het goede van de liefde en het ware van het geloof. Voor zover zij dus van het goede en het ware uit de Heer opnemen, zijn zij engelen en zijn ze de hemel.

8. Iedereen in de hemel weet, gelooft en merkt zelfs, dat men vanuit zichzelf niets goeds kan willen en doen en vanuit zichzelf niets waars kan denken en geloven, maar dat alles door het Goddelijke komt, dus vanuit de Heer. Men weet ook dat het goede en ware dat vanuit henzelf komt, niet echt goed en waar is omdat het geen leven vanuit het Goddelijke in zich heeft. De engelen van de binnenste hemel merken en voelen deze invloeiing (influx) duidelijk, en hoe meer zij hiervan ontvangen, hoe meer zij zelf het gevoel hebben in de hemel te zijn, want in diezelfde mate zijn zij in liefde en geloof en in het licht van intelligentie en wijsheid en in hemelse vreugde die daaruit ontstaat. Aangezien al deze dingen uit het Goddelijke van de Heer voortgaan en de engelen hierin hun hemel hebben, is het duidelijk dat het Goddelijke van de Heer de hemel maakt, en niet de engelen met iets van hun eigene (proprium). Daarom wordt de hemel in het Woord de woonplaats van de Heer en Zijn troon genoemd; en van hen die daar zijn dat zij in de Heer zijn. De manier waarop het Goddelijke vanuit de Heer voortgaat en de hemel vult, zal in wat volgt verteld worden.

9. Engelen, door hun wijsheid, gaan een stapje verder. Zij zeggen niet alleen dat al het goede en ware uit de Heer is, maar ook alles van het leven. Zij bevestigen dit hiermee: iets kan nooit uit zichzelf ontstaan maar alleen uit iets wat daaraan voorafgaat. Dus alle dingen ontstaan uit een Eerste, wat zij het Zijn (Esse) zelf van alles noemen. Eveneens blijft alles bestaan, want blijven bestaan is een voortdurend ontstaan, en wat niet constant door tussenliggende dingen in verbinding met een Eerste wordt gehouden, verdwijnt onmiddellijk en wordt geheel teniet gedaan. Verder zeggen ze ook dat er slechts één bron van leven bestaat, en dat het leven van de mens daar een beekje uit is. Indien deze stroom niet voortdurend uit haar bron zou blijven komen, zou ze onmiddellijk wegvloeien. En verder dat uit die ene bron van leven, die de Heer is, niets anders voortkomt dan het Goddelijk goede en het Goddelijke ware en dat dit iedereen beïnvloedt afhankelijk van hoe het opgenomen wordt. Zij die het opnemen in geloof en leven, vinden daarin de Hemel; maar zij die het verwerpen en verstikken, veranderen het in een hel, want zij veranderen goed in slecht en wat waarheid is in valsheid, dus het leven in de dood. Het feit dat alles van het leven vanuit de Heer is, ondersteunen zij ook hiermee, dat alle dingen in het heelal betrekking hebben op het goede en het ware, het leven van een mens zijn wil, wat het leven van zijn liefde is, heeft betrekking op het goede, en het leven van een mens zijn verstand, wat het leven van zijn geloof is, heeft betrekking op het ware. En aangezien al het goede en ware van boven komt, volgt daaruit dat ook alles van het leven van boven komt. Omdat dit het geloof van de engelen is, weigeren zij alle dankbetuigingen voor het goede wat ze doen en worden ze verontwaardigd en trekken zich terug, indien iemand hun het goede toeschrijft. Zij zijn hoogst verwonderd als iemand gelooft dat hij vanuit zichzelf wijs is of vanuit zichzelf goed doet. Als iemand ter wille van zichzelf het goede doet, noemen zij dit niet het goede, omdat het vanuit de persoon zelf gebeurt; maar het goede doen ter wille van het goede zelf noemen zij het Goddelijke goede, en ze zeggen dat dit het goede is wat de hemel maakt, omdat dit Goede de Heer is.

10. De geesten die, toen zij nog in de wereld leefden, overtuigd waren in het geloof dat het goede dat zij deden en het ware dat zij geloofden vanuit henzelf kwam, alsof het hun eigendom was (wat het geloof is van iedereen die zichzelf de verdienste toerekent van goede daden en aanspraak maakt op de gerechtigheid), die geesten worden niet in de hemel opgenomen. De engelen ontwijken hen en beschouwen hen als stompzinnig en als dieven; stompzinnig omdat zij voortdurend zichzelf voor ogen hebben en niet het Goddelijke; als dieven omdat zij van de Heer wegnemen wat van Hem is. Deze zijn tegen het geloof van de hemel dat de aanwezigheid van het Goddelijke van de Heer bij de engelen de hemel maakt.

11. De Heer leert ook dat zij die in de Hemel en in de kerk zijn, in de Heer zijn en de Heer in hen, wanneer Hij zegt: Evenals de rank geen vrucht kan dragen uit zichzelf, als zij niet aan de wijnstok blijft, zo ook gij niet, indien gij in Mij niet blijft. Ik ben de wijnstok, gij zijt de ranken. Wie in Mij blijft, gelijk Ik in hem die draagt veel vrucht, want zonder Mij kunt gij niets doen(Johannes 15:4,5).

12. Uit dit geheel kan nu vastgesteld worden dat de Heer bij de engelen van de hemel verblijft in wat Hem toebehoort, en dus dat voor ieder onderdeel van de hemel de Heer alles betekent. Dit komt omdat het goede vanuit de Heer, de Heer bij hen is, want wat vanuit Hemzelf is, is Hijzelf. Het is dus ook duidelijk dat het goede vanuit de Heer voor de engelen de hemel betekent en niet iets wat vanuit hun eigene (proprium) komt.

De Heer is de Zon in de engellijke hemel.

Goddelijke Wijsheid 12.

12.1. Dat de Heer de Zon in de engellijke hemel is, daarvan was men tot dusver onkundig, omdat het onbekend was, dat de geestelijke wereld is onderscheiden van de natuurlijke wereld, en dat gene boven deze is, en zij onderling niets gemeen hebben dan zoals het eerdere en het latere, en zoals de oorzaak en de uitwerking. Vandaar was het onbekend wat het geestelijke is, en bovendien dat in gene wereld engelen en geesten zijn, en dat dezen en genen mensen zijn in alle gelijkenis met de mensen in de wereld, met het enige verschil dat genen geestelijk zijn, en de mensen natuurlijk. Voorts dat alle dingen die daar zijn, alleen vanuit geestelijken oorsprong zijn, en dat alle dingen die hier zijn, vanuit zowel geestelijken als natuurlijken oorsprong zijn. En omdat deze dingen onbekend waren, was het ook onbekend dat de engelen en de geesten een ander licht en een andere warmte hebben dan de mensen. Het licht en de warmte daar trekken hun wezen uit hun Zon, zoals het licht en de warmte in de natuurlijke wereld hun wezen uit onze zon, bij gevolg dat het wezen van het licht en de warmte vanuit hun Zon geestelijk is, en dat het wezen van het licht en de warmte van uit onze zon natuurlijk is, waaraan echter het geestelijke vanuit hun Zon is toegevoegd, dat bij de mens zijn verstand verlicht, terwijl het natuurlijke zijn oog verlicht. Uit deze en gene dingen blijkt, dat de Zon van de geestelijke wereld in haar wezen datgene is waaruit al het geestelijke zijn opkomst trekt; en dat de zon van de natuurlijke wereld in haar wezen datgene is waaruit al het natuurlijke zijn opkomst trekt. Het geestelijke kan nergens anders vandaan het wezen trekken dan vanuit de Goddelijke Liefde en vanuit de Goddelijke Wijsheid, want liefhebben en wijs zijn is geestelijk. Het natuurlijke echter kan nergens anders vandaan zijn wezen trekken, dan vanuit louter vuur en vanuit louter licht. Daaruit nu volgt, dat de Zon van de geestelijke wereld in haar Zijn is God, zijnde de Heer uit het eeuwige, en dat de warmte vanuit die Zon is de liefde, en het licht vanuit die Zon is de wijsheid. Dat tot nu toe niet wat ook is onthuld over die Zon, hoewel zij in veel plaatsen in het Woord wordt verstaan waar de Zon wordt genoemd, is omdat het niet onthuld mocht worden, voordat het Laatste Gericht was voltrokken, en uit de Heer de Nieuwe Kerk, zijnde Nova Hierosolyma, moest worden ingesteld. Dat het niet eerder is onthuld, heeft verscheidene oorzaken, maar het is hier niet ter plaatse deze aan te voeren. Wanneer eenmaal bekend is geworden, dat engelen en geesten mensen zijn, en zij onder elkaar leven zoals de mensen in de wereld, en zij geheel en al boven de natuur zijn, en de mensen binnen de natuur, zo kan dan vanuit de rede worden geconcludeerd, dat genen een andere Zon hebben, en dat zij het is waar vanuit het al van de liefde en het al van de wijsheid de oorsprong afleidt, en vandaar het al van het waarlijk menselijke leven. Dat die Zon mij is verschenen, en eveneens daarin de Heer, zie men in het werk over de Hemel en de Hel n. 116-140; en in het werkje over de Planeten en de Aardbollen in het Heelal n. 40-42.

Niemand kan de geestelijke zin zien
tenzij vanuit de leer van het echte ware.

Over het Woord 58.

Niemand kan de geestelijke zin zien tenzij vanuit de leer van het echte ware. Vanuit deze kan de geestelijke zin worden gezien, wanneer er enige wetenschap van de overeenstemmingen is. Hij die in een valse leer is, kan niet iets van de geestelijke zin zien; hij trekt en leidt de overeenstemmingen die hij ziet, tot de valse dingen van zijn leer, en daarom kan hij het Woord nog meer vervalsen. Daarom is de waarlijk geestelijke zin van het Woord uit de Heer alleen. Daarom is het niet geoorloofd aan iemand in de natuurlijke wereld, noch in de geestelijke wereld, om de geestelijke zin van het Woord vanuit de letterlijke zin daarvan na te vorsen, tenzij hij geheel en al in de leer van het Goddelijk Ware is, en in verlichting uit de Heer. Daarom kan vanuit de leer van het Goddelijk Ware, bevestigd vanuit de letterlijke zin van het Woord, de geestelijke zin worden gezien, maar nooit kan de leer het eerst gezien worden vanuit de geestelijke zin. Valse dingen denkt hij die bij zichzelf zegt: "Ik weet verscheidene overeenstemmingen, ik kan de ware leer van het Goddelijke Woord weten, want de geestelijke zin zal mij die leren". Dit kan niet geschieden; maar laat hij, als gezegd, bij zichzelf zeggen: "Ik weet de leer van het Goddelijk ware; nu kan ik de geestelijke zin zien, als ik slechts de overeenstemmingen weet"; niettemin moet dit zijn in verlichting uit de Heer, omdat de geestelijke zin het Goddelijk Ware zelf in zijn licht is, en verstaan wordt onder de heerlijkheid, en de zin van de letter onder de wolken in die plaatsen in het Woord waar daarover wordt gehandeld. Dat er een geestelijke zin in het Woord is, kan worden bevestigd door tien plaatsen in het profetische Woord, voorts in de Evangelisten, en ook in de Apocalyps, welke plaatsen moeten worden aangevoerd, en getoond worden dat zij niet iets zouden zijn zonder de geestelijke zin.

De eigenliefde en de liefde tot gewin is van dien aard dat ze niet duldt,
dat iets van het ware, dat van het Goddelijke uitgaat,
haar nabij komt.

Hemelse Verborgenheden 3413.

Dat de woorden: 'en vulden dezelve met stof', (Genesis 26:15) betekenen, door aardse dingen, dat wil zeggen, door eigenliefde en liefde tot gewin, blijkt uit de betekenis van stof, dus datgene wat van dien aard is, (249). De inwendige zin is deze, dat zij die Filistijnen worden genoemd, dat wil zeggen, die niet in het leven maar in de leer zijn, de inwendige waarheden in vergetelheid brengen door aardse liefden, te weten: de eigenliefde en de liefde tot gewin. Vanwege deze liefden werden zij 'onbesnedenen' genoemd, (2039, 2044, 2056, 2632). Want zij die in deze liefden zijn, kunnen niet anders dan de putten van Abraham met stof vullen, dat wil zeggen, de inwendige waarheden van het Woord in vergetelheid brengen door aardse dingen; want vanwege deze liefde kunnen zij geenszins de geestelijke dingen zien, dat wil zeggen, die dingen die tot het uitgaande licht van het ware van de Heer behoren, want deze liefden voeren duisternis binnen en blussen dit licht uit. Zoals eerder gezegd, (3412), worden zij die in de wetenschap alleen en niet in het leven zijn, bij de nadering van het uitgaande licht van het ware dat van de Heer komt, geheel en al verduisterd en stompzinnig, ja zelfs worden zij van dien aard, dat ze woedend worden, en op alle mogelijke manieren de waarheden trachten te verstrooien. De eigenliefde en de liefde tot gewin is van dien aard dat ze niet duldt, dat iets van het ware, dat van het Goddelijke uitgaat, haar nabij komt. Niettemin kunnen zulke personen zich daarop beroemen en daarmee pronken, dat zij de waarheden weten, ja zelfs prediken zij deze met een soort van ijver, maar het zijn de vuren van de liefden, die hen ontsteken en aandrijven; de ijver is slechts de gloed ervan. Dit blijkt voldoende hieruit dat zij met een dergelijke ijver of gloed tegen hun eigenlijke leven zelf kunnen prediken. Dit zijn de aardse dingen, waarmee het Woord zelf, dat de fontein van al het ware is, verstopt wordt …

De Heer wás vóór Zijn komst in de wereld.

Leer over de Heer 37.

Dat de gehele Schrift over de Heer handelt, kan alleen in het duister en als het ware door traliewerk worden gezien vanuit de dingen die eerder vanuit het Woord zijn aangevoerd; nu, vanuit die eerdere dingen, zullen verder over de Heer worden aangevoerd deze dingen: namelijk dat Hij zo vaak Heer en God wordt genoemd; waaruit het kan opblinken dat Hij het Zelf is Die gesproken heeft door de profeten, bij wie overal wordt gezegd: Jehovah heeft gesproken.., Jehovah zei.., en gezegde van Jehovah.

De Heer wás vóór Zijn komst in de wereld, dit blijkt uit deze dingen: ‘Johannes de Doper zei over de Heer: Deze is het, Die na mij komt, Die voor mij geweest is, Wien ik niet waardig ben Zijn schoenriem te ontbinden. Deze is het, van Wie ik gezegd heb: Die na mij komt, Die vóór mij geweest is en Die eerder was dan ik’, (Johannes 1:27,30). In de Apocalyps: ‘Zij vielen neer vóór de troon waarop de Heer was, en zeiden: Wij danken U, Heer God, Almachtig, Die is en Die was, en Die komen zal’, (Apocalyps 11:16,17). Ook bij Micha: ‘Gij, Bethlehem Efratha, het is slechts weinig dat gij zijt onder de duizenden van Jehuda; vanuit U zal Mij uitgaan die heerser zal zijn in Israël, en Wiens herkomst is uit de voortijd, uit de dagen der eeuwigheid’, (Micha 5:1); en verder ook uit de woorden van de Heer bij de evangelisten; dat Hij vóór Abraham is geweest, dat Hij heerlijkheid bij de Vader heeft gehad vóór de grondlegging van de wereld, dat Hij is uitgegaan van de Vader, en dat van de aanvang het Woord is geweest bij God, en dat God het Woord was, en dat dit vlees is geworden.

Alle mensen,
die van het begin der schepping geboren werden en gestorven zijn,
zijn in de Hemel of de Hel.

Laatste Oordeel 23-27.

23. Dit volgt ten eerste uit wat in het voorgaande hoofdstuk werd gezegd en aangetoond, namelijk dat de hemel en de hel uit het menselijk geslacht zijn. Ten tweede daaruit, dat ieder mens na zijn leven in deze wereld in eeuwigheid leeft. Ten derde, dat dus allen, die van de schepping van de wereld af, als mensen geboren werden en gestorven zijn, óf in de hemel, óf in de hel zijn. Ten vierde, omdat allen die hierna zullen geboren worden, ook in de geestelijke wereld moeten komen. Die wereld is zo uitgestrekt en van dien aard, dat deze natuurlijke wereld, waarin de mensen op de aardbollen zijn, daarmee niet kan worden vergeleken. Maar opdat alles duidelijker wordt begrepen, en helder wordt gezien, zal ik die punten afzonderlijk uitleggen en beschrijven.

24. (1) Dat allen, die ooit als mens geboren werden en gestorven zijn, in de hemel of in de hel zijn, volgt uit hetgeen in het voorgaande hoofdstuk is gezegd en aangetoond, dat namelijk de hemel en de hel uit het menselijk geslacht zijn. Tot nu toe werd algemeen geloofd, dat de mensen niet eerder in de hemel of in de hel zullen komen, dan ten dage van het laatste oordeel, wanneer de zielen weer in hun eigen lichamen zullen terugkeren, en kunnen genieten van datgene waarvan geloofd wordt, dat het specifiek tot het lichaam behoort. Tot dit geloof zijn de eenvoudigen gebracht door hen, die beweren wijs te zijn, en de innerlijke staat van de mens hebben onderzocht. Deze mensen hebben nooit over de geestelijke wereld gedacht, maar alleen over de natuurlijke, en dus ook niet over de geestelijke mens. Daardoor hebben zij niet geweten dat de geestelijke mens, die bij iedereen in de natuurlijke mens is, eveneens een menselijke vorm heeft, zoals de natuurlijke mens. Vandaar is het ook niet in hun geest opgekomen, dat de natuurlijke mens zijn menselijke vorm ontleent aan zijn geestelijke mens; ofschoon zij hebben kunnen zien dat de geestelijke mens naar zijn wil in alles en in elk ding bij de natuurlijke mens werkt, en dat de natuurlijke mens uit zichzelf volstrekt niets doet. Het is de geestelijke mens die denkt en wil, en gedachte en wil zijn het al in alles van de natuurlijke mens. De natuurlijke mens wordt in werking gebracht zoals de geestelijke mens dat wil, en ook tot spreken gedreven zoals deze denkt, en dit zo volledg dat er geen handeling is zonder wil en geen spraak zonder gedachte. Indien de gedachte en de wil worden verwijderd, dan houden èn de spraak èn de handeling ogenblikkelijk op. Hieruit blijkt, dat de geestelijke mens in werkelijkheid de mens is, en dat deze in alles en elk ding van de natuurlijke mens is, zodat hun beeltenissen aan elkaar gelijk zijn, want delen of deeltjes van de natuurlijke mens, waarin het geestelijke niet werkt, leven niet. Maar de geestelijke mens kan voor de natuurlijke mens niet zichtbaar worden, want het natuurlijke kan het geestelijke niet zien, maar het geestelijke kan wel het natuurlijke zien; want dit is volgens de orde, maar het andere tegen de orde. Er bestaat een invloeiïng van het geestelijke in het natuurlijke, dus ook een gezicht, want gezicht is eveneens een invloeiing; maar niet in omgekeerde richting. De geestelijke mens is wat de geest van de mens wordt genoemd en die in de geestelijke wereld verschijnt in een volmaakte menselijke vorm, en die na de dood leeft. Omdat de verstandige mensen over de geestelijke wereld niets geweten hebben, en vandaar ook niets over de geest van de mens, zoals hierboven werd gezegd, daarom hebben zij het denkbeeld aangenomen, dat een mens niet als mens kan leven, vóórdat zijn ziel in het lichaam is teruggekeerd en de zintuigen daarvan weer heeft aangenomen. Vandaar zijn er zulke dwaze denkbeelden over de opstanding ontstaan, dat namelijk zelfs lichamen die door wormen en vissen zijn verteerd, en geheel tot stof zijn vergaan, door de Goddelijke Almacht weer zullen worden verzameld en worden verenigd met hun zielen; en dit zal gebeuren aan het einde van de wereld, wanneer het zichtbare heelal zal vergaan; en nog meer van zulke meningen die het begrip te boven gaan, en bij de eerste indruk voor het verstand onmogelijk schijnen en tegen de Goddelijke orde. Wie daar wijs over wil denken, kan dat niet geloven zonder het ook enigermate te begrijpen, en geloof in onmogelijkheden bestaat niet; dat wil zeggen een geloof in zulke dingen, die een mens voor onmogelijk houdt. Vandaar dat zij, die niet geloven in een leven na de dood, hun argumenten ter ontkenning aan dergelijke begrippen ontlenen. Dat de mens direct na de dood opstaat en in een volkomen menselijke vorm is, ziet men in het werk "Hemel en Hel" in verscheidene hoofdstukken. Deze dingen worden hier vermeld om nog verder te bevestigen dat de hemel en de hel uit het menselijk geslacht zijn; waaruit volgt, dat allen, die ooit van het begin der schepping af als mens geboren werden en gestorven zijn, in de hemel of in de hel zijn.

25. (2) Dat ieder mens na zijn leven in deze wereld in eeuwigheid leeft, blijkt hieruit, dat de mens dan geestelijk is, en niet langer natuurlijk, en dat de geestelijke mens afgescheiden van het natuurlijke in eeuwigheid blijft zoals hij is, want de staat van de mensen kan zich na de dood niet wijzigen. Bovendien is het geestelijke van ieder mens in verbinding met het Goddelijke, daarom kan dit over het Goddelijke denken en kan het Goddelijke liefhebben, en kan worden aangedaan door alle dingen, die tot het Goddelijke behoren, en waarvan de hoedanigheden door de kerk worden geleerd. Hierdoor is de mens met het Goddelijke verbonden door gedachte en wil, welke twee vermogens tot de geestelijke mens behoren en zijn leven uitmaken. Wat zó met het Goddelijke verbonden kan worden, kan in eeuwigheid niet sterven, want het Goddelijke is daarbij aanwezig, en verbindt het met Zichzelf. Ook is de mens geschapen om een vorm van de hemel te worden, wat zijn geest betreft, en de vorm van de hemel is uit het Goddelijke Zelf. Dit kan men zien in het werk "Hemel en Hel", waarin is aangetoond: Dat het Goddelijke van de Heer de hemel maakt en vormt (n. 7-12 en 78, 86); Dat de mens geschapen werd, opdat hij een hemel zal worden in kleinste gedaante (n. 57); Dat de hemel in zijn geheel genomen betrekking heeft op één mens (n. 59-66); Dat daardoor een engel in een volkomen menselijke vorm is (n. 73, 77); Dat een engel wat zijn geestelijke betreft een mens is. Hierover heb ik ook enige malen met de engelen gesproken, die zich zeer verwonderden dat er onder hen, die in de Christelijke wereld verstandig genoemd worden, en ook door anderen voor verstandig worden gehouden, velen zijn die door hun geloof de onsterfelijkheid van hun eigen leven geheel en al verwerpen, en geloven dat de ziel van de mens na de dood evenals de ziel van een beest verloren gaat, zonder het onderscheid te begrijpen dat er is tussen het leven van de mens en van het beest. De mens kan boven zichzelf denken over God, over de hemel, over de liefde, over het geloof, over het geestelijk en zedelijk goede, over het ware en over dergelijke dingen. Zó kan hij verheven worden tot het Goddelijke Zelf, en door al die dingen met Hemzelf worden verbonden. Maar beesten kunnen niet boven het natuurlijke in hen verheven worden om over zulke dingen te denken. Bijgevolg kan het geestelijke in hen na de dood niet van hun natuurlijke worden gescheiden, en op zichzelf leven zoals het geestelijke van de mensen. Om deze reden gaat het leven van de beesten tegelijk met hun natuurlijk leven teniet. Dat vele zogenaamde wijzen in de Christelijke wereld niet geloven in de onsterfelijkheid van hun leven, wordt, zoals de engelen zeiden, veroorzaakt omdat zij in hun hart het Goddelijke ontkenden en in plaats van het Goddelijke de natuur erkenden. Zij, die uit zulke beginselen denken, kunnen niet over iets eeuwigs denken door verbinding met het Goddelijke, dus ook niet over het onderscheid tussen de staat van mensen en de staat van beesten. Want wanneer het Goddelijke uit het denken wordt verdreven, wordt ook het eeuwige verworpen. Zij zeiden verder ook, dat er bij ieder mens een binnenste of hoogste graad van het leven is, of een binnenste of hoogste iets, waarin het Goddelijke van de Heer allereerst invloeit, en van waaruit Hij de overige inwendige dingen van de geestelijke en natuurlijke mens schikt; deze volgen elkaar op volgens de graden van hun orde. Dat binnenste of hoogste noemden zij de intrede van de Heer bij de mens, en Zijn waarachtige woning bij hem. Door dit binnenste of hoogste is de mens mens, en onderscheiden van de redeloze dieren, die dat niet hebben. Daardoor is het dat de mensen, wat hun inwendige betreft, dat tot hun hoogste deel van hun gemoed en ziel behoort, geheel anders dan de dieren, door de Heer tot Zich verheven kunnen worden, in Hem kunnen geloven, door liefde tot Hem kunnen worden aangedaan, en verstand en wijsheid kunnen ontvangen, en uit de rede kunnen spreken. Bij navraag over hen die het Goddelijke ontkennen, en ook de Goddelijke waarheden waardoor verbinding van het leven van mensen met het Goddelijke Zelf plaatsvindt, en die toch in eeuwigheid leven, zeiden de engelen: dat zulken ook het vermogen hebben om te denken en te willen, en bijgevolg om de dingen, die uit het Goddelijke voortkomen te geloven en lief te hebben, evenals zij die het Goddelijke erkennen. Het zijn die vermogens die maken dat zulken eveneens in eeuwigheid leven. De engelen voegden daaraan toe, dat zulken die vermogens hadden uit dat binnenste of hoogste in hen, dat in ieder mens is, waarover hierboven werd gesproken. Ook zij die in de hel zijn hebben die vermogens, en daardoor ook het vermogen om tegen de Goddelijke waarheden te redeneren en te spreken, hetgeen dikwijls was aangetoond. Vandaar is het, dat ieder mens, van welke hoedanigheid ook, in eeuwigheid leeft. Omdat ieder mens na de dood in eeuwigheid leeft, daarom denkt een engel, noch een geest ooit aan de dood. Ze weten zelfs niet wat het is te sterven. Wanneer er daarom in het Woord gesproken wordt van 'dood' wordt dit door de engelen verstaan hetzij als verdoemenis, dat de dood is in geestelijke zin, of wel als voortzetting van het leven en opstanding. Deze dingen worden aangehaald om te bevestigen, dat alle mensen, die ooit van het begin der schepping af geboren werden en gestorven zijn, leven. Sommigen in de hemel en sommigen in de hel.

26. (3) Opdat ik zou weten, dat allen die ooit als mensen geboren werden en gestorven zijn van het begin der schepping af, in de hemel of in de hel zijn, werd het mij gegeven te spreken met enigen die vóór de zondvloed leefden; en ook met sommigen die na de zondvloed leefden. Eveneens met sommigen uit het Joodse volk, die uit het Oude Testament bekend zijn; met sommigen, die in de tijd van de Heer leefden; met velen, die in de daarop volgende eeuwen tot heden toe leefden; en bovendien met allen, die ik in het leven van hun lichaam gekend heb, nadat zij gestorven waren; en bovendien met kinderen, en met velen uit de heidenen. Uit deze ervaringen ben ik volledig overtuigd, dat er niet één is die ooit als mens geboren werd van de eerste schepping van deze aarde af, die niet in de hemel of in de hel is.

27. (4) Omdat allen die in het vervolg geboren zullen worden ook in de geestelijke wereld zullen komen, is die wereld zo uitgestrekt, en van dien aard, dat de natuurlijke wereld waarin de mensen op de aardbollen zijn, daarmee niet vergeleken kan worden. Dit blijkt uit de ontelbare menigte van mensen, die van het begin der schepping af in de geestelijke wereld zijn overgegaan, en daar samen zijn. En ook uit de aanhoudende toename, die hierna nog uit het menselijk geslacht komen zal. Dat die toename zal voortgaan, en wel zonder einde, werd in het hoofdstuk hierboven aangetoond (n. 6-13), dat namelijk de voortplanting van het menselijk geslacht op de aardbollen niet zal ophouden. Hoe ontelbaar de menigte van mensen is, die nu al daar zijn, werd mij enkele malen te zien gegeven, wanneer mij de ogen geopend werden. Er waren daar zo velen, dat ze nauwelijks te tellen waren. Er waren enige tienduizenden, en dat alleen op één plaats en in één streek; hoeveel zijn er dan niet in de overige streken ? Zij zijn daar in gezelschappen bijeen verzameld en die gezelschappen zijn zeer groot in aantal, en ieder gezelschap vormt in zijn eigen plaats drie hemelen en drie hellen. Daarom zijn enigen daar het meest verheven, anderen in het midden, weer anderen onder hen, en daaronder zijn er ook die in de laagste plaatsen of in de hellen zijn. De hoogste onder hen wonen zoals de mensen in steden waarin ze tot honderd duizend samen wonen. Hieruit blijkt dat de natuurlijke wereld, waarin de mensen op de aardbollen zijn, met die geestelijke wereld, wat betreft de menigte uit het menselijk geslacht, niet kan worden vergeleken. Daarom is het voor mensen die uit de natuurlijke wereld naar de geestelijke overgaan, alsof zij uit een dorp naar een grote stad komen. Dat de natuurlijke wereld ook niet met de geestelijke wereld kan worden vergeleken, wat haar aard aangaat, kan ook daaruit blijken, dat daar niet alleen alles bestaat wat er in de natuurlijke wereld is, maar bovendien ook nog ontelbaar vele dingen, die in deze wereld nooit gezien worden, en ook niet voor ogen gesteld kunnen worden. Daar worden geestelijke dingen in al hun typen afgebeeld, in verschijningen alsof ze natuurlijk waren, en ieder afzonderlijk ding met oneindige verscheidenheid. Want het geestelijke overtreft in zijn uitnemendheid het natuurlijke zozeer, dat maar weinige dingen daarvan voor de natuurlijke zintuigen kunnen worden voortgebracht. De natuurlijke dingen omvatten niet het duizendste deel van wat het geestelijk hogere gemoed waarneemt, en alle dingen, die hiertoe behoren, worden ook in vormen voor ogen gesteld. Vandaar dat de geestelijke wereld niet kan worden beschreven wat betreft de pracht en het overweldigende van de dingen die daar zijn. En dit neemt ook toe met de vermeerdering van het menselijk geslacht in de hemelen, want alle dingen worden daar voorgesteld in vormen, die overeenstemmen met de staat van liefde en geloof bij iedere geest, en daardoor van zijn verstand en wijsheid, dus met een verscheidenheid die aanhoudend toeneemt met de vermeerdering van de menigte. Vandaar dat door hen, die in de hemel waren verheven, werd gezegd, dat zij daar dingen hadden gezien en gehoord, die nooit enig oog had gezien, noch enig oor had gehoord. Hieruit kan men zien, dat de geestelijke wereld zodanig is, dat deze natuurlijke wereld daarmee niet vergeleken kan worden. Bovendien kan men zien wat die wereld is, in het werk "Hemel en Hel" waar gehandeld wordt, over de twee Rijken van de Hemel (n. 20-28); over de gezelschappen in de hemel (n. 41-50); over de voorstellingen en verschijningen in de hemel (n. 170-176); en over de wijsheid van de engelen in de hemel (n. 265-275); maar het is zeer weinig wat daar beschreven is.

De Decaloog bevat in de zin van de letter
de algemene voorschriften van de leer en van het leven;
maar in de geestelijke en hemelse zin alomvattend alle voorschriften.

Ware Christelijke Religie 287.

Het is bekend, dat de Decaloog in het Woord bij voorkeur de Wet wordt genoemd, omdat hij alle dingen bevat, die van de leer en het van het leven zijn. Want de Wet bevat niet alleen alle dingen die God betreffen, maar ook alle dingen die de mens betreffen. Daarom was deze Wet in twee tafelen geschreven, waar- van de ene over God handelt en de andere over de mens. Het is eveneens bekend, dat alle dingen van de leer en van het leven betrekking hebben op de liefde tot God en op de liefde jegens de naaste, en alle dingen van deze liefden zijn opgesloten in de Decaloog. Dat het hele Woord niets anders leert, blijkt uit deze woorden van de Heer:

JEZUS zei: Gij zult liefhebben de Heer, uw God, met geheel uw hart, en met geheel uw ziel, en met geheel uw verstand; en de naaste als uzelf; aan deze twee geboden hangen de Wet en de Profeten (Matth.22:37,39,40).

De Wet en de Profeten betekenen het hele Woord. En verder: Een zeker wetgeleerde, Jezus verzoekende, zei:

Meester, wat doende zal ik het eeuwige leven beërven? En Jezus zei tot hem: Wat is in de Wet geschreven? hoe leest gij? En hij antwoordde en zei: Gij zult de Heer, uw God, liefhebben met geheel uw hart, en met geheel uw ziel, en met geheel uw kracht, en met geheel uw verstand, en de naaste als uzelf; en Jezus zei: DOE DAT EN GIJ ZULT LEVEN (Luk.10:25-28).

Aangezien nu de liefde tot God en de liefde jegens de naaste alle dingen van het Woord zijn, en de Decaloog in de eerste tafel kort samengevat alle dingen der liefde tot God bevat, en in de tweede tafel alle dingen der liefde jegens de naaste, zo volgt hieruit, dat de Decaloog alle dingen bevat, die tot de leer en tot het leven behoren. Een blik op beide tafelen maakt duidelijk, dat zij zo verbonden zijn, dat God vanuit Zijn tafel naar de mens ziet, en dat omgekeerd de mens vanuit de zijne naar God ziet, en dat er zo een wederkerig aanzien is, van die aard, dat God Zijnerzijds nooit ophoudt naar de mens te zien en zulke dingen op gang te brengen, die tot zijn heil dienen; en als de mens de dingen opneemt en doet, die op zijn tafel staan. Zo vindt een wederkerige verbinding plaats en dan geschiedt zij volgens de woorden van de Heer tot de wetgeleerde:

DOE DAT EN GIJ ZULT LEVEN.

288. In het Woord wordt de Wet vaak genoemd, en er zal gezegd worden, wat daaronder wordt verstaan in de strikte zin, en wat daaronder in de ruimere zin, en wat daaronder in de ruimste zin; de strikte zin wordt onder de Wet de Decaloog verstaan, in ruimere zin de door Mozes aan de zonen van Israël gegeven bepalingen en in de ruimste zin het hele Woord.

Lees het vervolg

In elk goede moet onschuld zijn opdat dit het goede is;
naastenliefde zonder onschuld is niet de naastenliefde,
en nog minder de liefde tot de Heer.

Hemelse Verborgenheden 3994

… 'En al het zwarte vee onder de lammeren', (Genesis 30:32). Dit betekent het eigene van de onschuld, … en dit staat vast uit de betekenis van het zwarte, wat het eigene is, (3993); en uit de betekenis van het lam, wat de onschuld is. Met het eigene van de onschuld, wat door het zwarte onder de lammeren wordt aangeduid, is het als volgt gesteld; in elk goede moet onschuld zijn opdat dit het goede is; naastenliefde zonder onschuld is niet de naastenliefde, nog minder de liefde tot de Heer. Daarom is de onschuld het wezenlijke zelf van de liefde en de naastenliefde, dus van het goede. Het eigene van de onschuld is dat men weet, erkent en gelooft, niet met de mond maar met het hart, dat niets dan het boze is uit de mens zelf, en al het goede uit de Heer. Dus dat het eigene van hem niets dan het zwarte is, namelijk zowel het eigene van de wil, wat boos is, als het verstandelijk eigene, wat het valse is. Wanneer de mens van harte in deze belijdenis en in dit geloof is, zo vloeit de Heer met het goede en ware in en boezemt Hij hem het hemels eigene in, wat het heldere en het blinkende is. Nooit kan iemand in de ware vernedering zijn, tenzij hij van harte in die erkenning en dat geloof is, want dan is hij in de tenietdoening van zich, ja zelfs in de verafschuwing van zich en zo van zichzelf verwijderd. Zo is hij dan in de staat om het Goddelijke van de Heer op te nemen; vandaar komt het dat de Heer met het goede in een nederig en verslagen hart invloeit. Zodanig is het eigene van de onschuld, dat hier wordt aangeduid door het zwarte onder de lammeren dat Jakob voor zich uitkoos. Maar het witte onder de lammeren is de verdienste die in de goede dingen worden gesteld; dat het witte de verdienste is, zie: (3993), dit heeft Jakob echter niet gekozen, omdat het tegen de onschuld indruist, want wie verdienste in goede dingen stelt, erkent en gelooft dat al het goede uit hemzelf is, want hij beschouwt zichzelf in de goede dingen die hij doet, niet de Heer. Vandaar eist hij beloning vanwege verdienste en daarom veracht iemand met zo'n aard de anderen bij zichzelf vergeleken, ja verdoemt hen ook. Daardoor verwijdert hij zich voor evenzoveel van de hemelse orde, dat wil zeggen van het goede en het ware. Hieruit kan vaststaan dat de naastenliefde jegens de naaste en de liefde tot de Heer nooit bestaanbaar zijn tenzij daarin de onschuld is, dus dat niemand in de hemel kan komen tenzij hij iets van onschuld heeft, overeenkomstig de woorden van de Heer: 'Voorwaar zeg ik u: zo wie het Koninkrijk Gods niet zal opgenomen hebben gelijk een klein kind, die zal in hetzelve niet ingaan', (Markus 10:15; Lukas 18:17). Door het kleine kind wordt hier en elders in het Woord de onschuld aangeduid, namelijk dat de vroege kindertijd niet is de onschuld, maar dat de onschuld in de wijsheid woont, (2305, 3494). Hoedanig de onschuld van de kindertijd is, en hoedanig de onschuld van de wijsheid, (2306, 3183); voorts hoedanig het eigene is dat met de onschuld en de naastenliefde door de Heer is levendgemaakt, (154); dat de onschuld maakt dat het goede het goede is, (2526, 2780). Dat de lammeren de onschuld betekenen kan uit tal van plaatsen in het Woord blijken, waarvan de volgende ter staving mogen worden aangevoerd: Bij Jesaja: 'De wolf zal met het lam vertoeven, en de luipaard zal met het geitenbokje neerliggen, en het kalf en de jonge leeuw en de os tezamen, en een kleine knaap zal ze leiden', (Jesaja 11:6). Daar wordt over het Rijk van de Heer gehandeld en over de staat van de vrede en de onschuld daar. De wolf staat voor hen die tegen de onschuld zijn en het lam voor hen die in de onschuld zijn. Evenzo elders bij dezelfde: 'De wolf en het lam zullen tezamen weiden, en de leeuw zal stro eten als de os, en voor de slang zal stof haar brood zijn; zij zullen niet boosdoen en niet verderven in de ganse berg van Mijn heiligheid', (Jesaja 65:25). De wolf staat, als eerder, voor hen die tegen de onschuld zijn, en het lam voor hen die in de onschuld zijn. Omdat de wolf en het lam tegenovergestelden zijn, zei de Heer ook tot de zeventig die Hij uitzond, bij Lukas: 'Ziet, Ik zend u als lammeren in het midden van de wolven', (Lukas 10:3). Bij Mozes: 'Hij deed hem honing zuigen uit de steenrots en olie uit de kei van de rots, boter van het grootvee, en melk van het kleinvee, met het vet van de lammeren en de rammen, van de zonen van Bashan', (Deuteronomium 32:13,14); daar wordt in de inwendige zin gehandeld over de hemelse dingen van de Oude Kerk; het vet van de lammeren voor de naastenliefde van de onschuld. In de oorspronkelijke taal worden lammeren door verschillende namen uitgedrukt en daarmee de onderscheiden graden van de onschuld aangeduid. Want in elk goede moet, zoals eerder gezegd, onschuld zijn, opdat dit het goede is, en vandaar eveneens in het ware. Hier worden de lammeren uitgedrukt met een woord waarmee ook de schapen worden uitgedrukt, (Leviticus 1:10; 3:7; 5:6; 17:3; 22:19; Numeri 18:17). Hetgeen wordt aangeduid is de onschuld van het geloof, wat de naastenliefde is. Met andere woorden elders, zoals bij Jesaja: 'Zend het lam van de heerser van het land, van de rots naar de woestijn tot de berg van de dochter van Zion, (Jesaja 16:1), nog een ander woord bij dezelfde: 'De Heer Jehovih komt in sterkte, en Zijn arm zal voor Hem heersen, gelijk een herder zal Hij Zijn kudde weiden, in Zijn arm zal Hij de lammeren verzamelen, en in Zijn schoot dragen, de zogenden zal Hij leiden', (Jesaja 40:10). De lammeren in de arm verzamelen en in de schoot dragen, staat voor hen die in de naastenliefde zijn waarin onschuld is. Bij Johannes: 'Toen Jezus Zich geopenbaard had, zei Hij tot Petrus: Simon Jona, hebt gij Mij meer lief dan dezen? Hij zegt tot Hem: Ja Heer, gij weet dat ik U liefheb. Hij zegt tot hem: Weid Mijn lammeren. Hij zegt wederom: Simon Jona, hebt gij Mij lief? Hij zegt: Ja Heer, Gij weet dat ik U liefheb. Hij zegt tot hem: Weid Mijn schapen', (Johannes 21:15,16); door Petrus wordt hier als elders het geloof aangeduid, (3750 en de voorreden tot hoofdstuk 18 en tot hoofdstuk 22 van Genesis). Omdat het geloof niet het geloof is tenzij het is vanuit de naastenliefde jegens de naaste, en zo vanuit de liefde tot de Heer, en ook de naastenliefde en de liefde niet de naastenliefde en de liefde is tenzij vanuit de onschuld, is het daarom dat de Heer eerst vraagt of hij Hem liefheeft, dat wil zeggen, of de liefde in het geloof is, en daarna zegt: 'Weid Mijn lammeren', dat wil zeggen, hen die in de onschuld zijn; en daarop na dezelfde vraag, zegt: 'Weid Mijn schapen', dat wil zeggen, hen die in de naastenliefde zijn. Omdat de Heer de Onschuld zelf is die in Zijn Rijk is, want uit Hem is het al van de onschuld, wordt de Heer vandaar het Lam genoemd, zoals bij Johannes: 'Des anderen daags zag Johannes de Doper Jezus tot hem komen, en hij zei: Zie, het Lam Gods dat de zonde van de wereld wegneemt', (Johannes 1:29,36). In de Apocalyps: 'Met het Lam zullen zij strijden, maar het Lam zal hen overwinnen, omdat het de Heer der heren is, en de Koning der koningen, en die met Hem zijn, zijn de geroepenen en de uitverkorenen', (Apocalyps 17:14; 5:6; 6:1,16; 7:9, 14,17; 12:11; 13:8; 14:1,4; 19:7,9; 21:22,23,26,27; 22:1,3). Dat het Paaslam in de hoogste zin de Heer is, is bekend, want het Pascha betekende de verheerlijking van de Heer, dat wil zeggen, het aantrekken van het Goddelijke ten aanzien van het Menselijke; en in de uitbeeldende zin betekent het de wederverwekking van de mens, en het Paaslam betekent dat wat het wezenlijke van de wederverwekking is, namelijk de onschuld. Want niemand kan wederverwekt worden dan alleen door de naastenliefde waarin onschuld is. Omdat de onschuld het voornaamste is in het Rijk van de Heer en dit daar het hemelse zelf is, en de slachtoffers en de brandoffers de geestelijke en de hemelse dingen van het Rijk van de Heer uitbeeldden, werd daarom het wezenlijke zelf van Zijn Rijk, hetgeen de onschuld is, door lammeren uitgebeeld. Daarom vond er onophoudelijk en dagelijks het brandoffer met lammeren plaats, een in de morgen en het andere 's avonds, (Exodus 29:37,38,39; Numeri 28:3,4; en het dubbele op de Sabbatdagen, (Numeri 28:9,10; en met nog meer lammeren op de gezette feesten, (Leviticus 23:12; Numeri 28:11,17,19,27; 29:1 tot het einde). Dat de vrouw die een kind had gebaard, nadat de dagen van de reiniging volbracht waren, een lam als brandoffer zou offeren, en het jong van een duif, of een tortelduif, (Leviticus 12:6), was opdat de uitwerking van de echtelijke liefde aangeduid zou worden en de echtelijke liefde is de onschuld, (2736); en omdat door kleine kinderen de onschuld wordt aangeduid.

Daar de engelen mensen zijn
en onder elkaar leven,
zoals de mensen op aarde,
hebben zij ook klederen, woningen en veel dergelijks,
slechts met dit onderscheid,
dat alles volmaakter is,
daar zij in een meer volmaakte staat zijn.

Hemel en Hel 177-182.

DE GEWADEN WAARMEE DE ENGELEN GEKLEED SCHIJNEN

177. Daar de engelen mensen zijn en onder elkaar leven, zoals de mensen op aarde, hebben zij ook klederen, woningen en veel dergelijks, slechts met dit onderscheid, dat alles volmaakter is, daar zij in een meer volmaakte staat zijn; want zoals de wijsheid van de engelen die van de mensen in zulk een mate overtreft, dat zij onuitsprekelijk genoemd wordt, zo is het met alles wat bij de engelen waargenomen en door hen gezien wordt, omdat dit alles met hun wijsheid overeenstemt; men zie boven nr. 173.

178. De klederen van de engelen zijn evenals het overige in overeenstemming en daar zij overeenstemmen, bestaan zij ook werkelijk (zie nr. 175). Hun klederen stemmen overeen met hun inzicht, zodat in de hemelen allen gekleed verschijnen volgens hun inzicht en omdat de een de ander in inzicht overtreft (nr. 43 tot 128), daarom heeft ook de een mooiere klederen dan de ander. De meest wijze hebben klederen die als in vlammen schitteren; anderen, die als met licht schijnen; de minder wijze hebben glinsterende en witte klederen, maar zonder grote glans en de nog minder wijze hebben klederen van verschillende kleuren. De engelen van de binnenste hemelen zijn echter ongekleed.

179. Daar de klederen van de engelen overeenstemmen met hun inzicht, stemmen zij ook overeen met de waarheid; want alle inzicht komt uit de Goddelijke waarheid, waarom het dan hetzelfde is, of men zegt, de engelen zijn volgens hun inzicht of volgens de Goddelijke waarheid gekleed. Dat de klederen van enigen als in vlammengloed fonkelen en van anderen als in lichtglans schitteren, vindt zijn grond daarin dat de vlam met het goede en het licht met het ware uit het goede overeenstemt. Dat de klederen van enigen schitterend wit en dan weer mat wit zonder glans zijn en bij anderen van verschillende kleur, komt doordat bij de minder wijzen het Goddelijk goede en ware minder schittert en ook verschillend wordt opgenomen; het schitterend witte en het mat witte stemt ook overeen met het ware en de kleuren met haar verscheidenheden. Dat de engelen in de binnenste hemel naakt zijn, komt doordat zij in de onschuld zijn en de onschuld met de naaktheid overeenstemt.

180. Daar de engelen in de hemel met klederen bekleed zijn, verschijnen zij ook zo wanneer zij op aarde gezien zijn, zoals die welke door de profeten, en ook die welke bij het graf van de Heer gezien werden: wier aangezicht schitterende als de bliksem, en hunne klederen waren schitterend en wit. (Mattheüs 28:3; Markus 16:5; Lucas 24:4; Johannes 20:11, 12, 13), en die welke Johannes in de hemel zag: wier gewaden van fijn linnen en wit waren. (Apocalyps 4:4; 19: 11, 13) En daar het inzicht uit het Goddelijk Ware komt, waren de gewaden van de Heer toen Hij van gedaante veranderd werd, stralend en schitterend wit, gelijk het licht. (Mattheüs 17:2; Markus 9:3; Lucas 9:29) Dat licht het van de hemel uitgaande Goddelijk Ware is, kan men boven zien in nr. 129; vandaar dat de klederen in het Woord de waarheden en het inzicht daaruit betekenen, zoals bij Johannes: Die hunne gewaden niet bevlekt hebben, zullen met mij wandelen in witte klederen, want zij zijn het u waard; die overwint, zal gekleed worden in witte klederen. (Apocalyps 3:4, 5) Zalig die waakt en zijne klederen bewaart. (Apocalyps 16: 15) En van Jeruzalem, waaronder de kerk wordt verstaan die in het ware is, bij Jesaja: Waak op, trek uwe sterkte aan, Sion, trek aan uw sierlijke klederen, Jeruzalem. (52:1) En bij Ezechiël: Jeruzalem, ik omgordde U met fijn linnen, en hulde U in zijde, uw klederen waren fijn linnen en zijde, (16: 1 0, 13) en zo op vele andere plaatsen. Van hem echter die niet in de waarheden is, heet het dat hij niet met een bruiloftskleed is bekleed, zoals bij Mattheüs: Nadat de Koning was binnen gekomen, zag Hij een mens, die niet met een bruiloftskleed bedekt was, en zei tot hem: 'Vriend, hoe zijt gij hier binnen gekomen, daar gij geen bruiloftskleed aan hebt?' daarom werd hij in de buitenste duisternis uitgeworpen. (Mattheüs 22: 11-13) Onder het bruiloftshuis wordt verstaan de hemel en de kerk door de verbinding van de Heer met hen door Zijn Goddelijke waarheid, waarom de Heer in het Woord de bruidegom en man heet, en de hemel met de kerk de bruid en vrouw.

181. Dat de klederen van de engelen niet alleen klederen schijnen, maar werkelijke klederen zijn, blijkt daaruit dat zij die niet alleen zien, maar ook door aanraking voelen; dan ook daaruit, dat zij meerdere gewaden hebben, en die aan- en uittrekken, en die, welke zij niet nodig hebben, bewaren, en ze weer aandoen wanneer zij ze nodig hebben; dat zij van klederen verwisselen heb ik duizend maal gezien. Ik vroeg vanwaar zij hun klederen hadden, en zij zeiden: van de Heer; en zij worden daarmede begiftigd, en soms zonder dat zij het weten, daarmee bekleed. Zij zeiden ook, dat hun klederen veranderen volgens hun staat; dat in de eerste en tweede staat hun klederen glinsterend en wit schitterend zijn, dat zij in de derde en vierde staat iets donkerder zijn, en ook dit volgens de overeenstemming, omdat bij hen veranderingen van staat bestaan, wat betreft het inzicht en de wijsheid; waarover men boven in nr. 154 tot 161 kan nazien.

182. Omdat in de geestelijke wereld ieder klederen heeft in overeenstemming met zijn inzicht, dus volgens de waarheden, waaruit het inzicht komt, verschijnen zij die in de hel zijn, daar zij zonder waarheden zijn, weliswaar gekleed, maar met gescheurde, vuile en lelijke klederen, ieder volgens de aard van zijn onzinnigheid; ook kunnen zij geen andere klederen dragen: de Heer staat hun echter toe, zich te kleden, opdat zij niet naakt zouden zijn.

De instandhouding van iets
is een aaneenschakeling en vorm
van een voortdurende schepping.

Hemelse Verborgenheden 4322.

Wie gelooft heden niet dat de mens door een natuurlijk proces ontstaat vanuit zaad en een eitje, en dat van de eerste schepping af aan in het zaad een kracht is om zich in zulke vormen voort te brengen; eerst binnen het eitje, daarna in de baarmoeder, en daarop vanuit zich, en dat het daarna niet meer nodig is dat het Goddelijke het verder voortleidt. De oorzaak dat men zo gelooft, is deze, dat niemand weet dat er enige invloeiing is vanuit de hemel, dat wil zeggen, door de hemel uit de Heer en dit, omdat men niet wil weten dat er een hemel is. Want de geleerden bespreken onder elkaar in hun binnenkamers openlijk de vraag of er wel een hel is, dus of er wel een hemel is; en omdat ze aan een hemel twijfelen, kunnen ze daarom ook niet als beginsel aannemen, dat er een invloeiing is door de hemel uit de Heer. Toch brengt die invloeiing alle dingen voort die in de drie rijken van de aarde zijn, vooral die van het animale rijk, en in het bijzonder in de mens, en houdt de vorm samen overeenkomstig de nutten. Vandaar kunnen ze evenmin weten dat er enige overeenstemming is tussen de hemel en de mens, te minder dat die zodanig is dat de afzonderlijke, ja de meest afzonderlijke dingen bij hen daaruit ontstaan en ook daaruit blijven bestaan, want blijven bestaan is een voortdurend ontstaan. Daardoor is de instandhouding van iets een aaneenschakeling en vorm van een voortdurende schepping.

De engelen weten niet wat tijd is,
ofschoon alles bij hen trapsgewijze voortgaat
evenals op aarde
en wel zonder enig onderscheid.

Hemel en Hel 162-169.

OVER DE TIJD IN DE HEMEL

162. Ofschoon ook in de hemel alles, evenals op aarde, wisselt en voortgaat, hebben de engelen toch geen begrip of voorstelling van tijd en ruimte; het is zelfs zo, dat zij volstrekt niet weten wat tijd en ruimte is. Over de tijd in de hemel zal nu worden gesproken en over de ruimte later in een afzonderlijk hoofdstuk.

163. Dat de engelen niet weten wat tijd is, ofschoon alles bij hen trapsgewijze voortgaat evenals op aarde en wel zonder enig onderscheid, heeft daarin zijn oorzaak, dat er in de hemel geen jaren en dagen, maar wel veranderingen van staat bestaan; en daar waar jaren en dagen bestaan, zijn ook tijden, maar waar veranderingen van staat bestaan, zijn staten.

164. Op aarde bestaan tijden, omdat de zon hier schijnbaar van graad tot graad voortgaat en tijden maakt, die men jaargetijden noemt, en zij bovendien om de aarde loopt en tijden maakt, die men etmalen noemt en zowel de jaargetijden als de dag in vaststaande wisseling. Anders is het met de Zon van de hemel; deze maakt niet door regelmatige voortbewegingen en omdraaiingen jaren en dagen, maar zij maakt schijnbaar veranderingen van staat, en ook deze niet in vast bepaalde wisseling, zoals dit in het vorige hoofdstuk werd aangetoond. Vandaar, dat engelen hoegenaamd geen voorstelling van tijd kunnen hebben, maar in plaats daarvan slechts van de staat (zie nr. 154).

165. Daar de engelen geen voorstelling hebben die aan tijd ontleend zijn zoals de mensen op aarde, hebben zij ook geen begrip van tijd en wat daartoe behoort. Zij weten niets van tijdsbepalingen, zoals jaar, maand, week, dag, uur, heden, morgen en gisteren. Wanneer de engelen zoiets van de mens horen (want steeds zijn engelen door de Heer bij de mens gevoegd) dan ontwaren zij in plaats daarvan staten en wat daarbij behoort. Zo wordt het natuurlijke begrip van de mens bij de engelen in een geestelijk begrip veranderd. Vandaar dat tijden in het Woord staten betekenen en tijdsbepalingen, zoals de bovengenoemde, de daarmee overeenstemmende geestelijke dingen.

166. Zo is het ook met alles wat door de tijd bestaat, zoals bijvoorbeeld bij de vier jaargetijden, die men lente, zomer, herfst en winter noemt, en bij de vier dagdelen, die morgen, middag, avond en nacht heten; ook bij de vier mensenleeftijden, die kindsheid, jeugd, volwassenheid en ouderdom worden genoemd en zo bij het overige, dat óf door de tijd ontstaat óf een opvolging van tijden heeft. Wanneer de mens aan die dingen denkt, denkt hij volgens de tijd, maar de engel volgens de staat; daarom wordt hetgeen deze dingen bij de mens van de tijd in zich sluit bij de engelen in het begrip van staat veranderd. Lente en morgen worden veranderd in een denkbeeld, omtrent liefde en wijsheid, zoals die in de eerste staat bij de engelen zijn. Zomer en middag veranderen in een begrip van liefde en wijsheid, zoals die in de tweede staat zijn. Herfst en avond, zoals zij in de derde staat zijn. Nacht en winter in het begrip van de staat, zoals die in de hel is; vandaar dat dergelijke dingen door tijden in het woord worden bedoeld; men zie boven nr. 155, waaruit blijkt op welke wijze de natuurlijke dingen in de gedachten van de mens, bij de engelen, die zich bij hem bevinden, geestelijk worden overgebracht.

167. Daar de engelen geen begrip van tijd hebben, hebben zij ook een ander denkbeeld van de eeuwigheid dan de mensen op aarde. Onder eeuwigheid verstaan zij een eindeloze staat, maar geen eindeloze tijd. Ik dacht eens over de eeuwigheid na en door middel van het tijdsbegrip kon ik wel begrijpen wat in Eeuwigheid zou zijn, namelijk het eindeloze, maar niet wat het van Eeuwigheid was, dus ook niet, wat God voor de Schepping van Eeuwigheid af gedaan had. Toen ik hierdoor in mijn geest beangstigd werd, werd ik in de sferen van de hemel opgeheven en kwam zodoende in de bevatting, waarin de engelen omtrent de eeuwigheid zijn, waardoor mij toen door verlichting helder werd, dat men over de eeuwigheid niet volgens de tijd mag denken, maar wel volgens de staat en dat dan begrepen wordt, wat het van Eeuwigheid is, zoals dit ook mij gebeurde.

168. Engelen die met mensen spreken, spreken nooit door middel van natuurlijke begrippen die de mens eigen zijn en die alle van tijd, ruimte en stof en van daarmede overeenkomende dingen afgeleid zijn, maar door geestelijke begrippen, die alle aan staten en de vele veranderingen daarvan in en buiten de engelen ontleend worden. En toch worden de begrippen van de engelen, die geestelijk zijn, zodra zij bij de mens invloeien, op het ogenblik en vanzelf in natuurlijke, de mens eigene begrippen veranderd, die volkomen met de geestelijke overeenstemmen. Dat het zo geschiedt weten de engelen en ook de mensen niet, maar zo is alle invloeiing van de hemel bij de mens. Er waren engelen, die nader in mijn gedachten worden toegelaten en zelfs in mijn natuurlijke gedachten, waarin veel was, dat met tijd en plaats in verband stond, maar omdat zij toen niets begrepen, traden zij snel terug en nadat zij waren teruggetreden, hoorde ik ze spreken en zeggen, dat zij in de duisternis waren geweest. Het wordt mij gegeven door ervaring te leren, hoe groot de onwetendheid van de engelen, betreffende tijd is. Er was iemand uit de hemel, die in staat was ook in natuurlijke begrippen, zoals de mens die heeft, te worden ingeleid; met hem sprak ik daarom later als de ene mens met de andere. In het begin wist hij niet, wat het was, hetgeen ik tijd noemde, waarom ik hem volledig onderrichten moest, hoe de Zon zich schijnbaar om de aarde wentelde en jaar en dag maakte, en dat daardoor de jaren in vier tijden en ook in maanden en weken ingedeeld werden en de dagen in vierentwintig uren en dat deze tijden in vaststaande orde terugkeren en alzo de tijden ontstaan. Toen hij dit hoorde was hij zeer verbaasd en zei, dat hij daarvan niets geweten had en slechts wist wat staten waren. Gedurende het gesprek met hem zei ik ook, dat men op aarde wist, dat er in de hemel geen tijd bestond, want de mensen spreken alsof zij het weten; zij zeggen namelijk van hen, die sterven, dat zij het tijdelijke verlaten hebben en dat zij uit de tijd gaan, waaronder zij verstaan uit de wereld. Ik zei ook dat er waren die wel wisten dat de tijden oorspronkelijk staten zijn, namelijk daaruit, dat zij geheel overeenstemmen met de neigingen, waarin zij verkeren, kort voor hen, die in vreugde en innig genot, lang voor hen, die in afkeer en treurigheid zijn, en afwisselend in de staat van hoop en verwachting, en dat derhalve de geleerden onderzoeken wat tijd en ruimte is en dat zelfs enigen weten dat de tijd slechts voor de natuurlijke mens bestaat.

169. De natuurlijke mens mag geloven, dat hij geen gedachten zou hebben, indien de begrippen van tijd, ruimte en stoffelijke dingen hem werden ontnomen, want daarop steunen alle gedachten, die de mens heeft; maar laat hem weten, dat de gedachten in zoverre beperkt en begrensd worden, als zij iets van tijd, ruimte en stof in zich hebben, en dat zij onbegrensd en onbeperkt zijn, in zoverre als zij daarvan niets in zich hebben, daar de geest zover boven de stoffelijke en wereldse dingen verheven is. Daardoor krijgen de engelen wijsheid en zulk een wijsheid, dat zij onbegrijpelijk wordt genoemd, daar zij niet valt in de begrippen, die alleen uit wereldse dingen bestaan.

De mens die godsdienst heeft,
is in de rechtszaken als een tribuun,
die op een edel paard rijdt;
doch de mens die geen godsdienst heeft,
is in deze dingen als een slang in de woestijn van Arabië,
die met de bek in haar eigen staart bijt,
en zich kronkelend op een paard werpt
om de ruiter te omstrengelen.

Goddelijke Wijsheid 40.

Wie kan ontkennen, dat het heelal geschapen is ter wille van het menselijk geslacht, opdat daaruit een engelenhemel zou worden geformeerd, waarin God zou kunnen wonen in de heerschappij van Zijn Heerlijkheid? Welke bemiddelende oorzaak, die dit einddoel bewerkstelligt, is er anders dan de godsdienst? En wat is godsdienst anders dan wandelen met God? En de godsdienst is als een zaad hetwelk gerechte en ware verlangens voortbrengt, en vandaar oordelen en daden, in geestelijke dingen, en door deze in zedelijke dingen, en door deze beide in burgerlijke dingen. Opdat men dus zal weten, hoedanig de mens is die godsdienst heeft, en hoedanig hij is die geen godsdienst heeft, zal het gezegd worden. De mens die godsdienst heeft, is in de geestelijke dingen als een pelikaan, die zijn jongen met zijn bloed voedt; de mens echter die geen godsdienst heeft, is in deze dingen als een gier, die in hongersnood zijn eigen kroost verslindt. De mens die godsdienst heeft, is in de zedelijke dingen als een tortelduif in het nest met zijn wijfje op haar eieren of jongen; de mens echter die geen godsdienst heeft, is in deze dingen als een wouw of een havik in het hok van een duiventil. De mens die godsdienst heeft, is in de politieke dingen als een zwaan, die vliegt met een druiventros in de bek; doch de mens die geen godsdienst heeft, is in deze dingen als een basilisk met een vergiftigd kruid in de bek. De mens die godsdienst heeft, is in de rechtszaken als een tribuun, die op een edel paard rijdt; doch de mens die geen godsdienst heeft, is in deze dingen als een slang in de woestijn van Arabië, die met de bek in haar eigen staart bijt, en zich kronkelend op een paard werpt om de ruiter te omstrengelen. De mens die godsdienst heeft, is in de overige burgerlijke dingen als een prins, de zoon van een koning, die de tekenen van de naastenliefde en de bevalligheden van de waarheid ten toon spreidt; doch de mens die geen godsdienst heeft, is als de driekoppige hond Cerberus in de ingang tot het hof van Pluto, welke uit zijn drievoudige bek giftig akoniet spuwt. \

In de hemel zijn net als op aarde vier windstreken,
het oosten, het zuiden, het westen en het noorden.

Hemel en Hel 141-153

DE WINDSTREKEN IN DE HEMEL

141. In de hemel zijn net als op aarde vier windstreken, het oosten, het zuiden, het westen en het noorden, die in beide werelden door hun zon worden bepaald; in de hemel door de Zon van de hemel, die de Heer is, en op de aarde door de zon van de aarde; en toch is er een groot onderscheid. In de eerste plaats noemt men op aarde het zuiden waar de zon op haar grootste hoogte boven de aarde is; het noorden waar zij in het tegenovergestelde punt beneden de aarde staat; het oosten waar zij tijdens de dageraad opgaat en het westen waar zij ondergaat; zo worden op aarde alle windstreken door het zuiden bepaald. In de hemel daarentegen heet de richting waar de Heer als Zon verschijnt het oosten, daar tegenover is het westen, ter rechterzijde is het zuiden en ter linkerzijde is daar het noorden en dit bij elke wending van het gelaat en het lichaam; zo worden de windstreken in de hemel door het oosten bepaald. Dat de plaats waar de Heer als Zon gezien wordt het oosten (oriënt) wordt genoemd, komt omdat alle oorsprong (origo) van het leven van Hem als Zon is. En inderdaad, naarmate bij de engelen warmte en licht of liefde en inzicht van Hem worden opgenomen, in zoverre heet het: de Heer gaat op (exoriri) bij hen; daardoor komt het ook dat de Heer in het Woord het Oosten (Oriens) heet.

142. Het tweede onderscheid is dat de engelen het oosten steeds vóór het gelaat hebben, achter de rug het westen, rechts het zuiden en links het noorden. Omdat dit echter op aarde moeilijk te begrijpen is, omdat de mens zijn aangezicht naar elke windstreek kan wenden, zal het verklaard worden. De gehele hemel wendt zich naar de Heer als het gemeenschappelijk middelpunt; bijgevolg keren alle engelen zich daarheen. Dat ook op aarde elke richting naar het gemeenschappelijke middelpunt is gewend, is bekend. De richting in de hemel verschilt echter daarin van de richting op aarde, dat in de hemel de voorste delen van het lichaam zich naar het gemeenschappelijke middelpunt wenden, terwijl dit op aarde de onderste delen doen. Deze richting op aarde noemt men middelpuntzoekende kracht of ook zwaartekracht. Het innerlijk van de engelen is ook werkelijk naar voren gekeerd, en daar het innerlijk zich in het gelaat vertoont, worden door het gelaat de windstreken bepaald.

143. Dat de engelen het oosten voor zich hebben bij elke wending van hun gelaat of van hun lichaam, kan op aarde nog minder begrepen worden, omdat de mens elke windstreek voor zijn gelaat heeft, al naar gelang hij zich gewend heeft; daarom zal ook dit verklaard worden. De engelen wenden en draaien hun aangezichten en hun lichamen op dezelfde wijze als waarop de mensen dat doen, en toch is bij hen het oosten steeds voor het oog. Maar de wendingen van de engelen zijn niet zoals die van de mensen, want zij zijn van een andere oorsprong; ze schijnen wel als van dezelfde soort maar toch zijn ze niet gelijk. De heersende liefde is de oorsprong; uit haar ontspringen alle bepalingen van richting; zowel bij de engelen als bij de geesten is hun innerlijk werkelijk naar hun gemeenschappelijk middelpunt gewend, dus in de hemel naar de Heer als Zon. Omdat hun liefde steeds voor hun innerlijk is, en hun gelaat zich uit hun innerlijk vormt, want het is de uiterlijke vorm daarvan, hebben zij altijd hun heersende liefde voor het aangezicht. In de hemel dus is het de Heer als Zon, omdat Hij het is van wie zij de liefde hebben; en daar de Heer zelf in Zijn liefde bij de engelen is, is het de Heer die maakt dat zij naar hem zien, waarheen zij zich ook wenden. Dit kan hier nu niet verder worden verduidelijkt, maar in de volgende hoofdstukken, waar over de uitbeeldende dingen en schijnbaarheden en over tijd en ruimte in de hemel wordt gehandeld, zal het meer begrijpelijk worden gemaakt. Het werd mij gegeven door veel ervaring en door eigen waarneming te weten, dat de engelen de Heer bestendig voor hun gelaat hebben, want zo dikwijls als ik met engelen verkeerde, werd ook de tegenwoordigheid van de Heer voor mijn aangezicht waargenomen; ofschoon niet zichtbaar, werd Hij toch in het licht bemerkt; dat dit zo is bevestigden de engelen meerdere malen. Daar de Heer voortdurend voor het gelaat van de engelen is, wordt ook op aarde gezegd: men moet God voor ogen en voor het gelaat hebben, en op Hem zien; en dat degenen die in Hem geloven en Hem liefhebben, Hem zien. Dat de mens zo spreekt, vindt zijn oorsprong in de geestelijke wereld, want daaruit is veel dat in de menselijke spraak is, ofschoon de mens niet weet dat het daaruit ontstaat.

144. Dat er zulke wending tot de Heer plaatsvindt, behoort tot de wonderlijke dingen van de hemel, want daar kunnen velen op dezelfde plaats zijn en terwijl de een zijn gelaat en lichaam naar een andere zijde wendt dan de ander, zien zij toch allen de Heer voor zich. Iedereen heeft aan zijn rechterzijde het zuiden en aan zijn linkerzijde het noorden en achter zich het westen. Tot de wonderlijke dingen behoort ook dat, ofschoon de blik van de engelen altijd naar het oosten is, zij toch ook een blik naar de overige drie windstreken hebben; maar zij hebben een blik daarop uit hun innerlijke zien dat tot het denken behoort. Een ander wonderlijk ding is dat het nooit iemand in de hemel geoorloofd is achter een ander te staan en in de richting van zijn achterhoofd te zien, want dan wordt de invloeiing van het goede en het ware van de Heer verstoord.

145. De engelen zien de Heer op een andere wijze dan de Heer hen ziet. De engelen zien de Heer door de ogen, maar de Heer ziet de engelen in het voorhoofd; de reden hiervan is dat het voorhoofd overeenstemt met de liefde en de Heer door de liefde in hun wil invloeit en maakt dat men Hem door het verstand, dat met de ogen overeenstemt, ziet.

146. De streken in de hemelen die het hemelse rijk van de Heer uitmaken, verschillen van de streken in de hemelen die Zijn geestelijke rijk vormen, en wel omdat de Heer voor de engelen die in Zijn hemels rijk zijn als Zon verschijnt, en voor de engelen die in Zijn geestelijke rijk zijn als Maan; terwijl het oosten daar is waar de Heer verschijnt. De afstand tussen de Zon en Maan bedraagt daar dertig graden, bijgevolg is er eenzelfde afstand tussen dezelfde windstreken van de twee rijken. Dat de hemel in twee rijken is verdeeld, die het hemelse en het geestelijke rijk heten, kan men in de desbetreffende hoofdstukken (nr. 20-28) zien, en dat de Heer in het hemelse rijk als Zon en in het geestelijke rijk als Maan verschijnt ziet men in nr. 118. Toch worden de windstreken daarom niet onbepaald, daar de geestelijke engelen niet tot de hemelse engelen kunnen opstijgen en deze evenmin tot hen kunnen neerdalen. (zie nr. 35)

147. Hieruit blijkt hoe de tegenwoordigheid van de Heer in de hemelen is, namelijk dat Hij overal is en bij iedereen in het goede en het ware dat van Hem uitgaat; dat Hij dus in het Zijne bij de engelen is, zoals boven in nr. 12 werd gezegd. Het ontwaren van de tegenwoordigheid van de Heer is in hun innerlijk; daaruit zien de ogen. Aldus zien zij Hem buiten zichzelf, daar er een voortduring is van hetgeen innerlijk is met hetgeen uitwendig is. Hieruit kan men opmaken hoe het verstaan moet worden dat de Heer in hen is en zij in de Heer, volgens de woorden van de Heer: Blijft in Mij en Ik in u, (Johannes 15:4); ... die Mijn vlees eet en Mijn bloed drinkt, blijft in Mij en Ik in hem. (Johannes 6:56) Het vlees van de Heer betekent het Goddelijk-goede en Zijn bloed het Goddelijk-ware.

148. In de hemelen wonen allen gescheiden volgens de windstreken. In het oosten en westen wonen zij die in het goede van de liefde zijn; in het oosten zij die een heldere opvatting daarvan hebben, en in het westen zij die een duistere opvatting daarvan hebben. In het zuiden en noorden wonen zij die in de wijsheid van dat goede der liefde zijn; in het zuiden zij die in het heldere licht van de wijsheid zijn, en in het noorden zij die in een duister licht van de wijsheid zijn. De engelen, zowel in het geestelijke als in het hemelse rijk van de Heer, wonen in dezelfde orde, slechts met een verschil naar het goede van de liefde en naar het licht van het ware uit dat goede; want de liefde in het hemelse rijk is de liefde tot de Heer en het licht van het ware daaruit is wijsheid. In het geestelijke rijk is zij echter de liefde tot de naasten, hetgeen naastenliefde (charitas) wordt genoemd, en het licht van het ware daaruit is het inzicht, hetgeen ook geloof genoemd wordt (zie nr. 23). Zij worden eveneens naar de windstreken onderscheiden, want de windstreken staan in het ene en het andere rijk dertig graden van elkaar (zie nr. 146).

149. Op gelijke wijze wonen de engelen onder elkaar in elk hemels gezelschap. In het oosten wonen zij die zich in een hogere graad van liefde en naastenliefde bevinden; in het westen zij die in een mindere graad zijn; in het zuiden zij die in het grotere licht van wijsheid en inzicht zijn; in het noorden zij die in een zwakker licht zijn. Zij wonen zo gescheiden omdat elk gezelschap de hemel voorstelt en ook een hemel in kleinere vorm is. (zie nr. 51-58) Hetzelfde geschiedt bij hun vergaderingen. Zij worden in deze volgorde gebracht door de vorm van de hemel, krachtens welke iedereen zijn plaats kent. Ook wordt er door de Heer voor gezorgd dat er in elk gezelschap engelen van iedere soort zijn, opdat de hemel wat zijn vorm betreft overal gelijk is. Toch verschilt de regeling van de gehele hemel van de regeling van een gezelschap, zoals het algemene verschilt van het bijzondere; want de gezelschappen die in het oosten zijn, overtreffen de gezelschappen die in het westen zijn; en die in het zuiden zijn overtreffen die welke in het noorden zijn.

150. Vandaar dat de streken in de hemel datgene betekenen, wat is bij hen die daarin wonen; namelijk het oosten, de liefde en het goede van de liefde in een helder begrip; het westen juist hetzelfde maar in een duistere bevatting; het zuiden, de wijsheid en het inzicht in een helder licht; en in het noorden hetzelfde in een duister licht. En daar de windstreken in de hemelen een dergelijke betekenis hebben, wordt door deze hetzelfde aangeduid in de innerlijke of geestelijke zin van het Woord; want de innerlijke of geestelijke zin van het Woord is geheel overeenstemmend met hetgeen in de hemel is.

151. Het tegenovergestelde vindt plaats bij hen die in de hel zijn. Zij die daarin zijn, zien niet tot de Heer als Zon of Maan maar zij zien rugwaarts van de Heer af op het donkere dat de zon van de wereld is, en op het duistere van de maan van de wereld. Zij die boze geesten (genii) heten, zien op het donkere van de zon van de wereld, en zij die geesten heten op het duistere dat op de plaats van de maan in de wereld is. Dat de aardse zon en maan niet in de geestelijke wereld schijnen, maar in plaats daarvan iets donkers dat tegenovergesteld is aan de hemelse Zon, en dat in plaats van de maan er iets duisters is wat tegenovergesteld is aan de hemelse Maan, kan men zien in nr. 122. In de hel zijn bijgevolg de streken tegenovergesteld aan de hemel: het oosten bij hen waar dat donkere en duistere is; het westen waar de hemelse Zon is; het zuiden aan de rechter - en het noorden aan de linkerzijde, en dit bij iedere wending van hun lichaam. Zij kunnen zich ook niet anders richten, omdat elke richting van het innerlijk en elke bepaling die er uit volgt, met kracht naar die zijde worden gewend en gevoerd. De richting van het innerlijk, en bijgevolg de werkelijke bepaling van allen die in het andere leven zijn, is volgens hun liefde. (zie nr. 143) De liefde van hen die in de hel zijn is de eigenliefde en de liefde tot de wereld, en deze soorten liefde zijn het die door de zon en de maan van de wereld worden aangeduid. (zie nr. 122) Deze soorten liefde zijn ook tegenovergesteld aan de liefde tot de Heer en de naastenliefde; daardoor komt het dat zij zich van de Heer afwenden naar die duisternis en schaduw. Ook wonen zij die in de hellen zijn volgens hun streken; zij die in het kwade uit de eigenliefde zijn, van het oosten tot het westen; zij die in het valse van het kwade zijn, van het zuiden tot het noorden; maar hierover zal meer gezegd worden in het gedeelte over de hel.

152. Komt een kwade geest onder de goede geesten, dan worden de windstreken gewoonlijk zo verward, dat de goeden nauwelijks weten waar hun oosten is. Dit heb ik inderdaad enige malen waargenomen, en ook van geesten gehoord die zich daarover beklaagden.

153. Kwade geesten verschijnen soms als naar hemelse streken gekeerd en hebben dan inzicht en begrip van het ware, maar geen genegenheid voor het goede. En zodra zij zich verder naar hun eigen streken terugwenden, zijn zij zonder inzicht en begrip van het ware, en zeggen dan dat de waarheden die zij gehoord en begrepen hebben niet waar zijn, maar vals en wensen het valse waar te zijn. Mij werd omtrent deze verandering onderricht dat bij de bozen het begrip (intellectuale) zo kan worden gewijzigd, maar niet de wil (voluntarium), en dat dit door de Heer zo is voorzien, opdat iedereen de waarheden zou kunnen zien en erkennen, maar dat niemand ze zal ontvangen dan wanneer hij in het goede is, daar alleen het goede en nooit het kwade de waarheden opneemt. Evenzo is het bij de mens, opdat hij door de waarheden zou kunnen worden verbeterd; hij wordt echter niet verder verbeterd dan voor zoverre hij in het goede is, en daardoor komt het dat de mens op gelijke wijze naar de Heer kan worden gewend. Is hij echter naar zijn leven in het kwade, dan wendt hij zich aanstonds van de Heer af en versterkt zich in het valse van zijn boosheid in tegenstelling met de waarheden die hij begrepen en gezien had; en dit geschiedt bij hem wanneer hij bij zich volgens zijn innerlijk denkt.

Alle dingen van de gedachte
vloeien in van binnen
en dus niet van buiten,
hoewel het zo schijnt.

Hemelse Verborgenheden 3219.

Wanneer de engelen in gesprek zijn over gedachten en voorstellingen en over de invloeiing, verschijnen in de wereld der geesten als het ware vogels, gevormd overeenkomstig het onderwerp van hun gesprek. Dit is de reden waarom de vogels in het Woord de redelijke dingen betekenen of die dingen die tot de gedachte behoren, zie: (40, 745, 776, 991). Eens zag ik enkele vogels, een was duister en wanstaltig, maar twee andere edel en mooi, en toen ik ze zag, zie, daar stormden enige geesten in mij binnen met zulk een hevigheid, dat ze in mijn zenuwen en beenderen een siddering teweeg brachten. Ik was van mening, dat boze geesten toen, als herhaaldelijk eerder, in mij binnendrongen, in een poging om mij te verderven; maar dat was niet zo. Toen de siddering ophield en ook de beweging van de geesten die mij bestormden, sprak ik met hen en vroeg, wat er toch aan de hand was. Ze zeiden dat ze neergevallen waren uit een zeker gezelschap van engelen, waarin gesproken werd over de gedachten en de invloeiing, en dat zij van mening waren, dat de dingen die tot de gedachte behoren, van buiten invloeien, te weten, door middel van de uiterlijke zinnen, overeenkomstig de schijn. Maar de hemelse gezelschappen waarin ze zich bevonden, waren van mening, dat ze van binnen invloeien; en dat ze, terwijl ze in het valse waren, van daar waren neergevallen; niet dat zij neergeworpen waren, want de engelen werpen niemand van zich neer, maar aangezien zij in valsheid waren, vielen ze uit zichzelf van daar neer en dit was de oorzaak. Hierdoor werd mij te weten gegeven dat het gesprek in de hemel over de gedachten en de invloed door vogels werd uitgebeeld, en het gesprek van degenen die in het valse zijn, door duistere en wanstaltige vogels; maar het gesprek van degenen die in het ware zijn, door edele en mooie vogels. Tevens werd ik daarin onderricht, dat alle dingen van de gedachte van binnen invloeien en dus niet van buiten, hoewel het zo schijnt. Er werd gezegd dat het tegen de orde is dat het latere invloeit in het eerdere, of het grovere in het fijnere, dus dat het lichaam invloeit in de ziel.

De Heer heeft verborgenheden onthuld,
die in voortreffelijkheid
de van het begin van de Kerk
tot nu toe onthulde verborgenheden
te boven gaan.

Ware Christelijke Religie 846-851.

Eens werd ik naar de geest in een engelenhemel gevoerd in een gezelschap daar. Enigen van de wijzen daar kwamen op mij toe en zeiden: ‘Wat voor nieuws brengt u van de aarde?’ Ik zei tegen hen: ‘Dit is nieuw, dat de Heer verborgenheden heeft onthuld, die in voortreffelijkheid de van het begin van de Kerk tot nu toe onthulde verborgenheden te boven gaan.’ Ze vroegen welke dat dan waren en ik antwoordde: ‘Het zijn de volgende:

1. Er is in alle en de afzonderlijke dingen in het Woord een geestelijke zin, die met de natuurlijke zin overeenstemt. Het Woord is door die zin de verbinding van de mensen van de Kerk met de Heer en ook de vergezelschapping met de engelen. De heiligheid van het Woord zetelt in die zin.

2. De overeenstemmingen waaruit de geestelijke zin bestaat, zijn onthuld.’ De engelen vroegen of de bewoners van de aarde tevoren niet van overeenstemmingen hadden geweten. Ik zei daarop: ‘Hoegenaamd niets en ze zijn nu reeds duizenden jaren, namelijk van de tijd van Job aan, verborgen geweest. Maar bij hen die in die tijd en vóór die tijd leefden, was de wetenschap van de overeenstemmingen de wetenschap der wetenschappen, waarvandaan zij hun wijsheid hadden. Ze hadden daardoor kennis van de geestelijke dingen die tot de hemel en de Kerk behoren. Maar deze wetenschap is, aangezien die in afgoderij werd veranderd, door de voorzienigheid van de Heer dermate in vergetelheid geraakt en verloren gegaan, dat niemand er ook maar het minste teken van zag. Nu is zij echter uit de Heer onthuld, opdat er een verbinding kan zijn van de mensen van de Kerk met Hem en vergezelschapping met de engelen. Dit vindt plaats door het Woord, waarin alle en de afzonderlijke dingen overeenstemmingen zijn.’ De engelen verheugden zich zeer daarover dat het de Heer behaagd had deze grote verborgenheid, die duizenden jaren lang zo diep verborgen had gelegen, te onthullen; en ze zeiden dat dit gebeurd was ter wille van dit einddoel; dat de christelijke Kerk, die op het Woord gegrondvest is, en nu aan haar einde is, opnieuw herleeft en door de hemel uit de Heer, leven trekt. Ze vroegen of door middel van deze wetenschap nu ontdekt is wat de Doop en wat het heilig Avondmaal betekenen, waarover men tot dusver zulke uiteenlopende gedachten heeft gekoesterd. Ik antwoordde dat het onthuld was.

3. Verder zei ik dat heden uit de Heer een openbaring is gegeven aangaande ‘het leven van de mens na de dood’. De engelen zeiden: ‘Wat aangaande het leven na de dood? Wie weet niet dat de mens na de dood leeft?’ Ik antwoordde: ‘Men weet het en men weet het niet. Men zegt dat het niet de mens is, maar zijn ziel en dat deze als een geest leeft. Ten aanzien van de geest koesteren zij een voorstelling als van wind of ether, en men zegt dat een mens niet eerder als mens leeft dan na de dag van het Laatste Oordeel. En dat dan de lichamelijke dingen die men in de wereld heeft achtergelaten, hoewel ze door de wormen, de muizen en de vissen zijn verteerd, weer verzameld worden en opnieuw tot een lichaam samengevoegd worden, en dat de mensen op deze wijze weer zullen opstaan.’ De engelen zeiden: ‘Wat is dit? Wie weet niet dat de mens als mens na de dood leeft, met alleen dit verschil dat hij dan als substantieel mens leeft en niet als een materieel mens als tevoren. En dat de substantiële mens de substantiële mens ziet, evenzeer als de materiële mens de materiële mens ziet, en dat men geen enkel verschil weet, dan alleen dit, dat men in een volmaakter staat is.’

4. De engelen vroegen: ‘Wat weet men over onze wereld en over de hemel en de hel?’ Ik antwoordde dat men daar niets van wist, maar dat heden uit de Heer onthuld is, van welke aard de wereld is waarin de engelen en de geesten leven, dus van welke aard de hemel en de hel zijn. Verder ook dat de engelen en de geesten in verbinding zijn met de mensen en nog vele andere wonderbaarlijke dingen. De engelen waren verheugd dat het de Heer behaagd had dergelijke dingen te openbaren, opdat de mens niet langer uit onwetendheid in het onzekere hoeft te zijn aangaande zijn onsterfelijkheid.

5. Verder zei ik: ‘Het is heden uit de Heer onthuld dat er in uw wereld een andere Zon is dan in de onze. De Zon in uw wereld is louter liefde en de zon in onze wereld is louter vuur. Daarom, al wat uitgaat van uw Zon, omdat zij louter liefde is, heeft deel aan het leven; en dat al, wat uitgaat van onze zon, omdat die louter vuur is, heeft niet deel aan het leven.Daarvandaan is het onderscheid tussen het geestelijke en het natuurlijke, welk onderscheid, dat tot nog toe onbekend was, eveneens ontdekt is.Vanuit deze dingen is het bekend geworden vanwaar het Licht komt dat het menselijk verstand verlicht en vanwaar de Warmte komt die de menselijke wil met liefde ontsteekt.’

6. ‘Bovendien is onthuld dat er drie graden van leven zijn en dat er vandaar drie hemelen zijn. Het gemoed van de mens is in deze drie graden verdeeld, vandaar stemt de mens met deze drie hemelen overeen.’ De engelen zeiden: ‘Wist men dat niet tevoren?’ Ik antwoordde dat men wist van graden tussen het meer en het minder, maar niets over de graden tussen het eerdere en het latere.

7. De engelen vroegen of er behalve deze nog andere dingen onthuld waren. Ik zei dat er nog verschillende andere dingen waren onthuld, namelijk over het Laatste Oordeel, over de Heer, dat Hij de God van hemel en aarde is; dat God één is zowel in persoon als in wezen, in wie de Heilige Drievuldigheid is en dat deze de Heer is. Voorts aangaande de Nieuwe Kerk, die uit Hem moet worden opgericht en over de leer van deze Kerk. Over de heiligheid van de Heilige Schrift, en ook dat de Openbaring is opengelegd. Bovendien over de bewoners van de planeten en over de wereldbollen in het heelal. En nog vele andere gedenkwaardigheden en wonderbaarlijke dingen uit de geestelijke wereld, waardoor tal van dingen die tot de wijsheid behoren uit de Hemel zijn bekend gemaakt.

847. Hierna sprak ik met de engelen daarover dat er uit de Heer nog iets anders in de wereld onthuld is, waarop zij vroegen wat dit was. Ik zei: ‘Over de waarlijk echtelijke liefde en over haar geestelijke verrukkingen.’Hierop zeiden de engelen: ’Wie weet niet dat de verrukkingen van de echtelijke liefde de verrukkingen van alle andere liefden te boven gaat. Wie kan niet denken dat in een zekere liefde alle zaligheden, geluksgevoelens en verlustigingen zijn samengevat, die ooit uit de Heer samengebracht kunnen worden, aangezien deze liefde overeenstemt met de liefde van de Heer en de Kerk. Het ontvangende vat van deze dingen is de waarlijk echtelijke liefde, die deze dingen tot de volheid van het gevoel toe kan opnemen en gewaarworden.’ Ik antwoordde dat ze dit niet weten, aangezien ze zich niet tot de Heer wendden en daarom de begeerte van het vlees niet geschuwd hebben. Ze konden dus op deze wijze niet worden wederverwekt en de waarlijk echtelijke liefde die enig en alleen uit de Heer is wordt aan degenen gegeven die uit Hem worden wederverwekt. Dezen zijn het ook die worden opgenomen in de Nieuwe Kerk van de Heer, die in de Openbaring onder het Nieuwe Jeruzalem wordt verstaan. Ik voegde hieraan toe dat ik twijfelde of men heden te dage in de wereld wil geloven, dat deze liefde in zichzelf geestelijk is en vandaar uit de godsdienst en wel om deze reden, dat men daarover slechts een lichamelijke voorstelling koestert. Dus of men geloven wil dat deze liefde, aangezien die zich gedraagt naar de godsdienst, geestelijk is bij de geestelijken, natuurlijk bij de natuurlijken en louter vleselijk bij de echtbrekers.

848. De engelen waren zeer verheugd over deze zaken die ze gehoord hadden, maar ze werden in mij een droevig gevoel gewaar. Ze vroegen: ‘Waarom bent u bedroefd?’ Ik zei: ‘Omdat deze heden uit de Heer onthulde verborgenheden, hoewel ze in voortreffelijkheid en waardigheid de tot dusver verbreide kennis te boven gaan, nochtans op aarde als van geen waarde beschouwd wordt.’ Hierover verwonderden de engelen zich en vroegen de Heer hun toe te staan, in de wereld neer te zien; ze zagen neer, en ziet, er was louter duisternis. Er werd hun gezegd dat ze deze verborgenheden op een blad papier zouden schrijven en dit blad zou op de aarde neergelaten worden en dan zouden ze wondertekens zien. Zo gebeurde het en het blad papier waarop deze verborgenheden geschreven waren, werd uit de hemel neergelaten. Tijdens de afdaling, terwijl het nog in de geestelijke wereld was, lichtte het op zoals een ster, maar toen het in de natuurlijke wereld viel, verdween het licht en naarmate het verder viel, verduisterde het. Toen het door de engelen werd neer gezonden naar groepen waarin zich geleerden en ontwikkelden bevonden uit de geestelijkheid en leken, werd een gemompel van velen gehoord. Onder andere deze woorden: Wat is dat? Is dat wel iets? Wat maakt het uit of wij deze dingen al dan niet weten? Zijn het geen hersenspinsels? En het scheen alsof sommigen het papier namen, het met de vingers vouwden, oprolden en weer afrolden, en ook alsof sommigen het verscheurden en met de voeten wilden vertrappen. Maar ze werden uit de Heer van deze brutale daad afgehouden en de engelen kregen het bevel het papier terug te nemen en het te bewaren. Aangezien de engelen treurig werden en dachten: ‘Tot hoelang?’, werd hun gezegd: Tot een tijd en tijden, en een halve tijd’’ (Openbaring 12:14).

849. Daarna hoorde ik een vijandig gemompel uit de lagere gebieden en tevens deze woorden: ‘ Doe wonderen en wij zullen geloven.’ Ik antwoordde: ‘Zijn deze dingen geen wonderen? Hun antwoord was dat ze dat niet zijn, waarop ik vroeg: ‘Welke wonderen dan?’ Er werd gezegd: ‘Openbaar en onthul de toekomstige dingen, dan zullen wij u geloven!’ Maar ik antwoordde dat dergelijke dingen uit de Heer niet gegeven worden, want voor zoveel de mens de toekomstige dingen weet, valt zijn rede en verstand, samen met de voorzichtigheid en wijsheid, in een werkloze toestand en verslapt en stort ineen. Opnieuw vroeg ik: ‘Wat voor andere wonderen zal ik doen?’ Toen werd geroepen: ’Doe dergelijke wonderen zoals Mozes in Egypte!’ Ik antwoordde daarop: ‘Misschien zult u uw harten daartegen verharden zoals Farao en de Egyptenaren!’ Ze antwoordden dat dit niet het geval zou zijn. Ik zei opnieuw: ‘Geeft mij de verzekering dat u niet om het gouden kalf zult dansen en het aanbidden zoals de nakomelingen van Jakob, die zo deden een maand later nadat ze de berg Sinaï in een vuurgloed hadden gezien en Jehovah Zelf uit het vuur hebben horen spreken. Dit was dus ná het wonder dat van alle wonderen het allergrootste was.’ (Het gouden kalf is in de geestelijke zin de wellust van het vlees.) Uit de lagere gebieden werd geantwoord: ‘Wij zullen niet zijn zoals de nakomelingen van Jakob.’ Maar toen hoorde ik uit de hemel tot hen zeggen: ‘Zo u Mozes en de profeten, dat wil zeggen, het Woord van de Heer niet gelooft, zo zult u door wonderen niet meer geloven dan de nakomelingen van Jakob in de woestijn, noch meer dan zij geloofden, toen ze met eigen ogen de wonderen zagen die door de Heer Zelf gedaan werden, toen Hij in de wereld was.’

850. Daarna zag ik enkele geesten opklimmen uit de lagere gebieden, waar deze woorden werden gehoord, die op een plechtige toon tot mij gericht waren: ‘Waarom heeft uw Heer de verborgenheden die u zojuist in een lange rij opsomde, aan u, die een leek bent, onthuld, en niet aan iemand uit de geestelijkheid?’ Hierop antwoordde ik: ‘Dit ligt in het welbehagen van de Heer, die mij tot dit ambt van mijn vroegste jeugd af aan heeft voorbereid; maar laat ik aan u een tegenvraag doen: ‘Waarom heeft de Heer toen Hij in de wereld was, vissers tot discipelen gekozen en niet enigen uit de wetgeleerden, de schriftgeleerden, priesters of rabbijnen? Overweegt u dit onder elkaar, en maak daarover een rechtvaardige gevolgtrekking, en u zult de oorzaak vinden!’ Toen ze dit hoorden ontstond een gemompel en daarna een stilte.

851. Ik voorzie dat velen die de gedenkwaardige vertellingen lezen die achter de hoofdstukken volgen, zullen geloven, dat het uitvindsels van de fantasie zijn, maar ik verzeker in waarheid dat het geen verbeelding is maar waarlijk geziene en gehoorde dingen. Ze zijn niet gezien en gehoord in een of andere sluimertoestand van het gemoed, maar in een staat van volledig wakker zijn. Want het heeft de Heer behaagd Zichzelf aan mij te openbaren en mij te zenden om de dingen te leren die behoren zullen tot Zijn Nieuwe Kerk, die onder het Nieuwe Jeruzalem in de Openbaring wordt verstaan. Daarom heeft Hij de innerlijke dingen van mijn gemoed of van mijn geest geopend, waardoor het mij gegeven werd, in de geestelijke wereld met de engelen te zijn, en tevens in de natuurlijke wereld met de mensen, en dit nu al zevenentwintig jaar lang. Wie zou in de christelijk wereld iets geweten hebben over de hemel en de hel, wanneer het de Heer niet behaagd had iemand het gezicht van zijn geest te openen en het hem te tonen en te leren? Dat zulke dingen als in de gedenkwaardige vertellingen beschreven zijn, in de hemelen verschijnen, blijkt duidelijk uit dergelijke dingen die gezien en beschreven zijn in de Openbaring door Johannes en ook uit die, die gezien en beschreven zijn in het Woord van het oude Testament door de profeten. In de Openbaring deze dingen: ‘Dat hij de Zoon des Mensen zag in het midden van zeven kandelaren; dat hij de tabernakel, de tempel, de ark, het altaar in de hemel zag; een met zeven zegels verzegeld boek, dat dit werd geopend en er paarden van uitgingen; vier dieren rondom de troon; twaalfduizend uitverkorenen uit elke stam; uit de afgrond sprinkhanen die opklommen; een vrouw die een zoon baarde en in de woestijn vluchtte vanwege de draak; twee beesten, het ene uit de zee, het andere uit het land die opklommen; een engel vliegend in het midden van de hemel en het eeuwige Evangelie heeft; een glazen zee met vuur vermengd; zeven engelen die de zeven laatste plagen hadden; fiolen die door hen werden uitgegoten op het land, in de zee, in de rivieren, in de zon, op de troon van het beest, in de Eufraat en in de lucht; de vrouw die op het scharlaken beest zat; de draak die in een poel van vuur en zavel werd geworpen; het witte paard; het grote avondmaal; de nieuwe hemel en de nieuwe aarde; het Nieuwe Jeruzalem dat uit de hemel neerdaalde, en de beschreven poorten, muren en fundamenten; de rivier van het water des levens en de bomen des levens die elke maand vruchten maakten; en nog tal van andere dingen die alle werden gezien door Johannes, en wel gezien toen hij naar zijn geest in de geestelijke wereld en in de hemel was. Verder ook de dingen die door de apostelen werden gezien na de opstanding van de Heer, en ook daarna door Petrus (Handelingen der apostelen, hoofdstuk 11); en ook die gezien en gehoord werden door Paulus. Verder de dingen die gezien werden door de profeten in het Oude Testament, zoals door Ezechiël, dat hij vier dieren zag, die cherubs waren (hoofdstuk 1 en 10)’; een nieuwe tempel en een nieuwe aarde; en een engel die ze opmat (hoofdstuk 40 tot 48); dat hij werd heengevoerd naar Jeruzalem en daar gruwelen zag, en ook naar Chaldea (hoofdstuk 8 en 11). Iets dergelijks gebeurde met Zacharia, namelijk dat hij een man zag rijden tussen mirten (hoofdstuk 1:8 ev.); dat hij vier hoornen zag en daarna een man met een meetsnoer in de hand (hoofdstuk 1 en 2); dat hij een vliegende rol zag en een efa (hoofdstuk 5:1,6); dat hij vier wagens zag tussen twee bergen, en paarden ( hoofdstuk 6:1). Evenzo bij Daniël, namelijk dat hij vier beesten zag opklimmen uit de zee (hoofdstuk 7:1 ev.); dat hij de Zoon des Mensen zag komen in de wolken des hemels, wiens heerschappij niet zal voorbijgaan, en wiens koninkrijk niet vergaan zal (hoofdstuk 7:13,14); dat hij de gevechten zag tussen een ram en een bok (hoofdstuk 8:1 ev.); dat hij de engel Gabriël zag en met hem sprak (hoofdstuk 9); Dat de knaap van Elisa wagens en vurige paarden rondom Elisa zag, en dat hij ze zag toen zijn ogen geopend waren (II Koningen 6:17). Hieruit en uit tal van andere dingen uit het Woord blijkt, dat de dingen die in de geestelijke wereld bestaan, aan velen vóór en na de komst van de Heer verschenen zijn. Is het dan een wonder dat zij ook nu verschijnen, terwijl de Kerk inzet ofwel het Nieuwe Jeruzalem vanuit de hemel neerdaalt?’

De invloeiing uit de Heer

is door de hemelse in de geestelijke,

of door het midden in de omtrekken,

dat wil zeggen,

door de binnenste dingen tot de uiterlijke.

Hemelse Verborgenheden 3890.

Het werd eerder enige malen gezegd dat de hemel of de Grootste Mens in ontelbare gezelschappen is onderscheiden, en in het algemeen in even zovele als er organen en inwendige delen in het lichaam zijn, en dat de afzonderlijke gezelschappen tot een van die organen en inwendige delen behoren, (3745). Bovendien, dat de gezelschappen, hoewel ze ontelbaar en verschillend zijn, niettemin als één handelen, zoals alle dingen die in het lichaam zijn, hoewel die verschillend zijn, als één handelen. De gezelschappen die daarin tot het gebied van het hart behoren, zijn de hemelse gezelschappen, en zij zijn in het midden of in de binnenste dingen. Die gezelschappen echter die tot het gebied van de longen daarin behoren, zijn de geestelijke, en zij zijn rondom en in de uiterlijke dingen. De invloeiing uit de Heer is door de hemelse in de geestelijke, of door het midden in de omtrekken, dat wil zeggen, door de binnenste dingen tot de uiterlijke. Dit komt omdat de Heer door de liefde of de barmhartigheid invloeit, waarvandaan al het hemelse wat in Zijn rijk is komt; en door de liefde of de barmhartigheid in het goede van het geloof, waarvandaan al het geestelijke wat in Zijn Rijk is komt, en dit met een onuitsprekelijke verscheidenheid. Maar de verscheidenheid ontstaat niet uit de invloeiing, maar uit de opneming ervan.

De mens die alleen volgens het natuurlijke licht denkt,
kan niet begrijpen dat er in de hemel iets zou zijn,
dat aan de dingen van de aarde gelijk is.

Hemel en Hel 170-176.

OVER DE UITBEELDENDE DINGEN EN DE SCHIJNBAARHEDEN IN DE HEMEL

170. De mens die alleen volgens het natuurlijke licht denkt, kan niet begrijpen dat er in de hemel iets zou zijn, dat aan de dingen van de aarde gelijk is; en dit, omdat hij volgens dit licht heeft gedacht en zich heeft bevestigd in de mening, dat engelen niets dan geest en dat geesten als het ware etherische vormen zijn; dat zij zodoende geen zintuigen hebben zoals de mens, dus ook geen ogen en dat, als zij geen ogen hebben, er ook geen voorwerpen voor het gezicht zijn; terwijl daarentegen de engelen al de zintuigen hebben die de mens heeft, ja zelfs nog veel fijner en ook het licht, waaruit zij zien, veel helderder is dan dat waaruit de mens ziet. Dat de engelen mensen in de volmaakte gestalte zijn en zich in het bezit van alle zinnen verheugen, kan men boven in nr. 73 tot 77 zien; en dat het licht van de hemel veel helderder is dan het licht van de aarde, in nr. 126 tot 132.

171. Het is onmogelijk met weinige woorden te beschrijven, welke de dingen zijn, die aan de engelen in de hemel verschijnen; zij gelijken grotendeels op de dingen van de aarde, maar zijn volmaakter, wat hun gestalte betreft en nog groter in aantal. Dat zulke dingen in de hemel zijn, kan blijken uit hetgeen de profeten zagen, zoals bijvoorbeeld uit hetgeen Ezechiël van de nieuwe tempel en van de nieuwe aarde zag, hetgeen in hoofdstuk 40 tot 48 beschreven wordt; uit hetgeen Daniël, hoofdstUk 7 tot 12 zag; uit hetgeen Johannes zag van het eerste tot het laatste hoofdstUk van de Apocalyps; en die welke door anderen gezien werden, waarover zowel in de geschiedkundige als in de profetische boeken van het Woord gesproken wordt. Zulke dingen verschenen hun, wanneer de hemel hun ontsloten werd, en de hemel heet geopend, wanneer het innerlijk gezicht, dat het gezicht van de geest van de mens is, geopend wordt. Want de dingen in de hemel kunnen niet met de ogen van het lichaam van de mens worden gezien, maar alleen met de ogen van zijn geest en zodra het de Heer goeddunkt, worden die geopend, terwijl dan de mens onttrokken wordt aan het natuurlijke licht, waarin hij naar de zinnen van zijn lichaam is en verheven wordt in het Geestelijke licht, waarin hij door zijn geest is. In dit licht zag ik wat in de hemelen is.

172. Maar ofschoon de dingen die in de hemelen gezien worden, grotendeels gelijk zijn aan die, welke op aarde zijn, zijn zij toch in wezen niet gelijk, want de dingen die in de hemelen zijn ontstaan door de Zon van de hemel en de dingen die op aarde zijn uit de zon van de aarde; die uit de Zon van de hemel ontstaan, heten geestelijk, die uit de zon van de wereld ontstaan, heten natuurlijk.

173. De dingen, die in de hemelen ontstaan, ontstaan niet op dezelfde wijze als die op aarde. In de hemelen ontstaan alle dingen uit de Heer volgens de overeenstemmingen met het innerlijk van de engelen. Want de engelen hebben een innerlijk bestaan en een uitwendig bestaan. Alles wat innerlijk is, heeft betrekking op liefde en geloof, dus ook op de wil en het verstand; want de wil en het verstand zijn hun opnemingsorganen en het uitwendige stemt overeen met het innerlijk. Dat het uitwendige met het innerlijke overeenstemt, ziet men hierboven in nr. 87 tot 115. Dit kan opgehelderd worden door hetgeen boven over de warmte en het licht van de hemel is gezegd, dat namelijk de engelen warmte bezitten, naarmate de hoedanigheid hunner liefde is, en dat zij licht hebben, naarmate de hoedanigheid van hun wijsheid is; men zie hierover nr. 128 tot 134. Zo is het ook met al de andere dingen die zich aan de zinnen van de engelen voordoen.

174. Wanneer het mij gegeven werd met de engelen in gezelschap te zijn, werden mij de dingen rondom hen geheel op gelijke wijze zichtbaar als de dingen van de aarde en wel zo duidelijk, dat ik niet anders wist, of ik was op aarde en aldaar in het paleis van een koning. Ik sprak ook met hen als een mens met een mens.

175. Daar alle dingen, die met het innerlijk overeenstemmen deze ook tegelijk voorstellen, worden zij uitbeeldende dingen (repraesentativa) genoemd; en daar zij veranderlijk zijn volgens de staat van het innerlijk van de engelen, heten zij schijnbaarheden (apparentiae) ofschoon de dingen, die zich voor de ogen van de engelen in de hemelen voordoen en met hun zinnen worden waargenomen, evenzo levendig verschijnen en waargenomen worden als door de mensen de dingen op aarde, ja nog veel duidelijker, meer bepaald en bevattelijker. De schijnbaarheden in de hemelen die deze oorsprong hebben, heten werkelijke dingen, omdat zij werkelijk bestaan. Er bestaan ook schijnbaarheden, die niet werkelijk zijn, namelijk zulke, die zich wel aan het oog voordoen, maar niet met het innerlijk overeenstemmen; maar daarover in een volgend hoofdstuk.

176. Om duidelijker te maken wat de dingen zijn, die zich aan de engelen volgens de overeenstemmingen vertonen, zal ik hier een enkel voorbeeld aanvoeren. Voor hen, die in het inzicht zijn, verschijnen paradijzen en tuinen vol bomen en planten van elke soort. De bomen zijn daar in de schoonste orde gezet en vormen enkele groepen, waarheen boogvormige toegangen voeren en waaromheen lustwaranden aangebracht zijn, alles in zulk een schoonheid, dat het niet kan beschreven worden; zij, die in het inzicht zijn, wandelen daar en plukken bloemen en winden kransen, waarmede zij kleine kinderen versieren. Er komen hier ook bomen en bloemen voor, die op aarde nergens gezien worden en evenmin hier beneden kunnen voorkomen. Ook hebben de bomen vruchten naar het goede van de liefde, waarin de wijzen verkeren. Zij zien zulke dingen, omdat een tuin en een park en ook vruchtbomen en bloemen met inzicht en wijsheid overeenstemmen. Dat zulke dingen in de hemelen zijn, is ook op aarde bekend, maar alleen aan hen, die in het goede zijn en het licht van de hemel niet door het natuurlijke licht en de bedrieglijkheden daarvan bij zich hebben uitgeblust; want als zij aan de hemel denken of daarvan spreken, denken en zeggen zij: Er bestaan daar zulke dingen, die geen oor gehoord en geen oog gezien heeft.

Het Woord heeft een inwendige zin
die in de letter niet kan worden gezien.

Hemelse Verborgenheden 2495.

Het is al eerder beschreven en aangetoond op vele plaatsen dat het Woord een inwendige zin heeft die in de letter niet kan worden gezien. Ook is de aard van die inwendige zin duidelijk uit de verklaringen die tot zover zijn gegeven vanuit het 1ste hoofdstuk van Genesis. Maar dan nog, de weinigen die heden ten dage wel in het Woord geloven, weten, ondanks hun geloof, niets van het bestaan van zulk een inwendige zin; daarom wordt hier verdere bevestiging gegeven. De Heer beschrijft de voleinding der eeuw, dat wil zeggen: de laatste tijd van de Kerk als volgt: 'Terstond na de verdrukking van die dagen zal de zon verduisterd worden, en de maan zal haar schijnsel niet geven, en de sterren zullen van de hemel vallen, en de krachten der hemelen zullen bewogen worden', (Matthéüs 24:29; Markus 13:24); dat de zon hier niet de zon betekent, de maan niet de maan en ook niet de sterren de sterren, maar de zon de liefde tot de Heer en de liefde tot de naaste, de maan het geloof van de liefde en naastenliefde en de sterren de erkentenissen van het goede en ware, werd aangetoond in: (31, 32, 1053, 1521, 1529, 1530, 1531, 2120, 2441). Zo wordt er door deze woorden van de Heer aangeduid, dat er in de voleinding der eeuw, of in de laatste tijd, geen liefde meer zal zijn en geen naastenliefde en dientengevolge geen geloof. Dat dit de zin is, blijkt duidelijk uit soortgelijke woorden van de Heer bij de profeten, zoals bij Jesaja: 'Ziet, de dag van Jehovah komt, om het land te stellen tot verlating, en Hij zal deszelfs zondaars daaruit verdelgen; want de sterren der hemelen en haar gesternten zullen haar licht niet laten lichten; de zon zal verduisterd worden in haar opgang, en de maan zal haar licht niet laten schijnen', (Jesaja 13:9,10). Hier wordt ook gehandeld over de laatste tijd van de Kerk, of, wat hetzelfde is, over de voleinding der eeuw. Bij Joël: 'Een dag van duisternis en donkerheid, een dag van wolk en dikke donkerheid; de aarde is beroerd voor Hem, de hemelen beefden; de zon en maan werden zwart en de sterren trokken haar glans in', (Joël 2:2,10). Elders bij dezelfde: 'De zon zal veranderd worden in duisternis, en de maan in bloed, eer dat de grote en vreselijke dag van Jehovah komt', (Joël 2:31); verder nog bij dezelfde: 'De dag van Jehovah is nabij, de zon en maan zijn zwart geworden, en de sterren hebben haar glans ingetrokken', (Joël 3:14,15). Bij Ezechiël: 'Wanneer Ik u zal uitblussen, zal ik de hemelen bedekken en hun sterren zwart maken; Ik zal de zon met een wolk bedekken, en de maan zal haar licht niet laten lichten, alle lichtende lichten in de hemelen zal Ik zwart maken en Ik zal een duisternis over uw land brengen', (Ezechiël 32:7,8). Ook bij Johannes: 'Ik zag, toen hij het zesde zegel geopend had, en ziet, er werd een grote aardbeving, en de zon werd zwart als een haren zak, en de ganse maan werd als bloed, en de sterren vielen op de aarde', (Apocalyps 6:12,13). Bij dezelfde: 'De vierde engel heeft gebazuind, zodat het derde deel van de zon werd geslagen, en het derde deel van de maan, en het derde deel van de sterren, en het derde deel derzelve werd verduisterd', (Apocalyps 8:12). Uit deze plaatsen kan blijken dat de woorden van de Heer bij de evangelisten iets dergelijks bevatten als de woorden van de Heer bij de profeten, namelijk, dat er in de laatste tijden geen naastenliefde of geloof zal zijn; en dat dit de innerlijke zin is, zoals ook nog blijkt bij Jesaja: 'De maan zal schaamrood worden, en de zon zal beschaamd worden, want Jehovah Zebaoth zal regeren op de berg Zion, en in Jeruzalem', (Jesaja 24:23), dit wil zeggen dat het geloof, wat de maan is, schaamrood zal worden, en de naastenliefde, wat de zon is, beschaamd, omdat ze van dien aard zijn; want van de maan en de zon kan niet gezegd worden dat ze schaamrood en beschaamd zullen worden; en bij Daniël: 'De hoorn van de geitenbok groeide tegen het zuiden, en tegen en oosten, en groeide tot aan het heir der hemelen, en hij wierp van het heir en van de sterren ter aarde neer, en hij vertrad ze', (Daniël 8:9,10), alwaar het eenieder duidelijk kan zijn, dat het heir der hemelen niet een leger betekent, noch 'sterren' sterren.

Opdat iets volmaakt
zij, zal er een DRIEVULDIGE zijn
in de juiste orde.

Coronis 17

Het is bekend, dat er, opdat iets volmaakt zal zijn, een DRIEVULDIGE moet zijn in de juiste orde, het ene onder het andere en communicatie ertussen, en dat dit drievuldige één moet maken; niet anders dan een zuil, waar bovenop het kapiteel is, daaronder een stevige pilaar, en onderaan het voetstuk. Een zodanig drievuldige is de mens; het bovenste van hem is het hoofd, het middelste van hem is het lichaam, en het laagste van hem zijn de voeten en de voetzolen. Elk koninkrijk bootst hierin de mens na; daar zal een koning zijn als hoofd, verder leidinggevenden en ambtenaren als lichaam, en boeren met knechten als voeten met voetzolen: eender in de Kerk: een gekroonde primaat, voorgangers der gemeente, en onder hen de bedienaren. De wereld zelf kan evenmin voortbestaan, tenzij er drie dingen in orde op elkander volgen, namelijk: morgen, middag en avond; alsmede de jaarlijkse lente, zomer en herfst; de lente opdat de zaden gezaaid worden, de zomer opdat zij uitspruiten, en de herfst opdat zij vruchten voortbrengen; de nacht echter en de winter dragen niet bij tot de bestendiging van de wereld. Omdat nu elk volmaakte een drievuldige zal zijn, opdat het één zal zijn en in samenhang gehouden, bestaat derhalve en blijft de ene en de andere wereld, zowel de geestelijke als de natuurlijke, bestaan uit drie atmosferen of elementen; de eerste ervan omgeeft de zon het dichtst nabij, en wordt aura genoemd, de tweede is onder deze, en wordt ether genoemd; en de derde is hier weer onder, en wordt lucht genoemd; deze drie atmosferen zijn in de natuurlijke wereld natuurlijk, in zichzelf passief, omdat zij voortgaan vanuit de zon die louter vuur is; doch de drie daarmede overeenstemmende atmosferen in de geestelijke wereld zijn geestelijk, in zichzelf actief, omdat zij voortgaan vanuit de Zon die louter liefde is. De engelen van de hemelen wonen in de gebieden van deze drie atmosferen; de engelen van de hoogste hemel in de hemelse aura, welke het dichtst nabij de Zon omgeeft, waar de Heer is; de engelen van de middelste hemel in de geestelijke ether daaronder; en de engelen van de laagste hemel in de geestelijk-natuurlijke lucht onder die twee; aldus zijn alle hemelen vastgesteld, van de eersten tot deze laatsten, welke heden ten dage door de Heer wordt gesticht. Hieruit kan men opmerken vanwaar het is, dat in het Woord met drie het volledige wordt aangeduid (men zie de Apocalyps Onthuld, n. 507, 875).

In de innerlijke zin van het Woord
wordt het gehele leven van de Heer beschreven,
zoals het in de wereld zou zijn.

Hemelse Verborgenheden 2523.

Dat de woorden 'zij is mijn zuster', (Genesis 20:2) betekenen, dat het het redelijke was dat geraadpleegd zou worden, namelijk dat Hij zo gedacht had, blijkt uit de betekenis van 'de zuster' in dit hoofdstuk, wat het redelijk ware is, (1495, 2508). In de innerlijke zin van het Woord wordt het gehele leven van de Heer, zoals het in de wereld zou zijn, beschreven, ook naar de innerlijke gewaarwordingen en gedachten, want deze waren voorzien en daarin was voorzien, omdat die uit het Goddelijke waren, en ook om deze reden, opdat deze dingen toen aan de engelen, die het Woord naar de innerlijke zin gewaarworden, als tegenwoordig zouden worden vertoond, en dat de Heer zo vóór hen zou zijn, en tevens hoe Hij geleidelijk het menselijke aflegde en het Goddelijke aantrok. Wanneer deze dingen niet door het Woord, en ook door alle riten in de Joodse Kerk, als het ware tegenwoordig geweest waren voor de engelen, zou de Heer in de wereld hebben moeten komen onmiddellijk na de val van de Oudste Kerk, die mens of Adam wordt genoemd. Er was toen immers al dadelijk een profetie over de Heer, (Genesis 3:15). Wat meer is, het menselijk geslacht dat er toen was, had niet gered kunnen worden. Wat het leven van de Heer zelf betreft, dit was een voortdurend voortschrijden van het menselijke tot het Goddelijke, tot volstrekte vereniging toe, zoals reeds herhaaldelijk eerder is gezegd. Want om met de hellen te strijden en deze te overwinnen, moest Hij dit doen uit het menselijke, want er is geen strijd met de hellen uit het Goddelijke. Daarom behaagde het Hem, het menselijke aan te trekken evenals een ander mens, een klein kind te zijn evenals een ander, op te groeien in wetenschappen en erkentenissen, wat werd uitgebeeld en aangeduid door de vreemdelingschappen van Abraham in Egypte, (hoofdstuk 12), en nu in Gerar. Zo behaagde het Hem, evenals een ander mens het redelijke te ontwikkelen, en op deze wijze de schaduw daarvan te verdrijven en het in het licht te brengen, en dit uit eigen macht. Dat het voortschrijden van de Heer van het menselijke tot het Goddelijke van dien aard was, kan door niemand worden betwijfeld, wanneer hij alleen maar in overweging neemt, dat Hij een klein kind was, en gelijk een klein kind leerde spreken, en zo verder. Maar er was dit onderscheid, dat het Goddelijke Zelf in Hem was, daar Hij van Jehovah ontvangen was.

Ofschoon alles in de hemel evenals op aarde
op een plaats en binnen een ruimte schijnt,
hebben toch de engelen geen begrip
en geen voorstelling van plaats en ruimte.

Hemel en Hel 191-199.

RUIMTE IN DE HEMEL

191. Ofschoon alles in de hemel evenals op aarde op een plaats en binnen een ruimte schijnt, hebben toch de engelen geen begrip en geen voorstelling van plaats en ruimte. Daar dit noodzakelijk ongerijmd moet schijnen, wens ik deze zaak, daar zij van groot gewicht is, duidelijk te maken.

192. Iedere verandering van plaats in de geestelijke wereld geschiedt door veranderingen van staat van het innerlijk, zodat veranderingen van plaats niets anders zijn dan veranderingen van staat. Op deze wijze ben ook ik door de Heer in de hemelen en op de wereldbollen in het heelal gevoerd en wel naar de geest, terwijl mijn lichaam op dezelfde plaats bleef. Op deze wijze bewegen zich alle engelen van plaats tot plaats, zodat voor hen geen afstanden, en daarom ook geen ruimten bestaan, maar in plaats daarvan staten en veranderingen daarvan.

193. Daar op deze wijze verandering van plaats geschiedt, is het duidelijk, dat toenaderingen gelijkheden zijn in de staat van het innerlijk en dat de verwijderingen ongelijkheden zijn. Daardoor komt het dat zij die in een gelijke staat zijn, in elkanders nabijheid zijn, terwijl zij die in een ongelijke staat zijn, verre van elkaar zijn en dat de ruimten in de hemel niets anders zijn dan uiterlijke staten die met de innerlijke overeenstemmen. Om dezelfde reden zijn de hemelen van elkaar gescheiden, evenals de gezelschappen in elke hemel en eenieder in een gezelschap; daardoor zijn ook de hemelen geheel van de hel afgescheiden, want zij zijn in een tegenovergestelde staat.

194. Door dezelfde oorzaak verschijnt ook in de geestelijke wereld iemand in de tegenwoordigheid van een ander, zodra hij slechts een vurig verlangen naar iemands tegenwoordigheid heeft; want dan ziet hij hem in gedachten en verplaatst zich in zijn staat, en omgekeerd wordt de een van de ander verwijderd, naarmate hij in hem een tegenzin heeft. En daar alle tegenzin uit de tegenovergesteldheid van de neigingen en uit de tweespalt van de gedachten ontspringt, geschiedt het in die wereld dat velen die zich op dezelfde plaats bevinden, elkaar zien zolang zij overeenstemmen, maar verdwijnen zodra zij in gedachten verschillen.

195. Wanneer iemand daarom van de ene plaats naar de andere gaat, het zij in zijn eigen stad of in de voorportalen, of in tuinen of naar anderen buiten zijn gezelschap, dan zal hij daar spoediger komen als hij er zeer naar verlangt, en langzamer als hij er minder naar verlaagt. De weg zelf wordt, al naarmate zijn verlangen is, verlengd of verkort, ofschoon hij dezelfde is; dit heb ik meermalen gezien en er mij over verwonderd. Hieruit blijkt weer, dat de afstanden, dus ook de ruimten geheel in overeenstemming zijn met de staten van het innerlijk van de engelen, en daar dit zo is, kan het begrip en de voorstelling over ruimte niet in hun denken doordringen, ofschoon bij hen evenals op aarde ruimten bestaan.

196. Dit kan worden opgehelderd door de gedachten van de mens, in zoverre ook deze geen ruimten hebben, want wanneer de mens met ingespannen geest over iets denkt, staat het hem als het ware voor ogen. Zo weet ook eenieder die daarover nadenkt, dat voor zijn gezicht geen afstand bestaat, dan alleen ten gevolge van daar tussen liggende voorwerpen op aarde, die hij tegelijkertijd ziet, of tengevolge van zijn kennis betreffende de afstand. Dit geschiedt, omdat er een onaf gebrokenheid is, en in het onafgebrokene schijnt niets op een afstand dan alleen door datgene, wat afgebroken is. Dit vindt nog meer plaats bij de engelen, daar hun zien met hun denken één maakt en hun denken één is met hun genegenheid, en daar de dichtbij zijnde en de verder afstaande voorwerpen verschijnen en veranderen naar gelang van hun innerlijke staat, zoals boven werd gezegd.

197. Daardoor komt het dat in het Woord door plaatsen en ruimten en door alles wat op ruimte betrekking heeft, dingen bedoeld worden die op staten betrekking hebben, zoals bijvoorbeeld door afstanden, nabijheid, verwijdering, wegen, reizen, door mijlen, stadiën, door velden, akkers, tuinen, steden, straten, door bewegingen, door de maten van verschillende soort, door lengte, breedte, hoogte en diepte en door ontelbaar andere, want het meeste, wat bij de mens in zijn denken uit de wereld is, sluit iets van ruimte en tijd in zich. Ik wens hier slechts aan te voeren, wat lengte, breedte en hoogte in het Woord betekenen. Op aarde wordt lang en breed genoemd, wat lang en breed in ruimte is, en evenzo wat hoog is. In de hemel, waar men niet volgens ruimte denkt, wordt echter onder de lengte de staat van het goede, onder breedte de staat van het ware en onder hoogte het onderscheid daarvan, volgens de verschillende graden verstaan (zie nr. 38). De reden waarom dergelijke dingen onder deze drie afmetingen worden verstaan, is, omdat in de hemel lengte gemeten wordt van het Oosten naar het Westen en dat zij, die in het goede van de liefde zijn, hier vertoeven en dat breedte in de hemel van het Zuiden naar het Noorden gemeten wordt, waar zij gevonden worden die in het ware uit het goede zijn, (zie nr. 148) en dat hoogte in de hemel beide betekent in verschillende graden. Daarom hebben in het Woord lengte, breedte en hoogte zulk een betekenis, zoals bijvoorbeeld in Ezechiël van hoofdstuk 40 tot 48, waar de maten van lengte, breedte en hoogte van de nieuwe tempel en de nieuwe aarde beschreven worden met voorhoven, kamers, poorten, deuren, vensters en de omgeving, waardoor de Nieuwe Kerk en het goede en ware daarin wordt aangeduid. Waartoe ook anders al die maten? Op gelijke wijze wordt het Nieuwe Jeruzalem in de Apocalyps beschreven met de woorden: De stad is vierhoekig, haar lengte is even groot als haar breedte; hij mat de stad met de stok tot aan twaalf duizend stadiën, en de lengte, breedte en hoogte waren gelijk. (21:16) Omdat hier door het Nieuwe Jeruzalem de Nieuwe Kerk bedoeld wordt, worden door deze maten de dingen van de kerk bedoeld; door de lengte het goede van haar liefde; door de breedte het ware uit dit goede; door de hoogte het goede en ware volgens de graden, door de twaalf duizend stadiën al het goede en ware samen genomen. Wat zou het anders betekenen dat de hoogte twaalf duizend stadiën bedroeg, gelijk aan lengte en breedte? Dat in het Woord door de breedte het ware bedoeld wordt, blijkt bij David: Jehova, Gij hebt mij niet in de hand van de vijand gesloten en liet mijn voeten op de breedte staan. (Psalm 31 :8) Uit de verdrukking riep ik tot Jehova, Hij verhoorde mij in de breedte, (Psalm 118:5) behalve andere plaatsen, zoals Jesaja 8:8 en Habakuk 1 :6. Eveneens ook in andere plaatsen van het Woord.

198. Hieruit kan men zien, dat in de hemel, ofschoon daar ruimten zijn zoals op aarde, aldaar toch niets volgens de ruimten, maar wel naar de staten wordt geschat en dat bijgevolg de ruimten daar niet als op aarde worden gemeten, maar slechts gezien kunnen worden door en volgens de staat van het innerlijk van hen, die daar zijn.

199. De eigenlijke eerste oorzaak hiervan is, dat de Heer bij eenieder tegenwoordig is naarmate zijn liefde en zijn geloof zijn en dat alles, naarmate Hij tegenwoordig is, als nabij of veraf schijnt; want daardoor wordt alles in de hemel bepaald. Daardoor ook hebben de engelen wijsheid; want daardoor hebben zij uitbreiding van hun gedachten, en daardoor bestaat een gemeenschap van alle dingen, die in de hemelen zijn; in één woord, daardoor is het hen gegeven geestelijk te denken en niet natuurlijk, zoals de mensen.

Het nut is
naar behoren, getrouw, oprecht en rechtvaardig
zijn ambt vervullen,
en zijn werk doen.

Over de Goddelijke Wijsheid 11 B-4.

Men weet niet, of slechts vaag, behalve weinigen die het wel weten, wat in het Woord eigenlijk wordt verstaan onder de goede dingen van de naastenliefde, die ook werken worden genoemd, voorts ook vruchten, en hier nutten. Vanuit de letterlijke zin van het Woord gelooft men, dat het is aan de armen geven, de behoeftigen bijstand verlenen, weduwen en wezen weldoen, en eendere dingen meer, maar deze nutten worden niet onder vruchten, werken, en goede dingen van de naastenliefde daar verstaan Verstaan wordt naar behoren, getrouw, oprecht en rechtvaardig zijn ambt, zaken en werken vervullen. Wanneer dit geschiedt, wordt zorg gedragen voor het algemene of openbare welzijn, en zodoende ook voor het vaderland, het gezelschap groter en kleiner, en voor de medeburger, de genoot en de broeder. Dit zijn de naasten in brede en strikte zin, zoals boven is gezegd. Iedere mens immers, hetzij een priester, hetzij een overheidspersoon en ambtenaar, hetzij een handelaar, hetzij een werkman, doet dagelijks nutten; de priester door prediking, de overheidspersoon en de ambtenaar door hun administratie, de handelaar in zijn zaken doen, en de werkman door zijn werk. De rechter bijvoorbeeld, die naar behoren, getrouw, oprecht en rechtvaardig oordeelt, bewijst de naaste het nut, even zo vaak als hij vonnis velt. De bedienaar eender zo vaak hij onderwijst; aldus eveneens de overigen. Dat zodanige nutten onder de goede dingen van de naastenliefde en onder de goede werken worden verstaan, blijkt uit de regering van de Heer in de hemelen. Daar zijn, zoals in de wereld, allen in een functie en bediening, of in enig ambt of in enig werk. Zij hebben grootheid, welgesteldheid en gelukzaligheid volgens hun getrouwheid, oprechtheid en rechtvaardigheid daar. Een luiaard en een slappeling wordt niet toegelaten in de hemel, maar uitgeworpen óf in de hel óf in een woestijn, waar hij dan leeft in gebrek aan alles en in ellende. Zulke dingen in de hemelen worden genoemd goede dingen van de naastenliefde, werken en nutten. Iedereen die getrouw, oprecht en rechtvaardig was in zijn ambt en werk in de wereld, is eveneens getrouw, oprecht en rechtvaardig na het heengaan uit de wereld, en hij wordt aangenomen in de hemel door de engelen. Eveneens heeft een ieder volgens de hoedanigheid van zijn getrouwheid, oprechtheid en rechtvaardigheid, hemelse vreugde. De oorzaak hiervan is deze, dat een gemoed dat toegewijd is aan zijn taak en werk, vanuit de liefde tot het nut, in zijn geheel wordt samengehouden, en dan is hij in een geestelijk verkwikkelijke, wat het verkwikkelijke is van de getrouwheid, oprechtheid en rechtvaardigheid, en hij wordt afgehouden van het verkwikkelijke van bedriegerijen en boosaardigheid, voorts van het verkwikkelijke van alleen maar kletsen en te schransen, wat ook het verkwikkelijke van de lediggang is, en lediggang is des duivels oorkussen. Iedereen kan zien dat de Heer in deze liefde geen woning kan hebben, maar dat Hij het kan in de liefde van de eerder genoemden.

Zij die in de aandoening van het goede zijn,
weten en worden gewaar,
uit het goede zelf waarin zij zijn,
dat iets zo is.

Hemelse Verborgenheden 2718.

De reden waarom bij de geestelijke mens de aandoening van het goede zoals deze bij de hemelse mens is, niet kan bestaan, maar in plaats daarvan de aandoening van het ware, is deze, dat het goede bij hem werd ingeplant in zijn verstandsdeel en dit is betrekkelijk duister, zoals aangetoond in: (2715). Hieruit kan geen andere aandoening in zijn redelijke worden voortgebracht en afgeleid dan de aandoening van het ware en daardoor in zijn natuurlijke de aandoening van de wetenschappen. Onder het ware wordt hier geen ander ware verstaan dan een zodanig, als hij gelooft waar te zijn, hoewel het in zichzelf niet waar is. Onder wetenschappen wordt verstaan niet de wetenschappen zoals de geleerden hebben, maar alle wetenschappelijkheid, waarmee men vervuld kan worden door ondervinding en door het aanhoren ervan uit het burgerlijk leven, uit de leer en uit het Woord. In de aandoening van dergelijke dingen is de mens van de geestelijke Kerk … … Zij die in de aandoening van het goede zijn, weten en worden gewaar uit het goede zelf waarin zij zijn, dat iets zo is; dus zij zijn niet aan de eerste drempel, maar in de binnenkamer en toegelaten tot de wijsheid. Als voorbeeld het volgende: het is hemels te denken en te handelen uit de aandoening van het goede of uit het goede. Zij die in de aandoening van het ware zijn, spreken er over of iets zo is, of het bestaanbaar is, en wat het is, en zolang zij hierover in twijfel verkeren, kunnen zij niet toegelaten worden in die binnenkamer van de wijsheid. Zij echter die in de aandoening van het goede zijn spreken er niet over, noch verkeren zij in twijfel, maar zeggen, dat iets zo is, en daarom worden zij toegelaten. Zij immers die in de aandoening van het goede zijn, dat wil zeggen, die hemels zijn, beginnen daar, waar zij die in de aandoening van het ware zijn, blijven steken, zodat de laatste grens voor de een, de eerste grens van de ander is. Om deze reden wordt het hun gegeven te weten, te kennen en gewaar te worden dat er ontelbare aandoeningen van het goede zijn, zo vele namelijk als er gezelschappen in de hemel zijn en dat ze allen door de Heer in een hemelse vorm verbonden zijn, zodat ze als het ware één mens vormen …

Engelen hebben ook woningen
en wel verschillend naarmate de levensstaat van een elk is;
prachtige voor hen die in een hogere staat zijn
en minder prachtige voor hen die in een lagere staat verkeren.

Hemel en Hel 183-190

DE WONINGEN EN VERBLIJVEN VAN DE ENGELEN

183. Daar er in de hemel gezelschappen zijn en engelen als mensen leven, hebben zij ook woningen en wel verschillend naarmate de levensstaat van een elk is; prachtige voor hen die in een hogere staat zijn en minder prachtige voor hen die in een lagere staat verkeren. Over de woningen in de hemel sprak ik enige malen met de engelen en zei, dat heden ten dage nauwelijks iemand zou geloven dat ze woningen en verblijven hebben; sommigen niet omdat zij ze niet zien, anderen niet omdat zij niet weten dat de engelen mensen zijn; weer anderen niet omdat zij geloven dat de engelenhemel die is, die zij met hun ogen om zich heen zien, en daar deze leeg schijnt en zij menen dat de engelen etherische vormen zijn, besluiten zij daaruit dat ze in ether leven; bovendien begrijpen zij niet dat er in de geestelijke wereld even zulke dingen bestaan als in de natuurlijke, omdat zij van het geestelijke niets weten. De engelen zeiden wel te weten, dat heden ten dage zulk een onwetendheid op aarde heerste, en wel, tot hun grote verbazing, voornamelijk in de kerk, en daarin meer bij de beschaafden dan bij hen, die men eenvoudigen noemt. Zij zeiden verder, dat men uit het Woord kon weten, dat de engelen mensen zijn, daar zij die verschenen, als mensen verschenen, evenals de Heer, die al Zijn Menselijkheid meenam; dat zij, daar ze mensen waren, ook verblijven en woningen hadden, en dat zij niet zoals anderen in hun onwetendheid, die zij onzin noemden, menen, in de lucht rondfladderden of winden waren, ofschoon zij geesten genoemd worden. En toch konden de mensen dit begrijpen, indien zij slechts onafhankelijk van de begrippen die zij over engelen en geesten hadden gevormd, wilden nadenken, zoals geschiedt wanneer zij het onderwerp niet betwijfelen en niet allereerst met hun verstand gaan onderzoeken, of het wel zo is. Bij ieder toch bestaat het algemene denkbeeld, dat engelen een menselijke gestalte bezitten en dat zij huizen hebben, die de hemelse woningen worden genoemd, en prachtiger zijn dan de woningen op aarde. Maar, zeiden zij, dit algemene denkbeeld dat door de hemelen invloeit, verdwijnt aanstonds wanneer men de vraag op de voorgrond plaatst, of het zo is, en zich daaromtrent met onderzoekingen inlaat, wat in het bijzonder bij de geleerden geschiedt die door hun eigen verstand de hemel voor zich hebben toegesloten en de ingang van het licht dat daaruit straalt. Eveneens gaat het zo met het geloof aangaande het leven van de mens na de dood; hij die erover spreekt en die tegelijkertijd niet denkt volgens hetgeen de wetenschap over de ziel heeft gezegd, en evenmin volgens de leer van de hereniging met het lichaam, gelooft dat de mens na de dood zal leven en wel onder de engelen als hij goed geleefd heeft, en dat hij dan heerlijkheid en vreugde genieten zal. Maar zodra hij zich wendt tot de leer betreffende de hereniging van het lichaam of tot de hypothese van de ziel, en de gedachte bovenkomt: Bestaat de ziel wel? en bijgevolg, of het zo is, dan verdwijnt zijn vroegere mening aanstonds.

184. Maar het is beter de getuigenis van de ervaring aan te voeren. Steeds als ik oog in oog met de engelen sprak, was ik bij hen in hun woningen. Deze woningen zijn geheel als de woningen op aarde, die wij huizen noemen, alleen zijn ze fraaier. Daarin bevinden zich zalen, kamers en slaapkamers in groten getale; zij hebben hoven en rondom tuinen, bossages en velden. Waar zij bij elkaar leven, zijn hun woningen aaneengesloten en vormen tezamen een stad met straten, stegen en pleinen, geheel op de manier als de steden op aarde. Het werd mij gegeven er door te wandelen, overal rond te kijken en hier en daar de huizen binnen te treden. Dit geschiedde, als mijn innerlijk gezicht geopend werd en toch mijn lichaam volledig wakker was.

185. Ik zag hemelse paleizen die zo heerlijk waren dat zij niet beschreven kunnen worden; boven schitterden zij als waren ze van zuiver goud en beneden alsof ze van edele gesteenten waren, het ene paleis was schitterender dan het andere. Van binnen was dat evenzo; de vertrekken waren van versieringen voorzien die wegens gebrek aan woorden en kennis niet door ons beschreven kunnen worden. Aan de zijde die naar het zuiden was gekeerd waren paradijzen, waarin alles op dezelfde wijze glinsterde en op sommige plaatsen de bladeren als van zilver en de vruchten als van goud waren; de bloemen in hun bedden vormden door hun kleuren als het ware regenbogen. Aan de grenzen waar het uitzicht zich verloor, verschenen weer paleizen. De werken van de bouwkunst in de hemel zijn van dien aard, dat men zou zeggen, dat hier de kunst in zijn kunst is, wat ook geen wonder is, daar de kunst zelf uit de hemel komt. De engelen zeiden, dat dergelijke dingen en ontelbaar meerdere, die nog volmaakter zijn, door de Heer voor hun ogen werden gebracht, maar dat die nog meer hun gemoed dan hun ogen bekoren en wel, omdat zij in de enkele dingen de overeenstemmingen zien en door de overeenstemmingen het Goddelijke.

186. Met betrekking tot de overeenstemmingen werd mij geleerd, dat niet alleen de paleizen en huizen, maar ook alle dingen in het algemeen en in het bijzonder, die daarin en daarbuiten zijn, overeenstemmen met het innerlijk, dat door de Heer bij hen is; dat het huis zelf in het algemeen overeenstemt met hun goedheid en dat alles wat in de huizen is, overeenstemt met de verschillende dingen, waaruit dat goede bestaat en wat buiten de huizen is met de waarheden die zij uit het goede hebben en ook met hun gewaarwording en kennis. Daar zij nu met het goede en ware overeenstemmen, dat bij hen van de Heer is, zo stemmen zij ook met hun liefde en dus met hun wijsheid en inzicht overeen, daar de liefde tot het goede behoort, de wijsheid tot het goede en tegelijkertijd tot het ware, en het inzicht tot het ware uit het goede; zulke dingen worden de engelen gewaar, wanneer zij om zich heen zien en daarom worden meer hun gemoederen dan hun ogen aangedaan en verlustigd.

187. Daaruit werd duidelijk, waarom de Heer zich de tempel noemde, die te Jeruzalem was (Johannes 2:19,21); en waarom het Nieuwe Jeruzalem als uit louter goud scheen te bestaan, zijn poorten uit paarlen en de grondslagen uit kostbare stenen (Apocalyps, hoofdstuk 21); namelijk, omdat de tempel het Goddelijk Menselijke van de Heer voorstelde, het Nieuwe Jeruzalem de kerk betekent, die later gegrondvest zou worden; de twaalf poorten de waarheden die tot het goede voeren, en de grondslagen de waarheden waarop zij rust.

188. De engelen uit wie het hemelse rijk van de Heer bestaat, wonen meestal op verheven plaatsen die op bergen van de aarde lijken; de engelen uit wie het geestelijke rijk van de Heer bestaat, wonen op minder verheven plaatsen die op heuvels lijken; de engelen echter die in de laagste delen van de hemel zijn, wonen op plaatsen, die op rotsmassa's lijken. Ook deze dingen bestaan volgens overeenstemmingen, want het innerlijk komt overeen met het hogere en het uitwendige met het lagere; vandaar, dat bergen in het Woord hemelse liefden betekenen, heuvels geestelijke liefden en rotsen geloof

189. Er zijn ook engelen, die niet in gezelschap maar afgezonderd leven, huis voor huis; deze wonen in het midden van de hemel, daar zij de beste onder de engelen zijn.

190. De huizen, waarin de engelen wonen, worden niet als de huizen op aarde gebouwd, maar hen om niet door de Heer geschonken, een ieder naar de mate van zijn opneming van het goede en ware; ook veranderen zij enigszins naarmate de veranderingen van staat van het innerlijk van de engelen (zie nr. 154 tot 160). Alles wat de engelen ooit bezitten, erkennen zij van de Heer ontvangen te hebben en alles, wat zij ook behoeven, wordt hen geschonken.

Welk mens met een gezond verstand,
kan niet zien dat onder de dingen,
die over Adam worden vermeld,
niet enige staat van de eerst geformeerde mens wordt verstaan,
maar de staten der Kerk?

Coronis 33

Welk mens met een gezond verstand, kan niet zien dat onder de dingen, die over Adam worden vermeld, niet enige staat van de eerst geformeerde mens wordt verstaan, maar de staten der Kerk? Zo bijvoorbeeld, dat God midden in de tuin twee bomen had gesteld, en dat de mens door te eten van de ene boom het eeuwige leven had, en door te eten van de andere boom de eeuwige dood; en dat Hij de laatstgenoemde maakte goed tot spijze, appetijtelijk voor de ogen, en verlangenswaardig om verstand te geven (Hoofdstuk III: 6), dus als het ware om hun zielen te betoveren; voorts, dat Hij een slang toezond, en haar toestond om woorden van bedrog tot de vrouw te spreken in tegenwoordigheid van haar echtgenoot, die een beeld en een gelijkenis van God was; en dat Hij heeft geduld dat zij verstrikt werden door vleierijen en spitsvondigheden; alsmede waarom Hij niet voorziening heeft getroffen, omdat Hij het vooruitzag, dat zij, en vanuit hen het ganse menselijke geslacht, niet voorover in de verdoemenis van Zijn vervloeking zouden vallen; want men leest in de orthodoxe boeken van de Christenen: dat vanuit deze oorspronkelijke zonde (oerzonde, de term "erfzonde" is niet strikt volgens de Formula Concordiae), in de plaats van het verloren beeld van God, in het binnenste van de mens, er de slechtste, diepste en ondoorgrondelijke en onuitsprekelijke verdorvenheid van zijn ganse natuur en van al zijn krachten is; en dat zij de wortel is van alle daadwerkelijke boosheden (Formula Concordiae, blz. 640); en dat God de Vader die universele verdoemenis van Zijn aangezicht heeft afgewend, en Zijn Zoon in de wereld heeft gezonden, Die haar op zich zou nemen, en Hem aldus gunstig zou stemmen: behalve tal van dingen meer, die in ieders oog onverenigbaar zijn met God. Wie kan niet uit deze dingen, in de historische zin verstaan, redelijkerwijs besluiten, om vergelijkingen te gebruiken, dat het zou zijn, alsof iemand aan zijn beschermeling het meest welvarende stuk land zou geven, en daarin een put graven die hij met planken bedekt en die bij aanraking van hand of voet ineenstorten; en in het midden op een voetstuk een hoer plaatst, bekleed met purper en scharlaken, en die in de hand een gouden beker houdt (zoals die in de Apocalyps, XVII: 4), en de man met vleierijen tot zich lokt, en aldus bewerkt dat hij in de put valt en verdrinkt? Wat zou dit anders zijn dan alsof iemand aan zijn vriend een weelderig graanveld ten geschenke geeft, en in het midden ervan voetklemmen verbergt, en een sirene uitzendt die hem door verleiding van haar gezang en zachte stem naar die plaats lokt, en maakt, dat hij in de strik vast raakt waaruit hij zijn voet niet kan losmaken? Ja, het zou, om nog een vergelijking te gebruiken, zijn alsof iemand een edele gast in zijn huis binnenleidt, waarin twee eetkamers zijn, en in elk daarvan tafels; aan de ene zitten engelen, en aan de andere drekdemonen, en op de tafel van de laatsten staan bekers vol zoete maar vergiftigde wijn, en schotels met gerechten waarin akoniet is; en hij laat toe dat de demonen daar de orgiën van Bacchus uitvoeren en als potsemakers optreden, en tot deze drinkgelagen en feestmalen uitnodigen. Maar, mijn vriend, deze dingen die aangaande Adam worden vermeld, aangaande de Tuin Gods, en ten aanzien van de beide bomen daarin, verschijnen onder een gans andere gedaante, wanneer zij geestelijk worden begrepen, dat wil zeggen, door de geestelijke zin worden omzwachteld; dan ontwaart men dat onder Adam, als toonbeeld, de Oudste Kerk wordt verstaan; en dat met de veranderingen van diens leven de opeenvolgende staten van die Kerk worden beschreven. De Kerk immers in de aanvang is al een opnieuw geschapen mens, die een natuurlijk en een geestelijk gemoed heeft; en al voortschrijdend van geestelijk natuurlijk, en tenslotte zinlijk wordt, en die niets gelooft dan wat de zinnen van het lichaam dicteren: en deze mens verschijnt in de hemel zittend op een beest dat de kop achterom buigt, en de mens, die daarop zit, met zijn tanden bijt, kwetst en verscheurt; maar de waarlijk geestelijke mens verschijnt in de hemel ook als zittend op een beest, maar op een getemd beest, hetwelk hij met zachte teugels en eveneens op zijn wenken regeert.

De staat van de Oudste Kerk was van dien aard
dat die innerlijke gemeenschap had met de hemel,
dus door de hemel met de Heer.

Hemelse Verborgenheden 784.

'Jehovah sloot achter hem toe', (Genesis 7:16).

Dit betekent dat de mens niet langer omgang zou hebben met de hemel, zoals de mens van de hemelse Kerk had. Het is hiermee als volgt gesteld: de staat van de Oudste Kerk was van dien aard dat die innerlijke gemeenschap had met de hemel, dus door de hemel met de Heer. Men was in de liefde tot de Heer en zij die in de liefde tot de Heer zijn, zijn als engelen, slechts met dit onderscheid, dat ze met een lichaam bekleed zijn; hun innerlijk was geopend en stond open tot aan de Heer. Anders was het daarentegen gesteld met deze nieuwe Kerk - de Kerk die Noach wordt genoemd. Deze bevond zich niet in de liefde tot de Heer, maar in het geloof, en door het geloof in de liefde tot de naaste. Zij konden niet, zoals de Oudsten, een innerlijke band hebben, maar een uiterlijke. Doch het zou te ver voeren om te zeggen van welke aard deze twee soorten van communicatie waren. Ieder mens, ook de goddeloze, is verbonden met de engelen bij hem, maar met een verschil in gradatie: dichterbij of verderaf, anders zou de mens niet kunnen bestaan. De graden van deze communicatie zijn onbegrensd in aantal. Een geestelijk mens kan geenszins zo'n communicatie hebben als een hemels mens, omdat de Heer in de liefde is en niet zozeer in het geloof. Dit nu is het, wat wordt aangeduid met de woorden: 'Jehovah sloot achter hem toe'. Na deze tijden was de hemel ook nooit meer geopend, zoals voor de mens van de Oudste Kerk; weliswaar spraken later sommigen met geesten en engelen zoals Mozes, Aäron en anderen, maar op een geheel andere wijze, waarover, door de goddelijke barmhartigheid van de Heer, in hetgeen volgt. De reden waarom de hemel is gesloten, is een allerdiepste verborgenheid en ook dat de hemel heden ten dage dermate gesloten is, dat de mens zelfs niet eens weet, dat er geesten, en nog minder, dat er engelen bij hem zijn. Hij gelooft geheel alleen te zijn, wanneer hij in de wereld niet in gezelschap is en met zijn eigen gedachten bezig is. Niettemin is hij steeds in het gezelschap van geesten, die waarnemen en gewaarworden wat de mens denkt, beoogt en beraamt, even goed en duidelijk, alsof dit gebeurde in tegenwoordigheid van alle mensen in de hele wereld. Dit weet de mens in het geheel niet en dus is de hemel voor hem gesloten, niettemin is het de volste waarheid. De reden hiervan is deze: wanneer de hemel bij hem niet zo gesloten zou zijn, zou het, daar hij in geen geloof is, nog minder in de waarheden van het geloof, en nog veel minder in de naastenliefde, hoogst gevaarlijk voor hem zijn. Dit is ook daarmee aangeduid: 'Dat Jehovah God de mens wegzond en Cherubim wonen deed aan de opgang van de hof van Eden, en de vlam van het zich wendende zwaard, om te bewaren de weg van de boom des levens', (Genesis 3:24), [301-2-3].

De Heer verschijnt in het andere leven
aan de hemelse engelen als Zon
en aan de geestelijke engelen als Maan.

Hemelse Verborgenheden 2776. …

De Heer verschijnt in het andere leven aan de hemelse engelen als Zon en aan de geestelijke engelen als Maan, (1053, 1521, 1529, 1530, 2441, 2495), daar komt al het licht van de hemel vandaan. Het licht van de hemel is van dien aard, dat wanneer het de gezichten van de geesten en engelen verlicht, het tevens ook het verstand verlicht; dit is aan dit licht van nature eigen. Dus voor zoveel iemand in de hemel van het uiterlijk licht heeft, verlicht het tevens ook het verstand. Hieruit blijkt duidelijk, waarin het licht van de hemel verschilt van het licht van de wereld. Het is het Goddelijk Menselijke van de Heer, dat zowel het gezicht als het verstand van de geestelijke engelen verlicht, wat niet zou gebeuren , wanneer niet de Heer het Menselijk Wezen met het Goddelijk Wezen had verenigd. Wanneer Hij het niet verenigd had, zou de mens in de wereld ook niet langer enig vermogen van begrip en gewaarworden wat goed en waar is, hebben gehad; ja zelfs evenmin de geestelijke engelen in de hemel. Zo zouden ze ook niets van zaligheid en geluk hebben gehad, dus ook niets van heil. Hieruit kan blijken, dat het menselijk geslacht niet behouden zou kunnen zijn, wanneer de Heer het Menselijke niet had aangenomen en dit verheerlijkt had. Hieruit kan nu eenieder besluiten hoe het hiermee gesteld is, dat ze behouden worden, wanneer ze alleen maar uit een soort van innerlijke beroering er aan denken dat de Heer voor hen geleden heeft, en hun zonden wegnam, hoe zij ook hebben geleefd, terwijl toch het licht van de hemel uit het Goddelijk Menselijke van de Heer tot geen anderen kan reiken, dan tot hen, die in het goede van het geloof, dat wil zeggen, in naastenliefde leven, of, wat hetzelfde is, die een geweten hebben. De eigenlijke bodem waarin dit licht kan werken, of de ontvanger van dit licht, is het goede van het geloof, of de naastenliefde en dus het geweten. Dat de geestelijken door het Goddelijk Menselijke van de Heer het heil hebben, zie: (HV 1043, 2661, 2716, 2718).

De zielen die in het andere leven komen,
weten geen van allen wat de Hemel
en wat de hemelse vreugde is.

Hemelse Verborgenheden 547-553.

547. De zielen die in het andere leven komen, weten geen van allen wat de Hemel en wat de hemelse vreugde is: de meesten menen dat het een vreugde is, waarin zij toegelaten kunnen worden, hoe ze ook geleefd hebben, zelfs zij, die de naaste hebben gehaat, en hun leven in echtbreuk hebben doorgebracht, zijn geheel daarvan onkundig, in de wederkerige en kuise liefde is gelegen, en de hemelse vreugde de gelukzaligheid daarvan is.

548. Met pas uit de wereld aangekomen geesten sprak ik enige malen over de staat van het eeuwige leven, want het moest hun belang inboezemen te weten wie de Heer van het Rijk is, wat voor een regering en welke regeringsvorm hier bestaat, juist zoals voor hen die in de wereld in een ander rijk komen, niets belangrijker is dan te weten, wie en van welke aard de koning is, hoedanig de regering, en tal van bijzonderheden verder, welke met dat rijk verband houden; hoeveel te meer in dit rijk, waarin zij in eeuwigheid leven moeten. Het werd hun gezegd, dat de Heer Alleen niet slechts de Hemel regeert, maar ook het heelal, want wie het ene regeert, regeert ook het andere; verder dat het Rijk, waarin zij zich thans bevinden, van de Heer is, en dat de wetten van dit Rijk eeuwige waarheden zijn, welke alle zijn gegrondvest in deze enige wet, dat men de Heer zal liefhebben boven alles en de naaste als zichzelf; ja, nu nog meer: wanneer zij de Engelen gelijk willen worden, moeten zij de naaste meer dan zichzelf liefhebben. Toen zij dit hoorden konden zij niets antwoorden, omdat zij tijdens het leven van het lichaam wel iets dergelijks gehoord hadden, maar niet geloofd. Zij verwonderden zich, dat een dergelijke liefde in de Hemel bestaat, en dat het mogelijk is dat een ieder de naaste meer lief heeft dan zichzelf, ofschoon het hun toch was geleerd, de naasten lief te hebben als zichzelf; maar hun werd te kennen gegeven dat alle goedheden tot in het onmetelijke voortgroeien in het andere leven, en dat het leven in het lichaam van dien aard is dat men het niet verder kan brengen dan de naaste lief te hebben als zichzelf, omdat men nog in het lichamelijke is. Wanneer dit daarentegen wegvalt, wordt de liefde reiner en tenslotte engelenliefde, welke daarin bestaat de naaste meer lief te hebben dan zichzelf. Dat zulk een liefde mogelijk is, valt waar te nemen aan de echtelijke liefde van sommigen, die liever sterven zouden dan hun wederhelft enig leed te laten gescheiden; aan de liefde van de ouders jegens de kinderen, zodat een moeder liever honger lijdt dan dat zij haar kind ziet hongeren; ook bij vogels en andere dieren, alsook aan de oprechte vriendschap, die voor vrienden gevaren laat trotseren; ook aan de hoffelijke en geveinsde vriendschap, welke de schijn van de echte wil aannemen, want men biedt degene, die men te vriend wil houden, het beste aan, en vereert hem op dezelfde wijze met de lippen, hoewel niet in het hart; tenslotte aan de natuur van de liefde, in welke aard het ligt vreugde te scheppen in het dienen van anderen, niet ter wille van zichzelf, maar ter wille van de andere. Maar dat kunnen zij, die zichzelf meer liefhebben dan anderen, en tijdens het leven in het lichaam op eigen voordeel belust waren, niet begrijpen, en het allerminst de gierigaards.

549. Van dien aard is de staat van de Engelen, zodat een ieder zijn welbehagen en zijn gelukzaligheid aan een ander mededeelt, want er bestaat in het andere leven een allerfijnste meedeling en waarneming van alle gevoelens en gedachten.; vandaar dat een ieder zijn vreugde aan de ander mededeelt, en allen aan een ieder, zodat aldus een ieder als het ware het middelpunt van allen is; dit is hemelse vorm; vandaar: hoe meer het er zijn die het Rijk van de Heer uitmaken, des te groter is de gelukzaligheid, want zij neemt naar verhouding van de veelheid toe; dit is de reden waarom de hemelse gelukzaligheid onuitsprekelijk is. Een zodanige mededeling van allen aan een ieder, en van een ieder aan allen, vindt plaats, wanneer de een de ander meer liefheeft dan zichzelf; zo daarentegen iemand zichzelf meer bemint dan een ander, heerst eigenliefde, die uit zichzelf niets aan de ander mededeelt dan de voorstelling van zichzelf, welke een allervuilste is, en wanneer men haat waarneemt, wordt zij terstond afgezonderd en verworpen.

550. Evenals in het menselijk lichaam het geheel en elk onderdeel samenwerkt tot de algemene en bijzondere doeleinden van alle, op dezelfde wijze in het Rijk van de Heer, dat als één mens is en ook de Grootste Mens wordt genoemd, alwaar een ieder van meer nabij of verder af en op menigvuldige wijze het zijne bijdraagt tot de gelukzaligheden van een ieder, en wel volgens een door de Heer alleen ingestelde en bestendigde orde.

551. De ganse Hemel heeft op de Heer betrekking, en alles en elk onderdeel op Hem enig en alleen in het geheel en in de allerkleinste bijzonderheden; vandaar de orde, vandaar de eenheid, vandaar de wederkerige liefde en vandaar de gelukzaligheid, want aldus beoogt een ieder het heil en de gelukzaligheid van allen, en allen het heil en de gelukzaligheid van een ieder.

552. Dat alle vreugde en geluk in de Hemel van de Heer alleen komt, is mij door verscheidene ondervindingen getoond, waarvan ik de volgende hier ter plaatse mag mededelen.: ik zag hoe enige engelengeesten met de meeste toewijding een luchter met zijn lampen en bloemen gans sierlijk schikten ter ere van de Heer; ik mocht een of twee uur lang toezien hoezeer zij zich beijverden, opdat alles en elk onderdeel bekoorlijkheid en uitbeeldende zin zou verkrijgen., in de mening, dat zij het uit zichzelf deden; maar ik mocht duidelijk ontwaren, dat zij uit zichzelf niets konden vinden; eindelijk, na enige uren, zeiden zij, dat zij een zeer mooie, uitbeeldende luchter ter ere van de Heer hadden samengesteld, waarover zij in hun binnenste verheugd waren; maar ik zei, dat zij helemaal niets uit zichzelf gevonden en gevormd hadden, maar de Heer alleen voor hen; eerst wilden zij dit nauwelijks geloven, maar omdat zij engelengeesten waren, werden zij verlicht en bekenden dat het zo was. Op dezelfde wijze is het geval met de overige uitbeeldingen en met alles en elk onderdeel van een gevoel en een gedachte, en aldus met de hemelse vreugden en gelukzaligheden: het allerkleinste onder deze is van de Heer alleen.

553. Zij, die in de wederkerige liefde zijn, naderen in de Hemel de lente van hun jeugd voortdurend meer, en hoe meer duizenden jaren zij leven, des te lieflijker en gelukzaliger lente, en dit in eeuwigheid voort met voortdurende toename, al naar de vermeerderingen en graden van de wederkerige liefde, de naastenliefde en van het geloof. Die van het vrouwelijk geslacht, welke afgeleefd en aan ouderdomszwakte zijn gestorven en in het geloof aan de Heer, in liefde jegens de naaste, en in gelukkige echtelijke liefde met haar man geleefd hebben, komen na verloop van jaren meer en meer in de bloei van haar jeugd en jongvrouwelijke staat en in een schoonheid, die elke ooit door aanschouwing ontvangen voorstelling van schoonheid te boven gaat; want het is de goedheid en naastenliefde, die vormt en een gelijkenis van zichzelf geeft, en maakt, dat het bekoorlijke en mooie van de naastenliefde van alle kleinste bijzonderheden van het gelaat afstraalt, zodat zij vormen van naastenliefde zelf zijn; sommigen kregen ze te zien en stonden verbaasd. De vorm van naastenliefde van welke men in het andere leven een levende aanschouwing verkrijgt, is van dien aard, dat het de naastenliefde zelf is die afbeeldt en afgebeeld wordt, en wel dusdanig, dat de ganse Engel, en voornamelijk zijn gelaat, als het ware naastenliefde is, welke duidelijk zowel verschijnt als gevoeld wordt. Deze vorm is, wanneer men hem aanschouwt, van een onuitsprekelijke schoonheid, welke het eigenlijke binnenste leven van het gemoed met naastenliefde aandoet. Door de schoonheid van deze vorm worden de waarheden van het geloof in beeld gebracht, die daardoor ook waargenomen worden. Zij, die in het geloof in de Heer geleefd hebben, dat is, in het geloof van de naastenliefde, worden zulke vormen, of zulke schoonheden in het andere leven; alle Engelen zijn dergelijke vormen, met ontelbare verscheidenheid; uit zulken bestaat de Hemel.

De geestelijke mens
is ook een zedelijk
en burgerlijk mens.

Over de Goddelijke Wijsheid 11-b

Het wordt door velen geloofd dat diegenen geestelijk zijn die de boven opgesomde geestelijke ware dingen weten, en te meer zij die ze spreken, en nog meer zij die ze met enig verstand doorvatten. Maar toch zijn die niet geestelijk; het is slechts een weten, en vanuit wetenschap een denken en spreken, en vanuit de gave van het verstand die ieder mens heeft, een doorvatten. Deze dingen alleen maken niet de geestelijke mens; hun ontbreekt de liefde vanuit de Heer, en de liefde uit de Heer is de liefde van de nutten, die de naastenliefde wordt genoemd; in deze verbindt Zich de Heer met de mens, en maakt hem geestelijk; hij doet dan immers uit de Heer nutten, en niet uit zichzelf. Dit leert de Heer in vele plaatsen in het Woord, en aldus bij Johannes: “Blijft in Mij, ook Ik in u. Gelijkerwijze de rank niet vrucht kan dragen uit zichzelf tenzij hij gebleven zal zijn in de wijnstok, aldus ook gij niet tenzij gij in Mij zult gebleven zijn. Ik, Ik ben de wijnstok, gij de ranken; die blijft in Mij, en Ik in hem, deze draagt veel vrucht; omdat zonder Mij gij niet wat ook kunt doen”, 15:4,5. De vruchten zijn de nutten of de goede dingen van de naastenliefde, en de goede dingen van de naastenliefde zijn niet iets anders dan de zedelijke goede dingen. Daaruit blijkt, dat de geestelijke mens ook een zedelijk mens is. Dat de zedelijke mens eveneens is een burgerlijk mens, is omdat de burgerlijke wetten de nutten zelf in daad zijn, en deze worden genoemd werken, uitoefeningen en daden. Als voorbeeld dient hier het zevende gebod van de Decaloog: “Gij zult niet stelen”. Het geestelijke in dat gebod is: niet iets aan de Heer ontnemen, en aan zichzelf toeschrijven, en zeggen dat dit het zijne is; voorts ook door valse dingen iemand de ware dingen van zijn geloof afnemen. Het zedelijke daarin is: niet onoprecht, onrechtvaardig, en bedrieglijk handelen met de naaste, en hem zijn schatten ontfutselen. Het burgerlijke echter is: niet stelen. Wie kan niet zien, dat een mens die geleid wordt door de Heer, en daardoor een geestelijk mens is, ook een zedelijk en burgerlijk mens is? Ook het vijfde gebod kan tot voorbeeld dienen: “Gij zult niet doden”. Het geestelijke daarin is: gij zult God niet loochenen, aldus de Heer, want Hem loochenen is Hem doden en kruisigen bij zich; voorts niet het geestelijk leven van de mens vernietigen, want zo doodt gij iemands ziel. Het zedelijke is: gij zult de naaste niet haten, en wraak begeren; de haat immers en de wraak heeft het vermoorden van iemand in zich. En het burgerlijke is: niet zult gij zijn lichaam doden. Uit deze dingen kan men zien, dat een geestelijk mens, dus hij die door de Heer wordt geleid, ook een zedelijk en burgerlijk mens is; anders hij die geleid wordt door zichzelf, waarover later.

De Heer kwam niet in de wereld om de hemelsen,
maar om de geestelijken te behouden.

Hemelse Verborgenheden 2661.

… De Heer kwam niet in de wereld, om de hemelsen, maar om de geestelijken te behouden. De Oudste Kerk, die Mens werd genoemd, was hemels, en wanneer deze in haar ongereptheid gebleven zou zijn, zou de Heer het niet nodig hebben gehad om als mens geboren te worden; maar zodra deze begon te verzwakken, voorzag de Heer, dat de Hemelse Kerk geheel en al van de wereld zou vergaan. Daarom werd toen terstond de voorzegging gedaan ten aanzien van de komst van de Heer in de wereld, (Genesis 3:15). Na de tijd van deze Kerk was er geen hemelse Kerk meer, maar een geestelijke Kerk; de Oude Kerk die na de vloed bestond, was een geestelijke Kerk. Deze Kerk, of zij die van de Geestelijke Kerk waren, zouden niet behouden hebben kunnen worden, wanneer de Heer niet in de wereld gekomen was; zij worden bedoeld met de woorden van de Heer bij Matthéüs: 'Die gezond zijn, hebben de medicijnmeester niet van node, maar die ziek zijn; Ik ben niet gekomen om te roepen rechtvaardigen, maar zondaars tot berouw', (Matthéüs 9:12,13); en ook door deze woorden bij Johannes: 'En Ik heb andere schapen, die van deze stal niet zijn; deze moet Ik ook toebrengen en zij zullen Mijn stem horen, en het zal worden één kudde en één herder', (Johannes 10:16); alsmede door de gelijkenis van de honderd schapen, (Matthéüs 18:11,12,13). Daar nu door Izaäk zoals door hem het Goddelijk Redelijke van de Heer wordt uitgebeeld, ook de hemelsen worden aangeduid - die erfgenamen worden genoemd - en door Ismaël, zoals door hem het louter menselijk redelijke van de Heer wordt uitgebeeld, ook de geestelijken worden aangeduid - die zonen worden genoemd - zoals ook duidelijk blijkt uit wat eerder,(2658), is gezegd. Hier ligt de reden van Zijn smart uit de Goddelijke Liefde of van de woorden van dit vers … …Deze verborgenheden kunnen vooralsnog niet met meer dingen worden ontvouwd; slechts dit, dat bij de Heer, toen Hij in de wereld was, alle staten van de Kerk werden uitgebeeld, en op welke wijze zij, die van de Kerk waren, door Hem behouden werden; vandaar worden ook dezelfde staten van de Kerk door dezelfde namen aangeduid.

Alle dingen die in het menselijk lichaam zijn,
hebben een overeenstemming
met de dingen die in de hemel zijn.

Hemelse Verborgenheden 2996.

Het is in deze wereld een aller-diepste verborgenheid, terwijl niets in het andere leven meer bekend is aan iedere geest, dat alle dingen die in het menselijk lichaam zijn, een overeenstemming hebben met de dingen die in de hemel zijn. Zelfs dermate dat er zelfs niet de kleinste bijzonderheid in het lichaam is, waarmee niet iets geestelijks en hemels overeenstemt, of, wat hetzelfde is, waarmee hemelse gezelschappen niet overeenstemmen. Want deze zijn overeenkomstig alle geslachten en soorten van hemelse en geestelijke dingen, en wel in zo'n orde, dat ze tezamen één mens vormen, en dit ten aanzien van alle dingen in het algemeen en in het bijzonder, zowel de innerlijke als de uiterlijke. Dit is de reden dat de gezamenlijke hemel ook de Grootste Mens wordt genoemd, en dit is de reden dat zo vaak gezegd wordt, dat het ene gezelschap behoort tot de ene streek van het lichaam en het andere gezelschap tot een ander gebied. De oorzaak hiervan is deze, dat de Heer de enige Mens is, en de hemel Hem uitbeeldt, en dat het goddelijk goede en ware dat van Hem komt datgene is wat de hemel maakt. Van de engelen die daarin zijn wordt dan ook gezegd dat zij in de Heer zijn. Zij die echter in de hel zijn, bevinden zich buiten deze Grootste Mens en stemmen overeen met vuiligheid en verder ook met ziekten en gebreken.

De mens heeft ook van de hel
slechts een hoogst algemene voorstelling,
welke zo duister is,
dat het er bijkans geen is.

Hemelse Verborgenheden 692-700.

692. Evenals van de Hemel, heeft de mens ook van de hel slechts een hoogst algemene voorstelling, welke zo duister is, dat het er bijkans geen is; een voorstelling, zoals zij, die nooit buiten hun woudhutten kwamen, van de aarde moeten hebben, en niets weten van de keizerrijken, noch van de koninkrijken, nog minder van de regeringsvormen, en nog veel minder van de samenleving en van de levenswijzen in de samenleving; vooraleer zij dit weten, kunnen zij niet dan een hoogst algemene voorstelling van de aarde hebben, welke van dien aard is, dat zij bijna geen mag heten; zo is het ook omtrent de Hemel en hel gesteld, terwijl er toch in beide overal ontelbare dingen zijn en in oneindig veel groter veelheid dan op welke aardbol ook. De ontelbare veelheid van die dingen kan men daaruit alleen al opmaken, dat evenmin als de Hemel van de één ooit gelijk kan zijn aan de Hemel van de ander, evenmin ook de hel van de één ooit gelijk kan zijn aan de hel van de ander; en dat alle zielen, welke van de eerste schepping af in de wereld geweest zijn, aldaar komen en verzameld worden.

693. Zoals de liefde tot de Heer en jegens de naaste, en de vreugde en gelukzaligheid daarvan den Hemel uitmaken, zo ook maken de haat tegen de Heer en tegen de naaste, en de straf en de kwelling daarvan, de hel uit; van de haat bestaan er ontelbare geslachten en nog ontelbaarder soorten, en evenzoveel hellen zijn er.

694. Zoals de Hemel door de Heer, door middel van de wederkerige liefde, als het ware één Mens en één ziel uitmaakt, en aldus een enig doel beoogt, dat is, allen tot in eeuwigheid te behouden en zalig te maken, zo ook maakt omgekeerd de hel door het eigen ik, door middel van de eigenliefde en van de liefde tot de wereld, dat is, door de haat, één duivel en één gemoed uit, en beoogd aldus een enig doel, dat daarin bestaat, allen voor eeuwig te verderven en te verdoemen. Dat hun streven van dien aard is, heb ik duizenden en duizenden malen waargenomen, en indien daarom de Heer allen niet in elk ogenblik, ook in het kleinste ogenblik bewaarde, zo zouden zij te gronden gaan.

695. Maar de Heer heeft in de hellen zulk een vorm en zulk een orde gebracht, dat allen geboeid en gebonden worden gehouden door hun begeerten en fantasieën, waarin hun eigenlijke leven bestaat, welk leven, daar het een leven van de dood is, in vreselijke kwellingen verandert; deze kwellingen zijn zo hevig, dat zij niet beschreven kunnen worden, want het grootste vermaak van hun leven bestaat hierin, elkaar te kunnen straffen, martelen en kwellen, ja zelfs door middel van in de wereld volslagen onbekende kunstgrepen, waarmee zij scherpe gevoelen weten teweeg te brengen, juist alsof zij in het lichaam waren; verder vreselijke en afgrijselijke fantasieën, alsmede verschrikkingen en angsten, en dergelijke meer; de duivelse bende verlustigt zich daar dermate in, dat als zij de pijnen en kwellingen eindeloos konden vermeerderen en versterken, zij ook zelfs dan niet zouden rusten, maar veeleer nog tot in het oneindige zouden voortrazen, doch de Heer wendt hun pogingen af, en verzacht de kwellingen.

696. Er bestaat in het andere leven zulk een evenwicht bij allen en een ieder, dat het kwaad zichzelf straft, zodat in het kwade de straf van het kwade steekt; zo ook in het valse, dat op hèm terugvalt, die in het valse is. Vandaar brengt een ieder de straf en de kwelling over zichzelf, en stort zich dan in de duivelse bende, die de straf ten uitvoer brengt. Nooit zendt de Heer iemand naar de hel, maar wil allen uit de hel wegleiden; nog minder brengt Hij kwellingen over iemand, maar daar de kwade geest er zelf in rent, keert de Heer alle straf en kwelling ten goede en tot enig nut; er kan nooit enig straf ontstaan, of zij heeft bij de Heer een nuttige werking ten doel, want het Rijk van de Heer is een Rijk van doeleinden en nutbetrachtingen, maar de nuttige werkingen, welke de helse geesten kunnen uitrichten, zijn uiterst gering; wanneer zij deze betrachten, worden zij niet zozeer gekweld, doch zodra de nuttige werking ophoudt, worden zij in de hel teruggezonden.

697. Bij ieder mens bevinden zich minstens twee kwade geesten en twee Engelen; door de kwade geesten heeft de men gemeenschap met de hel, en door de Engelen met de Hemel; zonder deze gemeenschap naar beide zijden zou de mens geen enkel ogenblik kunnen leven; aldus is ieder mens in enig gezelschap van helse geesten, waarvan hij geheel onkundig is; maar hun kwellingen worden niet aan hem meegedeeld, omdat hij in de voorbereiding tot het eeuwige leven is; in het andere leven wordt hem dat gezelschap waarin hij was, soms getoond, want hij keert er toe terug en daarmee tot het leven, dat hij in de wereld leidde, en hij streeft dientengevolge òf naar de hel, òf hij wordt naar de Hemel opgeheven; aldus is de mens die niet in het goede van de naastenliefde leeft, en zich niet door de Heer laat leiden, een van de helse geesten, en na de dood wordt hij ook een duivel.

698. Behalve de hellen bestaan er ook verwoestingen, waarvan in het Woord vaak sprake is, want de mens neemt van de daadwerkelijke zonden talloze boosheden en valsheden met zich mee in het andere leven, hoopt ze op en vlecht ze samen; eveneens zij, die rechtschapen hebben geleefd; voordat nu dezen in de Hemel verheven kunnen worden, moeten hun boosheden en valsheden verstrooid worden; deze verstrooiing wordt verwoesting genoemd; er zijn verscheidene soorten van verwoestingen, en de tijden van de verwoestingen zijn langer of korter; sommigen worden binnen zeer korte tijd in de Hemel opgeheven, anderen direct na de dood.

699. Opdat ik de kwellingen van degenen, die in de hel zijn, en voorts de verwoesting van degenen, die in de lagere aarde zijn, zien mocht, ben ik daar meermalen in neergelaten (in de hel neergelaten worden, betekent niet van de ene plaats naar een andere gebracht worden, maar een binnenlaten in een of ander hels gezelschap, terwijl de mens op dezelfde plaats blijft), maar ik mag hier slechts deze ervaring meedelen: ik nam duidelijk waar, dat mij,om zo te zeggen, iets als een zuil omgaf; deze zuil werd voelbaar verdicht, en het werd mij ingegeven, dat dit de koperen muur was, waarover het Woord spreekt, en welke uit engelengeesten was geformeerd, opdat ik zonder gevaar tot de rampzaligen kon worden neergelaten; toen ik daar was, hoorde ik jammerlijke weeklachten, en wel deze: ach God, ach God, erbarm u onzer, erbarm u onzer! en dit gedurende lange tijd; het werd mij ook toegestaan om deze onzaligen te spreken, en vrij veel; zij beklaagden zich voornamelijk over de kwade geesten, die niets anders begeerden en voor niets anders gloeiden dan hen te kwellen; zij waren aan vertwijfeling ten prooi, terwijl zij zeiden te geloven, dat de kwelling eeuwig zou duren, maar het werd mij gegeven hen te troosten.

700. Daar er, als gezegd, zoveel hellen zijn, zal, opdat zij naar volgorde besproken kunnen worden, in het volgende gehandeld worden: I. over de hel van degenen, die het leven in haat, in wraaknemingen en wreedheid hebben doorgebracht; II. over de hel van degenen, die in echtbreuk en in wulpsheid geleefd hebben; voorts over de hellen van de arglistigen en tovenaressen; III. over de hellen van de gierigaards, en daarbij over het vuile Jeruzalem en de rovers in de woestijn, voorts over de drekhellen van degenen, die louter voor het genot geleefd hebben; IV. daarna over de hellen welke van genen zijn onderscheiden; V. tenslotte over hen die in de verwoesting verkeren. Dit zal men vinden aan het begin en aan het einde van de volgende hoofdstukken.

Het eerste hoofdstuk van Genesis
handelt in de innerlijke zin,
over de NIEUWE SCHEPPING van de mens,
of over zijn WEDERGEBOORTE in het algemeen,
en over de Oudste Kerk in het bijzonder.

Hemelse Verbogenheden 4.

1. Dat het Woord van het Oude Testament verborgenheden van de Hemel bevat, en dat zowel het geheel als elke bijzonderheid daarvan op de Heer betrekking heeft, op Zijn Hemel, op de Kerk, op het geloof en de dingen van het geloof, kan geen sterveling uit de letter opmaken. Uit de letter of uit de letterlijke zin ziet niemand iets anders, dan dat het in het algemeen gaat over de uiterlijke dingen van de Joodse kerk, terwijl er overal een innerlijke zin is, dat nergens in het uiterlijke aan het licht komt, behalve dan het zeer weinige dat de Heer onthuld heeft en aan de apostelen heeft ontvouwd; zo bijvoorbeeld, dat de offeranden de Heer betekenen, het land Kanaän en Jeruzalem en ook het Paradijs de Hemel betekenen, waarom dan ook van het hemelse Kanaän en Jeruzalem gesproken wordt.

2. Maar dat het geheel zowel als het bijzondere, ja het meest bijzondere, tot de kleinste jota toe, geestelijke en hemelse dingen betekent en omhult, weet tot dusver de Christelijke wereld in de verste verte niet, om welke reden zij zich dan ook aan het Oude Testament weinig laat gelegen zijn. Nochtans kan het hieruit alleen al blijken, dat het Woord –daar het des Heeren is en van de Heer komt- nooit zou kunnen bestaan, tenzij het innerlijk die dingen bevatte, welke van de Hemel, de kerk en van het geloof zijn. Anders kon het niet het Woord des Heeren genoemd worden, evenmin zou gezegd kunnen worden, dat daarin enig leven is; want vanwaar zou het leven anders kunnen komen, dan uit de dingen die van het leven zijn, dat wil zeggen, daarvandaan dat het geheel zowel als elke bijzonderheid betrekking heeft op de Heer, Die het leven Zelf is. Iets dat innerlijk niet op Hem ziet, leeft dus niet, ja zelfs, een plaats in het Woord, die niet Hem onthult, of op haar wijze op Hem betrekking heeft, is niet goddelijk,

3. Van zodanig leven beroofd, is het Woord ten aanzien van de letter dood. Het is met het Woord als met de mens, die, zoals in de Christelijke wereld bekend is, uiterlijk is en innerlijk; de uiterlijke mens, afgescheiden van de innerlijke, is slechts een lichaam en dus dood, maar het is de innerlijke mens die leeft, en aan de uiterlijke mens het leven geeft. De innerlijke mens is zijn ziel; zo ook is het Woord naar de letter alleen als een lichaam zonder ziel.

4. Uit de uitsluitende letterlijke zin, zo het verstand daaraan blijft hangen, kan nooit worden gezien, dat daarin zulke dingen zijn bevat. Zo ook deze eerste hoofdstukken van Genesis: uit de letterlijke zin kan men niets anders opmaken dan dat er gehandeld wordt over de schepping van de wereld en over de hof van Eden, die Paradijs genoemd wordt; voorts over Adam, als over de eerst geschapen mens, wie zou iets anders vermoeden? Dat deze hoofdstukken evenwel verborgenheden bevatten, die tot nu toe nooit onthuld zijn, zal, uit wat nu volgt, voldoende vaststaan; en wel, dat het eerste hoofdstuk van Genesis, in de innerlijke zin, handelt over de NIEUWE SCHEPPING van de mens, of over zijn WEDERGEBOORTE in het algemeen, en over de Oudste Kerk in het bijzonder, en wel zo, dat daarin niet het minste vaneen woord is, dat niet iets uitbeeldt, betekent en bevat. 5. Maar dat dit zo is kan geen sterveling ooit weten anders dan uit de Heer. Daarom mag ik nadrukkelijk vooropstellen, dat het mij door de Goddelijke Barmhartigheid van de Heer is toegestaan, nu al verscheidene jaren achtereen aanhoudend in gezelschap te zijn van geesten en van Engelen, hen te horen spreken en op mijn beurt met hen te spreken. Zo werd het mij gegeven ontzaglijke dingen te horen en te zien, welke in het andere leven zijn en welke nooit tot de kennis van een mens is gebracht, noch ooit in zijn gedachte opgekomen is. Ik ben daar onderricht over de verschillende soorten van geesten; over de toestand van de zielen na de dood; over de hel of de jammerlijke staat van ongelovigen; over de Hemel of de gelukzalige staat van gelovigen; voornamelijk over de leer van het geloof, welke in de gehele Hemel wordt beleden; hierover door de Goddelijke Barmhartigheid van de Heer, meer in hetgeen volgt.

Er zijn in het algemeen genomen,
vier verschillende stijlen in het Woord

Hemelse Verborgenheden 66.

64. Dit is nu de innerlijke zin van het Woord, zijn wezenlijkste leven zelf, dat nergens uit de letterlijke zin blijkt. Maar de verborgenheden zijn er zoveel, dat boekdelen niet zouden kunnen volstaan om ze te verklaren. Niet dan zeer weinige zijn hier medegedeeld, en wel van dien aard, dat zij kunnen bevestigen, dat hier over de wedergeboorte wordt gehandeld, en dat deze voortschrijdt van de uiterlijke mens naar de innerlijke. Aldus worden de Engelen het Woord gewaar; van al wat de letter betreft weten zij niets; zelfs kennen zij niet een enkel woord naar dezelfde naastbijliggende betekenis, zoveel te minder de namen van landen, steden, rivieren, personen, namen die zo vaak in de historische en profetische boeken voorkomen. Zij hebben enkel en alleen een denkbeeld van die dingen, welke met de woorden en namen worden bedoeld. Zo verstaan zij onder Adam in het paradijs de Oudste kerk, en zelfs nog niet eens de kerk, maar het geloof van de Oudste Kerk in de Heer; onder Noach de Kerk die bij het nageslacht overbleef en voortduurde tot Abram’s tijd; onder Abraham geenszins hem die als mens geleefd heeft, maar het heilbrengend geloof dat hij uitbeeldde, en zo verder; dus geestelijke en hemelse dingen, geheel en al onttrokken aan de naastbijliggende betekenis van woorden en namen.

65. Enkele geesten die in de eerste voorhof van de Hemelen waren opgenomen en van daaruit met mij spraken toen ik het Woord las, zeiden dat zij daar niets van een enkel woord of van de letter verstonden, maar alleen de dingen welke de woorden in de dichts-nabijgelegen innerlijke zin betekenden, en die dingen verklaarden zij zo schoon te zijn. Zich ontvouwend in zulk een orde, en hen dermate ontroerend, dat zij het een heerlijkheid noemden.

66. Er zijn, in het algemeen genomen, vier verschillende stijlen in het Woord

De EERSTE is die van de Oudste kerk; de wijze waarop zij zich uitdrukten was van dien aard, dat, wanneer zij aardse en wereldse dingen noemden, zij aan de geestelijke en hemelse dingen dachten, welke deze uitbeelden, om welke reden zij zich niet alleen uitdrukten door uitbeeldingen, maar deze ook rangschikten in een om zo te zeggen historische reeks, teneinde er meer leven aan te geven, iets waarin zij het grootste welbehagen schepten. Deze stijl wordt bedoeld toen Hanna profeteerde, zeggende: “Spreekt hoog, hoog; dat iets ouds uit uw mond ga”(1 Samuël 2 : 3). Bij David worden die uitbeeldingen “verborgenheden van oudsher” genoemd. (Psalm 78: 2, 3, 4). Van de nakomelingen van de Oudste Kerk had Mozes, dat wat hij geschreven heeft over de schepping en de hof van eden, tot aan Abram’s tijd.

De TWEEDE stijl is de historische, voorkomend in de Boeken van Mozes van Abram’s tijd af en verder, en in de Boeken van Jozua, Richteren, Samuël en Koningen; hierin zijn de geschiedkundige dingen zó als zij in de letterlijke zin beschreven staan, maar toch bevatten zij in de innerlijke zin, zowel in het algemeen als in het bijzonder, geheel verschillende dingen, waarover, door de Goddelijke Barmhartigheid van de Heer, in de volgende hoofdstukken naar hun volgorde.

De DERDE stijl is de profetische, ontstaan uit de stijl die door de Oudste Kerk vereerd werd; deze heeft geen geleidelijke voortgang, noch een historische inkleding, zoals de oudste stijl, maar is onderbroken en nauwelijks te begrijpen, tenzij in de innerlijke zin, waarin allerdiepste verborgenheden zijn, die in volmaakte orde onderling verbonden op elkaar volgen. Zij hebben betrekking op de uiterlijke mens en op de innerlijke, op de velerlei staten van de Kerk, op de Hemel zelf, en in het binnenste wezen op de Heer.

De VIERDE stijl is die van de Psalmen van David, welke het midden houdt tussen de profetische en de gewone spreektaal. Hier wordt onder de persoon van David, als Koning, in de innerlijke zin over de Heer gehandeld.

Voor zoveel als de mens niet opnieuw verwekt
of opnieuw geschapen wil worden,
hij voor evenzoveel de van zijn ouders ingeënte boze dingen trekt
en vasthoudt.

Coronis 35.

Aangezien de Kerken in de Christelijke wereld, zowel de Rooms-Katholieke als die welke daarvan zijn afgescheiden, en naar haar voorlopers Luther, Melanchton en Calvijn worden genoemd, alle zonde afleiden van Adam en van zijn overtredingen, mag hier iets worden toegevoegd over de oorsprongen waaruit de zonden worden overgeërfd; de oorsprongen daarvan immers zijn even talrijk als er verwekkers en verweksters in de wereld zijn. Dat van hen de neigingen, geschiktheden, ja zelfs de aandriften tot de boze dingen worden afgeleid, treedt helder in het licht door de getuigenissen van de ondervinding, en eveneens vanwege de instemming van de rede. Wie weet niet door de collectieve bewijzen, bijeengebracht door de ondervinding, dat er een algemene gelijkenis is van het gemoed, en vandaar van de zeden en de gelaatstrekken uit de ouders in de kinderen en kindskinderen, tot in een onbepaald nageslacht toe? Wie kan hieruit niet afleiden, dat de oorspronkelijke zonden vanuit hen zijn? Het begrip dat een ieder krijgt door te letten op de aangezichten en op de gewoonten van broeders en verwanten in families, maakt dat hij dit bekent en erkent. Wat voor reden is er dan om de oorsprong van alle boze dingen van Adam en diens zaad af te leiden? Is er niet evengoed een reden om die van de ouders af te leiden? Is het niet het zaad van dezen, hetwelk zich op eendere wijze voortplant? Uit het zaad van Adam alleen de verlokkingen af te leiden, vanuit welke en volgens welke de geestelijke vormen der gemoederen van alle mensen in het heelal zijn, zou gelijk staan met de vogels van allerlei soort af te leiden van één enkel ei, voorts de beesten van allerlei aard uit één enkel zaad, en ook de bomen van allerlei vrucht uit één wortel. Is er niet een oneindige verscheidenheid van mensen, de een als een schaap en de ander als een wolf; de een als een bokje en de ander als een panter; de een als een zachtmoedig trekpaard voor een kar, de ander als een ongetemde woudezel daarvoor; de een als een spelend kalfje, de ander als een verscheurende tijger; en zo voort. Vanwaar heeft een ieder dit, indien niet van zijn vader en zijn moeder? Waarom dan van Adam, door wie evenwel in een uitbeeldend toonbeeld de eerste Kerk van deze aardbol wordt beschreven, zoals tot nu toe is getoond. Zou dit niet zijn alsof men uit één stam, die in de diepte der aarde verborgen is, een boomgroep zou afleiden van allerlei voorkomen en van allerlei nut, en van één kruid struiken die tot allerlei voordeel strekken? Zou het ook niet gelijk staan met aan de nevel van de eeuwen en van de historie licht te ontlenen, en uit een niet te ontwarren kluwen een draad te halen? Waarom niet vanuit Noach, die "met God wandelde", (Genesis VI: 9), en wie "God zegende" (Genesis IX: 1), en van wie, alleen met drie kinderen overgebleven, "de ganse aarde werd verspreid" (Genesis IX: 19)? Werden soms niet de overgeërfde dingen van de geslachten vanuit Adam uitgeroeid, gelijk als door de vloed verzwolgen? Maar, mijn vriend, ik zal de ware bron van de zonden openen: al het boze wordt uit de Duivel als vader ontvangen, en vanuit het atheïstisch geloof als moeder geboren; en omgekeerd wordt al het goede vanuit de Heer als Vader ontvangen, en vanuit het reddend geloof in Hem, als Moeder geboren. De verwekkingen van alle goede dingen in hun oneindige verscheidenheden bij de mensen zijn nergens anders vandaan dan vanuit het huwelijk van de Heer en de Kerk; en daarentegen de verwekkingen van alle boze dingen in hun verscheidenheden bij hen nergens anders vandaan dan vanuit de paring van de Duivel met de gemeenschap van wereldse mensen. Wie weet niet, of kan niet weten, dat de mens uit de Heer wederverwekt, dat wil zeggen, opnieuw geschapen moet worden, en dat hij, voor zoveel als dit geschiedt, voor evenzoveel in de goede dingen is? Hieruit volgt mede dit, dat voor zoveel als de mens niet opnieuw verwekt of opnieuw geschapen wil worden, hij voor evenzoveel de van zijn ouders hem ingeënte boze dingen trekt en vasthoudt. Dit is het wat verborgen schuilt in het Eerste Gebod van de Decaloog: "Ik, een ijverig God, bezoekende de ongerechtigheid der vaderen over de zonen, over het derde en over het vierde geslacht dergenen die Mij haten; doende echter barmhartigheid aan duizenden die Mij liefhebben en Mijn geboden doen" (Exodus XX: 5, 6; Deut.V: 9, 10).

Dat de heidenen heden ten dage
gemakkelijker in de hemel komen
dan de Christenen.

Hemelse Verborgenheden 2598.

Toen ik het zeventiende en achttiende hoofdstuk van Richteren over Micha las, hoe de zonen van Dan zijn gesneden beeld, de terafim en de Leviet wegnamen, was een geest uit de heidenen aanwezig, die in het leven van het lichaam een gesneden beeld had aanbeden. Toen deze aandachtig luisterde naar wat Micha geschiedde, en in welke smart hij verkeerde vanwege zijn gesneden beeld, dat de Danieten weggenomen hadden, overviel en beroerde ook hem smart en wel dermate dat hij van innerlijk verdriet nauwelijks wist wat hij dacht. Ik werd de smart gewaar en nam tevens de onschuld in elk van zijn neigingen waar. Er waren ook christelijke geesten aanwezig die dit opmerkten en verwonderd waren dat een aanbidder van gesneden beelden door zo'n sterke ontroering van barmhartigheid en onschuld bewogen werd. Later spraken goede geesten met hem die zeiden dat een gesneden beeld niet aanbeden moest worden en dat hij dit kon begrijpen omdat hij een mens was, maar dat hij buiten het beeld moest denken aan God de Schepper en Regeerder van de gehele hemel en van de gehele aarde, en dat deze God de Heer is. Toen deze dingen gezegd werden, werd het mij gegeven de inwendige ontroering van zijn aanbidding waar te nemen, die aan mij werd meegedeeld, en veel heiliger was dan die bij de Christenen. Hieruit kan blijken dat de heidenen gemakkelijker in de hemel komen dan de Christenen heden ten dage, die niet ontroerd worden, overeenkomstig de woorden van de Heer bij: (Lukas 13:29,30). Want in de staat waarin hij was, kon hij met alle dingen van het geloof vervuld worden en deze met inwendige ontroering ontvangen. Bij hem was barmhartigheid wat van de liefde is, en in zijn onwetendheid was onschuld; en wanneer dit er is, worden alle dingen van het geloof als vanzelf ontvangen en dit met blijdschap; hij werd daarna onder de engelen ontvangen.

De Heer werpt niemand in de hel,
maar elke geest doet het zichzelf.

Hemel en Hel 545-550.

545. Bij sommige mensen is de mening sterk geworden, dat God Zijn gezicht van de mens afwendt, hem van Zich afstoot en in de hel werpt en dat Hij op hem vertoornd is tengevolge van zijn slechtheid. Sommigen gaan zelfs verder, menende dat God de mens straft en hem kwaad aandoet. Zij versterken zich in deze mening door de letterlijke betekenis van het Woord waarin dergelijke meningen uitgesproken worden, niet wetende dat de geestelijke betekenis van het Woord, die de letterlijke betekenis verklaart, geheel anders is, en dat dientengevolge de waarachtige leer van de kerk, die uit de geestelijke betekenis van het Woord is, iets anders leert, namelijk dat de Heer nooit Zijn aangezicht van de mens afkeert, hem nooit van zich afwerpt, dat Hij nooit iemand in de hel werpt en nooit vertoornd is. Ieder, wiens geest in een toestand van verlichting is, bemerkt dit wanneer hij het Woord leest, alleen doordat God de goedheid zelve is, de liefde zelve en de genade zelve, en doordat de goedheid zelve aan niemand vermag kwaad te doen en de liefde zelve en de genade zelve niet vermogen de mens van zich af te werpen, omdat dit in strijd is met hun wezen zelf en dientengevolge in strijd met de Goddelijke natuur. Daarom zien zij die met een verlichte geest denken wanneer zij het Woord lezen, duidelijk dat God zich nooit van de mens afwendt, en omdat Hij zich nooit van hem afwendt, Hij hem behandelt met goedheid, met genade en met liefde, dat is, dat Hij het goede voor hem wil, dat Hij hem liefheeft en hem genadig is. Uit deze gevolgtrekkingen bemerken zij dat de letterlijke betekenis van het Woord, waarin dergelijke dingen gezegd worden, een geestelijke zin in zich verbergt, volgens welke de boven aangehaalde uitdrukkingen verklaard moeten worden, die in hun letterlijke betekenis voor het bevattingsvermogen van de mens geschikt zijn en volgens zijn eerste en meest algemene denkbeelden gesproken werden.

546. Zij die in een toestand van verlichting zijn, zien verder dat goed en kwaad twee tegenovergestelde zijn, dat zij aan elkaar tegenovergesteld zijn als de hemel aan de hel en dat al het goede uit de hemel is en al het kwade uit de hel en dat het Goddelijke van de Heer de hemel maakt, (nr. 7 tot 12), dat van de Heer niets dan goed in de mens vloeit, van de hel niets dan kwaad en dat de Heer zodoende de mens voortdurend van het kwaad wegvoert en naar het goede leidt en dat de hel de mens voortdurend in het kwaad leidt. Indien de mens niet tussen beide in zou zijn, zou hij geen vermogen tot denken en geen wil hebben, zoveel te minder vrijheid of keuze hebben, want dit alles ontvangt hij uit het evenwicht tussen goed en kwaad. Indien dus de Heer zich afwendde en de mens alleen aan het kwaad overliet, zou hij niet meer mens zijn. Hieruit is het duidelijk dat de Heer met het goede in iedere mens invloeit, evenzeer in de goede als in de kwade mens, maar met dit verschil, dat Hij een kwade voortdurend van het kwaad wegvoert en de goede mens voortdurend naar het goede leidt; de oorzaak van het verschil is in de mens gelegen, omdat hij de ontvanger is.

547. Hieruit kan vastgesteld worden dat de mens het kwaad doet uit de hel en het goede uit de hemel; maar omdat de mens gelooft dat hij alles wat hij doet, uit zichzelf doet, blijft het kwaad dat hij verricht, hem aankleven als zijn eigen, en zo is de mens de oorzaak van zijn eigen kwaad en niet de Heer. Het kwaad in de mens is een hel in zijn binnenste, want hetzij wij van kwaad spreken hetzij van een hel, het is hetzelfde. Daar nu de mens de oorzaak van zijn eigen kwaad is, werpt hij zichzelf in de hel en niet de Heer; en zo ver staat de Heer af Van de mens in de hel te voeren, dat Hij hem uit de hel bevrijdt voorzover hij niet meer in zijn kwaad wil zijn en daarin behagen schept. Elke wil, wens en begeerte blijft de mens na zijn dood bij (nr. 470 tot 484) en wie het kwade wil en liefheeft in de wereld, die wil en bemint hetzelfde kwaad in het andere leven en hij laat dan niet meer toe dat hij ervan afgeleid wordt. Vandaar dat de mens die in het kwaad verkeert, aan de hel gebonden is en daar werkelijk is voor zover zijn geest betreft, en dat hij na de dood niets vuriger begeert dan daar te zijn, waar zijn eigen kwaad is. Hieruit blijkt dat de mens na de dood zichzelf in de hel werpt en niet de Heer.

548. Hoe dit geschiedt, wordt nu uiteengezet. Wanneer de mens het andere leven binnentreedt, wordt hij eerst door engelen ontvangen die hem alle diensten bewijzen en ook met hem over de Heer, de hemel en het leven van de engelen spreken en hem in goede en ware dingen onderwijzen. Maar als hij zodanig is dat hij inderdaad deze dingen in de wereld wist, maar ze in zijn hart ontkende of verachtte, verlangt hij na een korte samenspraak van hen weg te zijn en zoekt hij naar een gelegenheid om zich te verwijderen. Wanneer de engelen dit merken, verlaten zij hem; hij komt dan in aanraking met anderen, totdat hij zich voegt bij geesten die in een dergelijk kwaad zijn als hij zelf (zie nr. 445 tot 452). Zodra dit geschiedt, keert hij zich van de Heer weg en wendt zijn gezicht naar de hel, met welke hij in de wereld verbonden was en waar zij zijn die in een dergelijk kwaad verkeren. Hieruit blijkt dat de Heer elke geest door middel van engelen tot zich trekt en ook door een invloeiing uit de hemel, maar dat de geesten die in het kwaad zijn, zich geheel en al verzetten en zich als het ware van de Heer wegrukken; zij worden door hun eigen kwaad en dus door de hel als door een touw getrokken. En omdat zij door hun liefde tot het kwaad gewillig zijn om getrokken te worden, is het duidelijk dat zij zich vrijelijk in de hel werpen. Dat dit zo is, kan door de mensen in de wereld niet geloofd worden wegens hun denkbeelden over de hel; en het schijnt ook niet zo in het andere leven, maar geheel anders voor de ogen van hen die buiten de hel zijn; evenwel niet bij hen die zich erin werpen, want zij gaan er vanzelf in en zij die er uit een vurige begeerte naar kwaad ingaan, schijnen er hals over kop, met het hoofd omlaag en de voeten naar boven, ingeworpen te worden. Vanwege deze schijn lijkt het alsof zij door de Goddelijke macht in de hel geworpen worden.

549. De Heer kan door zijn Goddelijk Wezen, dat Goedheid, Liefde en Genade is, niet op gelijke wijze met elke mens handelen, omdat boosheden en de daaruit voortvloeiende valsheden niet alleen Zijn Goddelijke invloeiing in de weg staan en verzwakken, maar haar ook verwerpen; want boosheden en de daaruit volgende valsheden zijn als zwarte wolken, die zich tussen de zon en het oog van de mensen plaatsen en de glans en de helderheid van haar licht wegnemen, niettegenstaande de zon hen voortdurend tracht te verdrijven, want zij is achter hen en werkt en laat toch nog gedurig een schaduwachtig licht door verschillende indirecte doorgangen in het oog van de mens vallen. Het is hetzelfde in de geestelijke wereld; de zon is daar de Heer en de Goddelijke liefde, nr. 116 tot 140; het licht is daar het Goddelijke ware, nr. 126 tot 140, de zwarte wolken zijn daar valsheden uit het kwaad voortkomend; de ogen zijn het verstand. In zoverre als iemand daar in de valsheden uit het kwaad is, in zoverre is hij ook door zulk een wolk omgeven, zwart en dicht volgens de graad van het kwaad. Uit deze vergelijking blijkt dat de Heer voortdurend bij eenieder tegenwoordig is, maar dat hij op verschillende wijze ontvangen wordt.

550. Kwade Geesten worden in de geestenwereld zwaar gestraft, opdat zij door straffen ervan afgeschrikt worden om kwaad te doen. Dit ook schijnt het werk van de Heer te zijn, niettegenstaande geen straf van de Heer komt, maar van het kwaad zelf; want het kwaad is zozeer met zijn straf verbonden, dat zij niet gescheiden kunnen worden. Want de helse troep begeert en bemint niets meer dan om kwaad te doen en vooral om anderen straf en marteling aan te doen. Daarom doen zij kwaad aan en bestraffen zij iedereen die niet door de Heer beschermd wordt, en daar allen die kwaad doen uit een kwaad hart de bescherming van de Heer verwerpen, snellen helse geesten op hen af en straffen hen. Dit kan enigszins opgehelderd worden door misdaden en hun straffen in de wereld, waar zij ook verbonden zijn; want de wetten schrijven een zekere straf voor elke misdaad voor en daarom snelt eenieder die de misdaad binnensnelt ook de straf in. Het enige verschil is, dat een misdaad in de wereld verborgen kan blijven, maar niet in het andere leven. Uit al deze beschouwingen volgt dat de Heer aan niemand kwaad doet en dat zijn verhouding tot de kwaaddoener is als die van een koning, een rechter of van een wet, waarbij geen van deze drie de oorzaak is van de straf is, omdat geen van drie de oorzaak was van het kwaad bij de kwaaddoener.

Als de mens geen vrije keuze had
in geestelijke dingen,
wat zou de mens dan anders zijn
dan een redeloos dier.

Ware Christelijke Religie 503.

Een gedenkwaardigheid over de Vrije Keuze.

503. Ik hoorde dat een bijeenkomst was aangekondigd, waarin zou worden gesproken over de vrije keuze van de mens in geestelijke dingen; dit vond plaats in de geestelijke wereld. Er waren uit elke streek geleerden aanwezig, die hierover in de wereld, waarin ze tevoren leefden, gedacht hadden. Velen van hen hadden in de grote en de kleine concilies gezeten, zowel voor als na dat van Nicea. Ze waren bij elkaar gekomen in een soort van ronde tempel, die op de tempel van Rome leek, die het Pantheon wordt genoemd, en die vroeger gewijd was aan de eredienst van alle goden, en daarna werd ingericht door de pauselijke stoel voor de eredienst van alle heilige martelaren. In deze tempel stonden ook aan de wanden een soort altaren, maar bij elk daarvan waren zitbanken, waarop allen gingen zitten, terwijl ze met hun ellebogen op de altaren steunden. Er was geen voorzitter aanwezig, om bij hen de leiding te hebben, maar eenieder schoot als hij er zin in had naar het midden, luchtte zijn hart en gaf zijn menig te kennen. Ik verwonderde mij erover dat allen in die bijeenkomst vol bevestigingen waren ten gunste van de volledige onmacht van de mens in geestelijke dingen, en ze spotten dus met het idee van de vrije keuze. Toen ze zo bijeen waren, ziet, zo schoot ineens een van hen naar het midden en riep met luide stem de volgende woorden : ‘De mens heeft in geestelijke dingen niet meer vrije keuze dan de echtgenote van Loth, nadat ze in een zoutpilaar was veranderd; want als de mens meer vrije keuze had, zo zou hij stellig vanuit zich, het geloof van onze kerk voor zich opeisen. Maar ons geloof bestaat daarin, dat God de vader dit om niet, uit volle vrijheid en geheel naar Zijn welbehagen geeft aan wie Hij wil en wanneer Hij wil. Dit welbehagen en deze vrijgevigheid zou God geenszins hebben, als de mens uit enig vrije of uit enig welbehagen dit geloof voor zich kon opeisen. Ons geloof, dat als een ster dag en nacht voor ons blinkt, zou zo in de lucht verstrooid worden als een vallende ster.’ Daarna schoot een ander van zijn bank en zei: ‘Een mens heeft evenmin vrije keuze in geestelijke dingen als een beest, ja zelfs als een hond; want als de mens deze wel had, zou hij het goede uit zichzelf doen. Maar al het goede is uit God en de mens kan niets voor zichzelf nemen, wat hem niet uit de hemel gegeven is.’ Daarna sprong een ander op van zijn zitplaats en verhief zijn stem in het midden van die ruimte en zei: ‘De mens heeft niet meer vrije keuze in geestelijke dingen dan een nachtuil overdag, ja zelfs minder dan een kuiken dat nog in het ei verborgen is. Hij is daarin zo blind als een mol, want als hij lynxogen had in het doorzien van de dingen, die tot het geloof, de zaligheid en het eeuwige leven behoren, zo zou hij geloven dat hij zichzelf zou kunnen wederverwekken en zaligmaken en daarnaar ook streven. Zo zou hij zijn gedachten en daden ontheiligen door verdiensten op verdiensten te stapelen.’ Weer snelde iemand naar het midden en betoogde het volgende: ‘Hij, die van menig is dat hij na de val van Adam iets kan willen en begrijpen in geestelijke dingen, is onzinnig en wordt een maniak, aangezien hij dan van zichzelf moet gaan geloven dat hij een halfgod of een godheid is, die krachtens zijn eigen recht een deel van de goddelijke macht bezit.’ Na hem kwam een ander buiten adem naar het midden gesneld, met onder de arm het boek, de Formula Concordiae getiteld. Hij zei dat op de rechtzinnigheid ervan, zoals hij het noemde, de Evangelischen heden ten dage zweren. Hij opende het en las het volgende er uit voor: ‘De mens is tot het goede volslagen verdorven en dood, zodat in de natuur van de mens na de val, vóór de wederverwekking, zelfs niet één vonkje van geestelijke krachten achtergebleven of over is, waardoor hij uit zichzelf tot de genade van God voorbereid kan worden, of haar aangrijpen wanneer zij wordt aangeboden, of uit zichzelf en door zichzelf bij machte is deze genade te ontvangen, of geestelijke dingen verstaan, geloven, omhelzen, denken, willen, beginnen, voltooien, handelen, werken, samenwerken, of zich tot de genade geschikt maken of daarbij aanpassen, of iets tot zijn bekering, hetzij voor de helft, hetzij voor het kleinste deel, bijdragen. En dat de mens in geestelijke dingen, die het heil van zijn ziel betreffen, is gelijk de zoutpilaar van Loth’s echtgenote, en dat hij lijkt op een van levenloos stuk hout of een steen, die niet kunnen beschikken over het gebruik van ogen, mond of van enige zin. Dat hij nochtans de macht tot bewegen heeft, of de uitwendige leden regeren kan, naar openbare bijeenkomsten gaan, en het Woord en het Evangelie horen.’ Hierna riepen allen tegelijkertijd uit: ‘Dit is waarlijk recht in de leer’. Ik stond daarbij en had alles met gespannen aandacht aangehoord; en daar mijn geest was ontbrand, vroeg ik met luide stem: ‘Zo u in geestelijke dingen de mens maakt tot een zoutpilaar, een beest, een blinde en een waanzinnige, wat is dan uw theologie; zijn niet alle dingen, in het algemeen en in het bijzonder, geestelijk?’ Na een moment van stilte antwoordden ze hierop: ‘In onze gezamenlijke theologie is hoegenaamd niets geestelijks wat voor de rede begrijpelijk is. Enig en alleen ons geloof is daarin geestelijk, maar dit hebben wij terdege toegesloten, opdat niemand daarin een blik kan werpen. We hebben er zorg voor gedragen dat niet een enkele geestelijke straal daaruit kan ontsnappen en voor het verstand verschijnt. Bovendien draagt de mens ook niet het kleinste deeltje daartoe bij door enige eigen keuze. Ook de naastenliefde hebben we van al het geestelijke verwijderd en hebben die louter zedelijk gemaakt; zo ook de decaloog. Ten aanzien van de rechtvaardiging, de vergeving van de zonden, de wederverwekking en de daaruit voortvloeiende zaligmaking, onderwijzen we evenmin iets geestelijks; we zeggen dat het geloof deze dingen bewerkt; maar hoe weten we in het geheel niet. In plaats van de boetedoening hebben wij de wroeging genomen en opdat die niet voor geestelijk gehouden zou worden, hebben we die van elke aanraking van het geloof verwijderd. Ten aanzien van de verlossing hebben we ook geen andere dan zuiver natuurlijke voorstellingen aangenomen. Deze bestaan daarin, dat God de Vader, het menselijk geslacht onder de verdoemenis had geplaatst en dat Zijn Zoon deze verdoemenis op Zich nam en Zich aan het kruis liet ophangen. Zo heeft Hij Zijn Vader tot ontferming bewogen. Er zijn nog vele dingen die we hebben aangenomen maar u zult daarin hoegenaamd niets geestelijks vinden maar alleen louter natuurlijke.’ Maar mijn verontwaardiging had al dusdanig vlam gevat dat ik zei: ‘Als de mens geen vrije keuze in geestelijke dingen had, wat zou de mens dan anders zijn dan een redeloos dier; verheft de mens zich niet door deze vrije keuze boven de redeloze dieren? Wat is de kerk zonder dit, anders dan het zwarte aangezicht van een voller [van textiel], met slechts een witte vlek in zijn ogen? Wat is het Woord zonder dit, anders dan een leeg boek? Wat wordt daarin meer herhaald en geboden, dan dat de mens God moet liefhebben en dat hij de naaste moet liefhebben en ook dat hij geloven moet en verder dat hij de zaligheid en het leven heeft al naarmate hij liefheeft en gelooft? Is er iemand die niet het vermogen heeft, de dingen te begrijpen en te doen, die in het Woord en in de Decaloog zijn geboden? Hoe kan God dergelijke dingen de mens voorgeschreven en geboden hebben, als hem daartoe niet het vermogen gegeven was. Zeg aan onverschillig welke boer ook, bij wie het gemoed niet door waanideeën in theologische dingen is verstopt, dat hij in de dingen van het geloof en van de naastenliefde en vandaar van de zaligheid, hoegenaamd niets meer begrijpen en willen kan dan een blok hout of een steen en zichzelf daartoe niets eens geschikt kan maken en daarbij aanpassen. Zal deze man dan niet uit volle borst lachen en zeggen: ‘Wat een onzin; wat heb ik dan te doen met de priester en zijn prediking; wat is de tempel dan meer dan een stal; en wat is de eredienst dan meer dan landbouw. O, wat een waanzin om zo te spreken; het is de dwaasheid ten top! Wie ontkent dat al het goede uit God is? Is het de mens niet gegeven, het goede vanuit zich uit God te doen, net zoals dit gesteld is met het geloof?’ Nadat ze dit gehoord hadden riepen allen uit: ‘Wij hebben rechtzinnig gesproken vanuit onze orthodoxe leer, u hebt echter gesproken vanuit het gezichtspunt van een boer, gebaseerd op boeren principes.’ Toen, plotseling sloeg een bliksemflits uit de hemel neer en opdat die hen niet zou verteren, stortten ze zich bij drommen naar buiten en vluchtten weg, ieder naar zijn eigen huis.

Opdat er iets bestaat,
moet er een evenwicht zijn
van alle dingen.

Hemel en Hel 589 - 596.

589. Opdat er iets bestaat, moet er een evenwicht van alle dingen zijn. Zonder evenwicht is er geen actie en reactie, want er is evenwicht tussen twee krachten, waarvan de een werkt en de ander tegenwerkt, en de rust die door zulke actie en reactie ontstaat heet evenwicht. In de natuurlijke wereld is er evenwicht tussen alle dingen en elk ding; in het algemeen in de dampkringen zelf, waar de lagere gedeelten tegenwerken en weerstand bieden naargelang hoger gelegen delen werken en druk naar beneden uitoefenen. In de natuurlijke wereld is er ook evenwicht tussen warmte en koude, tussen licht en schaduwen tussen droogte en vochtigheid; de gemiddelde temperatuur is evenwicht. Er is ook evenwicht tussen alle voorwerpen van de drie rijken van de natuur, namelijk het delfstoffen -, planten- en dierenrijk; want zonder evenwicht in deze bestaat niets en duurt niets voort; er is overal als het ware een streven dat van de ene zijde werkt en van de andere zijde terugwerkt. Alle bestaan of alle uitwerking heeft plaats in evenwicht, of het geschiedt doordat er een kracht werkt en een andere kracht tegen zich laat werken, of dat de ene kracht werkt en er een kracht door te werken invloeit, en dat een andere kracht ontvangt en in overeenstemming ermee wijkt. In de natuurlijke wereld worden hetgeen werkt en hetgeen tegenwerkt krachten genoemd en ook wel streven, maar in de geestelijke wereld heet hetgeen werkt en hetgeen terugwerkt het leven en de wil. Het leven in die wereld is levende kracht en de wil is een levend streven, het evenwicht zelf heet vrijheid. Geestelijk evenwicht of vrijheid dus bestaat en duurt voort tussen het goede, dat aan de ene zijde werkt, en het kwade dat aan de andere zijde tegenwerkt, of tussen het kwaad aan de ene zijde werkend en het goed aan de andere zijde tegenwerkend. Het evenwicht tussen het werkende goed en het tegenwerkende kwaad bestaat bij de goeden, maar het evenwicht tussen het werkende kwaad en het tegenwerkende goed bestaat bij de kwaden. Dat er geestelijk evenwicht tussen het goede en kwade bestaat, is omdat het gehele leven van de mens betrekking heeft op het goede en het kwade, en de wil is hun ontvanger. Er is ook evenwicht tussen het ware en het valse, maar dit hangt af van het evenwicht tussen goed en kwaad. Het evenwicht tussen het ware en het valse is als dat tussen licht en schaduw, die alleen inwerken op de voorwerpen van het plantenrijk, voor zover warmte en koude in het licht en de schaduw zijn. Dat licht en schaduw uit zichzelf niets bewerken, maar dat de warmte door hen werkt, volgt uit het gelijke licht en de gelijke schaduw tijdens de winter en de lente. De vergelijking van het ware en valse met licht en schaduw komt door de overeenstemming, want het ware stemt met het licht overeen, en het valse met de schaduw, en het goede van de liefde stemt overeen met de warmte. En inderdaad is het geestelijke licht waarheid, de geestelijke schaduw is het valse en de geestelijke warmte is het goede van de liefde (zie nr. 126-140).

590. Er is een voortdurend evenwicht tussen de hemel en de hel. Uit de hel wordt voortdurend het streven om kwaad te doen uitgeademd, wat opstijgt; en uit de hemel wordt voortdurend een streven om goed te doen uitgeademd, wat voortdurend neerdaalt. In dit evenwicht is de wereld der geesten, die het midden is tussen de hemel en de hel (zie nr. 421-431). Dat de wereld van de geesten in dit evenwicht is, komt omdat iedere mens na zijn dood eerst de geestenwereld binnengaat en daar in een gelijke staat gehouden wordt als die waarin hij in de wereld was, hetgeen niet zou kunnen geschieden als er niet een volmaakt evenwicht was. Want hierdoor worden allen onderzocht hoedanig zij zijn, als zij zijn overgelaten aan hun vrijheid zoals zij die in de wereld hadden. Geestelijk evenwicht is de vrijheid van de mens en de geest, zoals juist gezegd is in nt. 589. De hoedanigheid van ieders vrijheid wordt daar waargenomen door de hemelse engelen door middel van mededeling van hun gedachten en genegenheden; en het wordt zichtbaar voor het oog van de engelengeesten door de wegen die zij kiezen. Zij die goede geesten zijn, begaan wegen die naar de hemel leiden, en de kwade geesten gaan wegen op die naar de hel voeren. Wegen worden werkelijk in die wereld gezien en dit is de reden waarom wegen in het Woord waarheden betekenen die tot het goede leiden, en in de tegenovergestelde betekenis valsheden die tot het kwaad leiden. En daarom is het ook dat gaan, wandelen en vertrekken in het Woord voortbewegingen van het leven betekenen. Het werd mij dikwijls gegeven zulke wegen te zien en ook het gaan en wandelen van de geesten erop, in vrijheid volgens hun genegenheden en gedachten.

591. De reden van de voortdurende uitademing en opstijging van het kwaad uit de hel en de voortdurende uitademing en neerdaling van het goede uit de hemel, is omdat een geestelijke sfeer iedereen omgeeft en uitvloeit en zich uitgiet over het leven van genegenheden en gedachten die daaruit ontstaan. En omdat zulk een levenssfeer van iedereen uitvloeit, vloeit zij ook uit van ieder hemels en van ieder hels gezelschap, bijgevolg van allen tezamen, dat wil zeggen van de algehele hemel en de algehele hel. Het goede vloeit uit de hemel omdat allen daar in het goede zijn, en om dezelfde reden vloeit het kwaad uit de hel. Het goede uit de hemel komt geheel en al van de Heer, want de engelen die in de hemel zijn, worden allen afgehouden van hetgeen hun eigene is, en worden gehouden in het eigene van de Heer, dat het goede Zelf is. Maar de geesten die in de hel zijn, zijn allen in hetgeen hun eigene is, en hetgeen dat aan de mens eigen is, is uitsluitend kwaad, en omdat het uitsluitend kwaad is, is het de hel. Hieruit volgt dat het evenwicht waarin de engelen in de hemelen en de geesten in de hel gehouden worden, niet hetzelfde is als het evenwicht in de wereld der geesten. Het evenwicht van de engelen in de hemelen is, voor zover zij gewild hebben in het goede te zijn, of voor zover zij in de wereld in het goede geleefd hebben, dus ook voor zover zij van het kwaad afkerig zijn geweest. Maar het evenwicht van de geesten in de hel is, voor zover zij het kwade gewild hebben, of zover zij in de wereld in het kwade geleefd hebben, dus ook voor zover zij met hart en geest tegen het goede gekant waren.

592. Als de Heer niet zowel de hemelen als de hellen regeerde, dan zouer geen evenwicht zijn, en zonder evenwicht zou er geen hemel of hel zijn, want volstrekt alle dingen in het heelal, dat is in de natuurlijke en geestelijke wereld, bestaan door evenwicht. Dat dit zo is, kan ieder redelijk mens merken; geef slechts een overwicht aan de ene zijde en niets van weerstand aan de andere zijde, zou dan niet het ene en het andere vergaan? Zo zou de geestelijke wereld vergaan, indien het goede niet het kwade tegenwerkte en voortdurend de opstand ervan bedwong; en als het Goddelijke dit alleen deed, zouden zowel de hemel als de hel ten iet gaan en met hen het gehele menselijke geslacht. Er wordt gezegd: tenzij het Goddelijke dit alleen deed, want hetgeen de engelen, geesten en mensen eigen is, is niets dan het kwade. (zie nr. 591) Om deze reden kunnen de engelen en geesten in het geheel geen weerstand bieden aan de boosheden die door de hellen voortdurend uitgeademd worden, daar zij allen uit hun eigene naar de hel geneigd zijn. Hieruit blijkt dat tenzij de Heer de hemelen en de hellen regeerde, niemand gered zou worden. Bovendien handelen al de hellen als één, want de boosheden in de hellen zijn verbonden, zoals de goede dingen in de hemelen, en alleen het Goddelijke dat slechts van de Heer komt, kan de talloze hellen, die samenwerken tegen de hemel en allen die daarin zijn, weerstaan.

593. Het evenwicht tussen de hemelen en de hellen wordt groter of kleiner naar gelang van het aantal personen die de hemel en de hel binnengaan, wat dagelijks vele duizenden bedraagt. Maar dit weet en bemerkt geen engel, maar alleen de Heer, want het Goddelijke dat van Hem voortkomt, is alom tegenwoordig en ziet overal of er enige schommeling is, terwijl de engel slechts ziet wat dicht bij hem is en zelfs niet in zichzelf bemerkt wat in zijn eigen gezelschap plaatsvindt.

594. Hoe alles in de hemelen en de hellen beschikt is, dat allen en iedereen van hen die daar zijn in evenwicht verkeren, kan enigszins opgemaakt worden uit hetgeen boven gezegd en aangetoond is, namelijk dat alle gezelschappen van de hemel volkomen naar orde onderscheiden zijn volgens de goede dingen, hun soorten en verscheidenheden, en alle gezelschappen van de hel volgens hun boosheden en de verscheidenheid ervan; en dat onder elk hemels gezelschap een overeenkomstig hels gezelschap tegenovergesteld is, van welke tegenovergestelde overeenkomst evenwicht het gevolg is. Daarom wordt voortdurend door de Heer beschikt dat geen hels gezelschap de overhand krijgt over een hemels gezelschap; zodra het de overhand begint te krijgen, wordt het door verschillende middelen bedwongen en tot een rechtvaardige mate van evenwicht teruggebracht. Deze middelen zijn er vele, waarvan slechts enkele te vermelden zijn; sommige hebben betrekking op de sterkere tegenwoordigheid van de Heer, sommige op de dichtere gemeenschap en samenvoeging van een of meerdere gezelschappen met andere, sommige op de uitwerping van overtollige helse geesten in woestijnen, en sommige op de overbrenging van enige geesten van de ene hel naar de andere; andere middelen hebben betrekking op het tot de orde brengen van hen die in de hellen zijn, hetgeen ook op verschillende wijzen geschiedt, en weer andere op het verbergen van sommige hellen onder dikkere en dichtere bedekkingen en ook op het neerlaten van die hellen in grotere diepte om niet te spreken van andere middelen en van die welke in de hemelen erboven worden gebruikt. Deze dingen zijn gezegd opdat enigszins begrepen kan worden hoe de Heer alleen beschikt dat er overal evenwicht tussen goed en kwaad is, en zo tussen de hemel en de hel; want op dat evenwicht is de veiligheid van allen in de hemel en op de aarde gegrond.

595. Men moet weten dat de hellen de hemelen voortdurend aanvallen en trachten te vernietigen, en dat de Heer de hemelen voortdurend beschermt door degenen die daar zijn van de boosheden uit hun eigene af te houden, en te houden in het goede dat van Hemzelf komt. Het werd mij dikwijls gegeven de sfeer waar te nemen die van de hellen uitgaat, die een sfeer is van pogingen om het Goddelijke van de Heer en zodoende de hemelen te vernietigen. Het opkoken van sommige hellen, wat pogingen waren om te voorschijn te komen en te verwoesten, werd ook enige keren waargenomen. Aan de andere kant vallen de hemelen nooit de hellen aan, want de Goddelijke sfeer die voortkomt uit de Heer is een voortdurende poging om allen te redden, en daar zij die in de hel zijn niet gered kunnen worden, omdat allen daar in het kwaad en tegen het Goddelijke van de Heer gekant zijn, zo worden voor zover mogelijk de opstanden in de hel onderdrukt en de wreedheden bedwongen, opdat zij niet buiten mate tegen elkaar zouden uitbarsten. Ook dit wordt teweeggebracht door ontelbare middelen van de Goddelijke macht.

596. Er zijn twee koninkrijken waarin de hemel onderscheiden is, namelijk het hemelse rijk en het geestelijke rijk (zie nr. 20-28). De hellen zijn eveneens in twee rijken onderscheiden, waarvan het een aan het hemelse en het andere aan het geestelijke rijk tegenovergesteld is. Het rijk dat tegenover het hemelse rijk staat, is in de westelijke streek, en zij die zich daarin bevinden heten genii of kwade geesten, maar het rijk dat tegenover het geestelijke staat, is in de noordelijke en zuidelijke streek, en zij die daar zijn heten geesten. Allen die zich in het hemelse rijk bevinden, zijn in de liefde tot de Heer, en allen die in het tegenovergestelde rijk zijn, zijn in de eigenliefde. Allen die in het geestelijk rijk zijn, verkeren in liefde tot de naasten, en allen in het tegenovergestelde rijk zijn, in de liefde tot de wereld. Hieruit blijkt dat de liefde tot de Heer tegenovergesteld is aan de eigenliefde, en eveneens dat de liefde tot de naasten tegenovergesteld is aan de liefde tot de wereld. Voortdurend wordt er door de Heer in voorzien dat er niets uitvloeit uit de hellen tegenover het hemelse rijk, naar hen die in het geestelijk rijk zijn, want als dat zou geschieden dan zou het geestelijk rijk vergaan (zie nr. 578579). Dit zijn twee algemene toestanden van evenwicht die door de Heer steeds onverbroken bewaard worden.

Redenen waarom de Heer op onze aarde,
en niet op een andere geboren wilde worden.

Aarbollen 113-122.

113. Dat het de Heer behaagde op onze aarde te worden geboren en het menselijke aan te nemen en niet op een andere aarde, daarvoor bestaan vele redenen , die mij vanuit de hemel zijn meegedeeld. De voornaamste reden daarvoor was ter wille van het Woord, opdat dit op onze aarde geschreven zou kunnen worden; en na geschreven te zijn, daardoor over de gehele aarde algemeen bekend gemaakt zou kunnen worden, en eenmaal algemeen bekend gemaakt, voor alle nageslachten worden bewaard en dat het zo duidelijk werd, dat God, Mens is geworden, ook voor allen in het andere leven.

114. De voornaamste reden was ten behoeve van het Woord, omdat het Woord het goddelijk Ware Zelf is. Het leert de mens dat er een God is, dat er een hemel is en een hel, en een leven na de dood. Het leert ons ook hoe te leven en te geloven om in de hemel te komen en zo voor eeuwig gelukkig te zijn. Dit alles zou zonder openbaring, dus op deze aarde zonder het Woord, geheel en al onbekend zijn. Toch werd de mens zodanig geschapen, dat hij, wat zijn innerlijk betreft, niet kan sterven, [1775, 8944, 10318-20].

115. Het Woord kon op onze aarde geschreven worden omdat de schrijfkunst hier vanaf de alleroudste tijden bestond; eerst op boomschors, toen op perkament, later op papier en tenslotte door de kunst van het boekdrukken voor algemene verspreiding. Dit alles werd voorzien door de Heer ten behoeve van het Woord.

116. Het Woord kon daardoor over de gehele aarde bekend worden gemaakt, omdat alle volken met elkaar in contact zijn, niet alleen door buitenlandse reizen, maar ook door scheepvaart naar elk deel van de wereld; vandaar dat het Woord nadat het eenmaal geschreven was, van het ene volk naar het andere kon worden overgebracht en overal kon worden onderwezen.

117. Toen het Woord eenmaal geschreven was, kon het bewaard worden voor alle nageslachten, dus voor duizenden en duizenden jaren. Dat het ook zo is bewaard is algemeen bekend.

118. Zo kon het duidelijk worden dat God is Mens geworden, want dat is de voornaamste en de meest wezenlijke reden, waarom het Woord bestaat. Niemand kan immers in God geloven en God liefhebben, wanneer hij Hem niet onder enige vorm kan vatten. Dit is ook de reden dat zij die het onzichtbare en dus het onbevattelijke erkennen met hun gedachten, in de natuur verzinken, en zo dus in geen God geloven. Om deze reden behaagde het de Heer hier te worden geboren en dat door het Woord te openbaren het niet alleen op deze aarde bekend zou worden, maar daardoor ook bekend zou worden aan geesten en engelen ook van andere werelden, en ook aan de heidenen die van onze aarde afkomstig zijn, [2049, 2595, 2598, 2600-03, 2661, 2863, 3263].

119. Men dient te weten dat het Woord dat op onze aarde, door de hemel heen door de Heer gegeven is, de vereniging is van de hemel met de wereld. Het doel is dat er een overeenstemming is van alle dingen in de letter van het Woord met de goddelijke dingen in de hemel en dat het Woord in de hoogste en binnenste zin over de Heer handelt, over Zijn rijk in de hemelen en op aarde. Verder, over de liefde en het geloof van Hem uitgaand en gericht tot Hem en dus over het leven door Hem en in Hem. Die dingen komen in de voorstelling van de engelen in de hemel, wanneer het Woord van onze wereld gelezen en gepredikt wordt, [1404, 1408-09, 1540, 1619, 1659, 1709, 1769-72, 1783, 1873, 1887, 2143, 2249, 2310, 2333, 2396, 2495, 2523, 2540-41, 2545, 2551, 7014, 8615, 9212, 9216, 9357, 10375, 10687].

120. Op alle andere werelden wordt het goddelijk Ware door geesten en engelen mondeling bekend gemaakt, zoals eerder werd vermeld, waar over de bewoners van de werelden in ons zonnestelsel werd gehandeld. Dit is echter voorbehouden aan familiegroepen, want het menselijk geslacht op de meeste werelden woont in afgezonderde families, om welke reden het Goddelijk Ware door geesten en engelen op deze manier geopenbaard, zich niet ver buiten die familie verspreidt, en tenzij er voortdurend een nieuwe openbaring volgt, wordt dit bedorven of vergaat. Op onze aarde is het anders gesteld, want hier behoudt het goddelijk Ware, dat is het Woord, voor eeuwig zijn zuiverheid.

121. Men moet weten dat de Heer allen, van welke wereld zij ook mogen zijn, erkent en ontvangt, wanneer zij God onder een menselijke vorm erkennen en vereren. Omdat God onder een menselijke vorm de Heer is, en aangezien de Heer aan de bewoners van de werelden in engelengedaante, dat is de menselijke gedaante, verschijnt, daarom ontvangen de geesten en engelen van die werelden dat Woord, als ze van geesten en engelen van onze aarde horen dat God werkelijk Mens is. Ze erkennen dit en verheugen zich er over dat dit zo is.

122. Aan de redenen die hierboven zijn aangevoerd, kunnen nog worden toegevoegd dat de bewoners en geesten van onze aarde in de Grootste Mens betrekking hebben op de natuurlijke en uiterlijke zin, en de natuurlijke en de uiterlijke zin is het laatste waarin de innerlijke dingen van het leven eindigen, en waarin deze rusten als in hun gemeenschappelijke basis. Evenzo is het met het goddelijk Ware in de letter, dat we het Woord noemen, dat om dezelfde reden ook op deze wereld en niet op een andere gegeven werd, [8783, 9430, 9433, 9824, 10044, 10436]. En omdat de Heer het Woord is en daarvan het eerste en laatste is, en opdat alles volgens de orde gebeurt, ook daarom wilde Hij in deze wereld geboren worden en het Woord worden. Dus in overeenstemming met de woorden uit het Johannes evangelie: 'In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en God was het Woord; dit was in den beginne bij God, alle dingen werden door hetzelve gemaakt, en zonder hetzelve is niets gemaakt dat gemaakt is. En het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond, en wij hebben Zijn heerlijkheid aanschouwd, een heerlijkheid als van de Eniggeboren van de Vader. Niemand heeft ooit God gezien, de Eniggeboren Zoon, die in de schoot van de Vader is, die heeft Hem aan ons verklaard', (Johannes 1:1 tot 4,14,18). Het Woord is de Heer, ten aanzien van het goddelijk Ware, dus het goddelijk Ware van de Heer, [2803, 2859, 2884, 4692, 5075, 5272, 7825, 9987]. Maar dit is een verborgenheid, die slechts weinigen zullen begrijpen.

Onder de wonderen in het andere leven
behoren de innerlijke gewaarwordingen.
Hemelse Verborgenheden 1383-1399.

1383. Onder de wonderen in het andere leven behoren de innerlijke gewaarwordingen; hiervan bestaan twee soorten: de ene, welke de Engelen eigen is, bestaat hierin, dat zij innerlijk gewaarworden, wat waar en goed is, en wat van de Heer komt, wat van henzelf, en verder, wanneer dat wat zij denken, spreken en doen, van henzelf komt, vanwaar het is en van welke aard. De andere soort, welke allen met elkaar gemeen hebben, en welke de Engelen in de hoogste volmaaktheid bezitten en de geesten overeenkomstig hun hoedanigheid, bestaat hierin, dat zij bij de eerste nadering van de ander weten, van welke aard hij is.

1384. Wat de eerste soort betreft, die de Engelen eigen is, en daarin bestaat, dat zij innerlijk gewaarworden, wat waar en goed is, en gewaarworden wat van de Heer komt, en wat van henzelf, en voorts van waar en hoedanig datgene is, wat zij denken, spreken en doen wanneer het uit henzelf komt: het werd mij gegeven met de zonen van de Oudste Kerk te spreken over hun innerlijke gewaarwording; zij zeiden dat zij niets uit zichzelf denken of denken kunnen, en niets uit zichzelf willen, maar dat zij bij alles, wat zij in het algemeen en in het bijzonder denken en willen, gewaarworden, wat van de Heer en wat van elders komt, en dat zij niet alleen gewaarworden, hoeveel van de Heer en hoeveel als van henzelf komt, maar ook, wanneer iets als van henzelf komt, waar het dan vandaan komt, van welke Engelen, voorts van welke aard die Engelen zijn, van welke aard hun gedachten, met alle verscheidenheid, aldus welke invloed het is, en ontelbare andere dingen meer. De innerlijke gewaarwording van deze soort zijn van een grote verscheidenheid; bij de hemelse Engelen, die in de liefde tot de Heer zijn , bestaat een innerlijke gewaarwording van het goede en vandaar van al wat tot het ware behoort, en omdat zij uit het goede het ware gewaarworden, laten zij niet toe dat er gesproken, nog minder dat er geredeneerd wordt over het ware, maar zij zeggen: zo is het, of zo is het niet. De geestelijke Engelen echter, die ook innerlijke gewaarwording hebben, maar niet van dien aard als de hemelse Engelen, spreken over het ware en het goede; nochtans worden zij het ware en het goede gewaar, maar met een onderscheid, want de verscheidenheden van deze innerlijke gewaarwording zijn ontelbaar. De verscheidenheden rusten hierop, dat zij gewaarworden of iets komt van de wil van de Heer, of dat Hij het vergunt, of dat Hij het toelaat, waartussen een scherp onderscheid ligt.

1385. Er zijn geesten, die tot de streek van de huid, vooral van de schubachtige huid behoren, die over alles willen redeneren, en geenszins gewaarworden, wat goed en waar is, en die het zelfs hoe meer zij redeneren, des te minder gewaarworden, doordat zij in het redeneren de wijsheid stellen, en daardoor gezien te worden. Hun werd gezegd, dat de wijsheid van de Engelen bestaat in het innerlijk gewaarworden of iets goed en waar is, zonder geredeneer; maar zij begrijpen niet, dat zulk een innerlijke gewaarwording kan bestaan. Het zijn diegenen, die in het leven van het lichaam het goede en het ware verward hebben door wetenschappelijke en filosofische dingen, en zich vandaar voor geleerder hielden dan anderen, en die van te voren niet enig beginsel van het ware uit het Woord hadden opgenomen; en zij hebben daarom minder gezonde rede.

1386. Zolang de geesten menen, dat zij zichzelf leiden, en dat zij uit zichzelf denken, uit zichzelf weten, verstaan, wijs zijn, kunnen zij geen innerlijke gewaarwording hebben, maar geloven zij dat het een sprookje is.

1387. Ik sprak soms over innerlijke gewaarwording met diegenen in het andere leven, die, toen zij in de wereld leefden, meenden, dat zij alles konden doorzien en verstaan. Ik zei hun, dat de Engelen innerlijk gewaarworden, dat zij denken en spreken, willen en handelen uit de Heer, maar nochtans konden zij niet beseffen, wat innerlijke gewaarwording is; zij meenden dat wanneer alles op deze wijze invloeide, zij aldus van alle leven zouden beroofd worden, omdat zij aldus niets uit zichzelf of uit het eigen ik zouden denken, waarin zij juist het leven stelden, en dat het op die manier een ander zou zijn, die dacht, en niet zij, zodat zij dus organen zonder leven zouden zijn. Maar er werd hun gezegd, dat er zulk een verschil van leven is van innerlijke gewaarwording hebben en niet hebben, als tussen duisternis en licht, en dat zij eerst dan in zichzelf leven, wanneer zij een dergelijke innerlijke gewaarwording ontvangen, want dan leven zij uit de Heer, en hebben ook een eigen ik, dat hun gegeven wordt met alle gelukzaligheid en vreugde. Eveneens wordt hun door vele ondervindingen aangetoond, hoe het met de innerlijke gewaarwording is gesteld, en toen erkenden zij dat deze bestaat, maar na enige tijd vergaten, betwijfelden en loochenden zij het weer; hieruit kan blijken hoe bezwaarlijk de mens het vatten kan, wat de innerlijke gewaarwording is.

1388. De andere soort van innerlijke gewaarwording, die allen met elkaar gemeen hebben, en welke de Engelen in de hoogste volmaaktheid bezitten en de geesten overeenkomstig hun hoedanigheid, bestaat, als gezegd, hierin, dat zij bij de eerste nadering van een ander weten, van welke aard hij is, ook al zegt hij niets; het openbaart zich onmiddellijk door een zeker wonderbaarlijke invloed; men weet bij een goede geest niet alleen van welke aard zijn goedheid is, maar ook welk geloof hij heeft, en dit, wanneer hij spreekt, uit elk van zijn woorden; bij een boze geest weet men, van welke aard zijn boosheid en zijn ongeloof is, en dit, wanneer hij spreekt uit elk van zijn woorden; en dit wel zo duide4lijk, dat er geen vergissing mogelijk is. Iets dergelijks komt bij mensen voor, die ook soms aan het gebaar, de gelaatsuitdrukking en de woorden van een ander kunnen onderkennen, wat hij denkt, hoewel zijn woorden wat anders betuigen. Deze wetenschap bij de mens is natuurlijk, en ontleent haar oorsprong aan de zo aangelegen gemoedsaard van de geesten, aldus aan de geest van de mens zelf, en aan zijn gemeenschap met de geestenwereld; deze mededelende innerlijke gewaarwording ontleent haar beginsel hieraan, dat de Heer wil, dat alle goedheden mededeelbaar zijn, en dat allen door wederkerige liefde bewogen worden en aldus gelukzalig zijn; vandaar heerst ook een dergelijke innerlijke gewaarwording onder de geesten algemeen.

1389. Enige zielen, die in het andere leven kwamen, verwonderden zich, dat er een dergelijk mededeling van de gedachten van anderen bestond, en dat men niet alleen onmiddellijk wist, welk karakter een ander had, maar ook welk geloof. Maar er werd hun gezegd, dat een geest veel voortreffelijker vermogens ontvangt, wanneer hij van het lichaam gescheiden is. Tijdens het leven van het lichaam vloeien de voorwerpen van de zinnen binnen, en ook de fantasieën, welke zich van die voorwerpen uitgaande in het geheugen prenten, en bovendien de zorgen voor de toekomst, de verschillende, door uiterlijke dingen opgewekte begeerte, de zorgen voor voedsel, kleding, woning, kinderen en zo meer, waaraan men in het andere leven helemaal niet denkt; wanneer daarom deze dingen als ballast en hinderpalen, tezamen met de lichamelijke dingen, die tot de grove gevoelsindrukken behoren, zijn verwijderd, kan men zich wel niet anders dan in een volmaakter staat bevinden; dezelfde vermogens blijven, maar veel volmaakter, stralender en vrijer, vooral bij hen die in naastenliefde en geloof aan de Heer, en in onschuld geleefd hebben; de vermogens van dezen worden tot in het onmetelijke verheven boven de vermogens, welke zij in het lichaam hadden, totdat zij tenslotte tot aan de vermogens van de Engelen van de derde Hemel reiken.

1390. Er bestaat verder niet alleen een mededeling van de neigingen en gedachten van de ander, maar ook een mededeling van zijn wetenschap, in die mate, dat de ene geest meent geweten te hebben, wat de ander weet, alhoewel hij daar nooit iets van geweten heeft; aldus deelt zich alle wetenschap van de ander mee; sommige geesten onthouden deze dingen, andere niet.

1391. De mededelingen geschieden zowel door hun spreken onderling, als door voorstellingen en tegelijkertijd door uitbeeldingen, want de voorstellingen van hun gedachten zijn tegelijkertijd uitbeeldend; vandaar vertonen zich alle dingen in hun volheid; door één enkele voorstelling kunnen zij meer uitbeelden dan door duizend gesproken woorden; maar de Engelen worden de inhoud van een voorstelling gewaar, de aard van de neiging, haar doeleinde, en tal van andere dingen meer, welke meer inwendig zijn.

1392. De verrukkingen en gelukzaligheden worden in het andere leven gewoonlijk ook door de een aan vele anderen meegedeeld door een werkelijke overdracht, welke wonderbaarlijk is, waardoor deze op gelijke wijze als op andere met verrukkingen en gelukzaligheden worden vervuld; en deze mededelingen geschieden zonder dat een vermindering intreedt bij hem, die mededeelt. Ook mij werd het vergund, aldus verrukkingen door overdracht aan anderen mee te delen. Hieruit kan blijken, welk een gelukzaligheid diegenen hebben, die de naaste meer dan zichzelf liefhebben, en niets inniger begeren, dan hun gelukzaligheid in anderen over te dragen; dit ontleent zijn oorsprong aan de Heer, die op deze wijze de gelukzaligheden aan de Engelen meedeelt; de mededelingen van gelukzaligheid zijn zulke voortdurende overdrachten, maar zonder dat men daarbij bedenkt, dat zij uit zulk een werkdadige oorsprong voortvloeien, en uit een beschikking die geheel en al van de wil lijkt afkomstig te zijn.

1393. De mededelingen geschieden ook op wonderbaarlijke wijze door verwijderingen, waarvan de aard door de mens niet begrepen kan worden; in een oogwenk worden alle dingen, die droevig en onaangenaam zijn, verwijderd, en aldus treden de verrukkingen en gelukzaligheden ongehinderd tevoorschijn, want wanneer die dingen verwijderd zijn, vloeien de Engelen in, en delen zij hun gelukzaligheden mee.

1394. Omdat een dergelijke innerlijke gewaarwording bestaat, zodat de een onmiddellijk kan weten, van welke aard de ander is wat diens liefde en geloof betreft, volgt hieruit, dat zij overeenkomstig de samenstemming in gezelschappen verbonden worden, en overeenkomstig hun onsamenhorigheid gescheiden worden, en wel zo nauwkeurig, dat er niet een verschil is, hoe klein ook, dat niet scheidt of verbindt. Daarom zijn de gezelschappen in de Hemelen zozeer gescheiden, dat men zich niet denken kan, wat meer gescheiden zou zijn, en dit overeenkomstig alle verscheidenheden van liefde tot en van geloof in de Heer, welke ontelbaar zijn; vandaar de hemelse vorm, welk van dien aard, dat hij een Mens voorstelt; deze vorm wordt voortdurend volmaakt.

1395. Het werd mij door vele ondervindingen te weten gegeven, hoe het met deze soort innerlijke gewaarwording gesteld is; het zou echter te ver voeren, dit alles mee te delen. Ik hoorde vaak arglistigen spreken, en werd niet alleen de list gewaar, maar ook wat voor een list het was, en welke boosheid er in de list schuilde; er is als het ware in elke toon van de stem een beeld van de list. Verder werd ik ook gewaar, of het de list van de spreker was dan wel van anderen, die door hen spraken. Op dezelfde wijze is het gesteld met hen, die in de haat zijn; onmiddellijk wordt er waargenomen, van welke aard de haat is en de dingen die de haat bevat, die groter in aantal zijn dan waartoe een mens ooit gebracht kan worden te geloven. Wanneer de personen, waartegen zij haat gekoesterd hebben, in hun tegenwoordigheid verschijnen, ontstaat daardoor een jammerlijke staat, want al wat zij tegen een ander hebben gedacht en gebrouwd, treedt aan de dag.

1396. Een zekere geest, die zich een verdienste wilde aanmatigen wegens al wat hij gedaan en geleerd had, toen hij in de wereld leefde, week naar rechts uit, en kwam bij geesten terecht, die niet van dien aard waren, om in hun gezelschap te verkeren. Hij zei dat hij niets was, en dat hij hen dienen wilde. Dezen bemerkten echter onmiddellijk bij zijn eerste nadering, en zelfs van verre al, van welke aard hij was; zij antwoordden op hetzelfde ogenblik, dat hij niet van dien aard was, maar dat hij groot wilde zijn, en dat hij dus niet kon samenstemmen met hen, die klein zijn. Na deze woorden trok hij zich beschaamd terug, zeer verwonderd, dat zij het al van zo verre wisten.

1397. Omdat de innerlijke gewaarwordingen zo uiterst fijn zijn,kunnen boze geesten geen sfeer of geen gezelschap naderen, waar zich goede geesten bevinden, die in de wederkerige liefde zijn. Zodra zij maar naderen, beginnen zij angst te voelen, terwijl zij klagen en jammeren. Een boze geest bestormde uit overmoed en zelfvertrouwen een gezelschap, dat zich aan de eerste drempel van de Hemel bevond, maar niet zodra hij was genaderd, of hij kon nauwelijks ademen, en bespeurde zijn eigen lijkachtige stank; vandaar viel hij terug.

1398. Er omringden mij vele geesten, die niet goed waren; toen naderde een Engel, en ik zag, dat de geesten zijn tegenwoordigheid niet konden verdragen, want zij verwijderden zich meer en meer, naarmate hij naderde; ik verwonderde mij hierover, maar mij werd te weten gegeven, dat de geesten niet konden blijven in de sfeer, welke de Engel bij zich had. Hieruit, alsmede uit een andere ondervinding, bleek, dat een enkele Engel myriaden boze geesten kan verdrijven, want zij houden de sfeer van wederkerige liefde niet uit. Nochtans werd ik gewaar, dat zijn sfeer getemperd werd door de verbindingen met anderen; wanneer deze sfeer niet getemperd was, zouden allen uiteengeworpen zijn. Hieruit blijkt eveneens, welk een innerlijke gewaarwording in het andere leven bestaat, en hoe allen samengebracht en gescheiden worden overeenkomstig de innerlijke gewaarwordingen.

1399. Iedere geest heeft gemeenschap met de innerlijke en met de binnenste Hemel, wat hij helemaal niet weet; zonder deze gemeenschap zou hij niet kunnen leven. Van welke aard hij innerlijk is, weten de Engelen, die in de innerlijke dingen zijn, en hij wordt ook door middel van deze Engelen door de Heer geregeerd; aldus bestaan er mededelingen van zijn innerlijke dingen in de wereld van de geesten. Door de innerlijke mededelingen wordt hij geschikt gemaakt voor een nutbetrachting, waarheen hij geleid wordt zonder dat hij het weet. Zo is het ook met de mens gesteld; ook hij heeft door Engelen gemeenschap met de Hemel, wat hij helemaal niet weet, want zonder die gemeenschap zou hij niet kunnen leven; de dingen die daarvandaan in zijn gedachten vloeien, zijn alleen de laatste uitwerkingen; daaruit komt geheel zijn leven voort, en daaruit wordt gehaal het streven van zijn leven geregeerd.

In het andere leven weet men
al bij de eerste nadering van iemand
van welke aard hij is,
ook al zegt hij niets.

Hemelse Verborgenheden 1504-1520.

1504. Het is reeds gezegd, dat men in het andere leven bij de eerste nadering van iemand al weet, van welke aard hij is, ook al zegt hij niets; hieruit kan men zien, dat de innerlijke dingen van de mens in een zeker onbekende werkzaamheid zijn, en dat de aard van een geest daaraan wordt waargenomen. Dat dit zo is, kon hieruit blijken, dat de sfeer van deze werkzaamheid zich niet alleen in de lengte uitstrekt, maar zich ook soms, wanneer de Heer het toestaat, op verschillende wijze voelbaar openbaart.

1505. Ik ben ook ingelicht omtrent de wijze waarop deze sferen, welke in het andere leven zo voelbaar worden, zich vormen; ter verduidelijking dient het volgende voorbeeld: wie van zichzelf en van zijn uitnemendheid boven anderen een hoge indruk heeft opgevat, neemt tenslotte zulk een manier van doen en als het ware zulk een natuur aan, dat hij overal waar hij maar heengaat en zo dikwijls hij anderen aanziet en met hen spreekt, zichzelf voor ogen heeft; dit treedt eerst duidelijk aan de dag, daarna treedt het niet meer aan de dag, zodat hij zich daarvan niet bewust is, maar nochtans heerst het, zowel in elk afzonderlijk deel van zijn neiging en van zijn gedachte, alsook in elk gebaar en in elk woord; dit kunnen de mensen aan anderen zien; iets van dien aard is het, wat de sfeer in het andere leven maakt, welke wordt waargenomen, maar nochtans niet vaker, dan de Heer toestaat. Zo is het ook met de andere neigingen gesteld, en daarom zijn er zoveel sferen als er neigingen en samenstellingen van neigingen zijn, waarvan er ontelbare bestaan. De sfeer is als het ware een beeld van hem, dat zich buiten hem uitstrekt, en wel een beeld van alles, wat zich bij hem bevindt. Echter is datgene, wat zich zichtbaar of voelbaar in de wereld van de geesten vertoont, slechts iets algemeens, maar van welke aard hij naar de bijzonderheden genomen is, dat weet men in de Hemel; hoe hij daarentegen in de afzonderlijke delen is, weet niemand dan de Heer alleen.

1506. Opdat men weet, van welke aard de sferen zijn, mag ik uit eigen ondervinding enige voorbeelden aanhalen. Een zekere geest, die mij, toen hij in het lichaam leefde, bekend was geweest, en met wie ik gesproken had, verscheen mij later herhaaldelijk onder de bozen; omdat hij een hoge dunk van zichzelf had gehad, had hij zich een sfeer van uitnemendheid boven anderen gevormd; en omdat hij van dien aard was, vluchten de geesten onmiddellijk, zodat er niemand verscheen dan alleen hij; hij vervulde toen de gehele omringende sfeer, en het was een sfeer van zelfbewustzijn. Door zijn metgezellen verlaten, viel hij kort daarop ook in een andere staat; want wie, in het andere leven, van het gezelschap waarin hij is, verlaten wordt, wordt eerst als halfdood; zijn leven wordt dan alleen onderhouden door de invloed van de Hemel in zijn innerlijke dingen; toen begon hij te jammeren en pijn te lijden. De andere geesten zeiden later, dat zij zijn aanwezigheid niet konden verdragen, omdat hij groter dan de anderen wilde zijn; toen hij tenslotte in het gezelschap van anderen werd gebracht, rees hij in de hoogte, en het scheen hem aldus toe of hij alleen het heelal regeerde, want in die mate blaast zich de eigenliefde op, wanneer zij aan zichzelf wordt overgelaten; daarna werd hij onder de helse geesten geworpen; een dergelijk lot wacht hen, die zich groter dan anderen wanen; de eigenliefde druist meer dan welke andere liefde tegen de wederkerige liefde in, die het leven van de Hemel is.

1507. Een zekere geest had zich in het leven van het lichaam voor groter en wijzer dan anderen gehouden; hij was overigens te goeder trouw en had anderen bij zichzelf vergeleken niet zozeer veracht; maar omdat hij in hoge stand geboren was, had hij een sfeer van uitnemendheid en van gezag aangenomen. Deze geest kwam tot mij, en sprak lange tijd niets, maar ik bemerkte dat hij als met een wolk omgeven was, welke, van hem uitgaande, de geesten begon te omhullen; hierdoor begonnen de geesten angstig te worden; zij spraken vandaar met mij, en zeiden, dat zij geenszins in zijn tegenwoordigheid konden blijven, en van alle vrijheid werden beroofd, alsof zij het niet durfden te wagen iets te zeggen; hij begon ook te spreken en wel met hen, en hij noemde hen zijn zonen, en onderrichtte hen ook wel eens, maar op de toon van gezag, die hij had aangenomen. Hieruit kon ik opmerken van welke aarde de sfeer van het gezag in het andere leven is.

1508. Herhaaldelijk mocht ik opmerken, dat diegenen, die in de wereld de hoogste waardigheden hebben bekleed, het daardoor niet konden vermijden, een sfeer van gezag aan te nemen en dat zij daarom deze sfeer in het andere leven niet kunnen verbergen of afwerpen. Bij diegenen onder hen, die met geloof en naastenliefde begiftigd waren, wordt hun sfeer van gezag op wonderbaarlijke wijze met de sfeer van de goedheid verbonden, zodat zij niemand deert; ja zelfs wordt hun door rechtgeaarde geesten ook een soort van overeenstemmende ondergeschiktheid bewezen; evenwel is het bij hen niet een sfeer van bevelen, maar alleen een natuurlijke sfeer, omdat zij zo geboren zijn, welke sfeer zij dan ook later na verloop van tijd afleggen, omdat zij goed zijn en hun best doen daarvan af te komen.

1509. Er waren gedurende enige dagen van zulke geesten bij mij, die, toen zijn in de wereld leefden, in het geheel niet voor het welzijn van de samenleving, maar alleen voor zichzelf gezorgd hadden; die onbekwaam waren geweest de Staat te dienen, en die tot enig doel hadden gehad, in overdaad te leven, zich prachtig te kleden en rijk te worden, waarbij zij zich de veinzerijen en de gepaste manieren hadden aangewend om door verschillende vleierijen en gedienstigheid zich bemind te maken, alleen om op te vallen en om de goederen van hun gebieder te beheren, terwijl zij met minachting neerzagen op allen die met ernst hun plicht vervulden. Ik nam waar, dat zij aan hoven geweest waren. Hun sfeer bestond daarin, dat zij mij alle arbeidzaamheid ontnamen, en mij zulk een grote afkeer van het doen en denken van ernstige dingen, van waarheden en goedheden bijbrachten, dat ik tenslotte nauwelijks meer wist, wat ik doen zou. Wanneer zulken onder de geesten komen, brengen zij over hen een dergelijke verlamming; zij zijn in het andere leven onnutte leden, en worden overal waar zij komen verworpen.

1510. Iedere geest, en in nog meerdere mate elk gezelschap van geesten, heeft zijn eigen sfeer naar de aangenomen beginselen en overredingen, welke de sfeer van beginselen en overredingen is; de boze geniën hebben de sfeer van begeerten. De sfeer van beginselen en overredingen is van dien aard, dat zij, wanneer zij op een ander inwerkt, de waarheden als valsheden laat voorkomen, en daarvoor alle gronden tevoorschijn roept, zodat zij er toe roept te geloven, dat de valsheden waarheden en de boosheden goedheden zijn. Hieruit kan blijken, hoe gemakkelijk de mens in valsheden en boosheden bevestigd kan worden, wanneer hij niet in de waarheden gelooft, die van de Heer zijn. Dergelijke sferen zijn meer of minder dicht overeenkomstig de natuur van de valsheden; deze sferen kunnen nooit samenstemmen met de sferen van geesten, die in de waarheden zijn; wanneer zij naderbij komen, ontstaat er een afkeer. Wanneer het wordt toegelaten, dat de sfeer van het valse de overhand heeft, komen de goeden in verzoeking en geraken in angst. Ook werd de sfeer van het ongeloof waargenomen, welke van dien aard is, dat men niets gelooft van wat gezegd wordt en nauwelijks iets gelooft van wat zich zichtbaar aan iemand vertoont; ook de sfeer van diegenen die niets geloven, dan wat zij met de zinnen vatten. Er verscheen mij ook een zeker iemand, die donker gekleed was, en bij een molen zat, alsof hij meel maalde; van terzijde verschenen kleine spiegels en daarna zag ik zekere dingen, die door fantasieën werden voortgebracht, maar ijdele lucht waren. Ik verwonderde mij, wie hij kon zijn, maar hij kwam op mij toe en zie, dat hij het was die bij de molen zat en dat hij zulke voorstellingen had gehad, als zou alles in het algemeen en in het bijzonder alleen maar fantasie zijn en niets werkelijks, waarom hij zo geworden was.

1511. Door vele ondervindingen is mij bekend gemaakt, en wel zo bekend, dat niets bekender kan zijn, dat de geesten, die in valsheden zijn, in de gedachten invloeien, en zo geheel en al tot de overtuiging brengen als zou het valse het ware zijn, dat het geenszins anders schijnen kan, en zulks doen zij door hun sfeer. Op een dergelijke wijze vloeien de geniën, die in boosheden zijn, in de wil, en weten het geheel zo te bewerkstelligen, alsof het boze het goede was, dat het geenszins anders gevoeld kan worden, en zulks eveneens door hun sfeer. Het is mij duizendmaal gegeven, de invloed van deze en gene duidelijk waar te nemen, voorts van wie die invloed uitging, alsmede op welke wijze de Engelen van de Heer uit die dingen verdreven, behalve nog tal van andere dingen, die niet zo in het bijzonder vermeld kunnen worden. Hieruit kon ik met zulk een zekerheid, dat niets zekerder is, opmaken, vanwaar de valsheden en de boosheden bij de mens komen; en dat uit de beginselen van het valse, en uit de begeerte van het boze dergelijke sferen voortkomen, welke na het leven van het lichaam blijven, en zich met zoveel klaarblijkelijkheid openbaren.

1512. De sferen van de fantasieën verschijnen, wanneer zij zich zichtbaar vertonen, als wolken, meer of minder dicht, overeenkomstig de aard van de fantasieën; onder de linkervoet, waar zich de mensen van voor de vloed bevinden, is een soort van nevelrots, waaronder zij wonen; deze nevelmassa ontleent haar oorsprong aan hun fantasieën, en door die wolk worden zij van alle overigen in het andere leven afgehouden. Van hen, die in haat en wraaknemingen geleefd hebben, walmen sferen af van dien aard, dat zij onmacht veroorzaken en braken verwekken. Dergelijke sferen zijn al het ware vergiftig; hoe vergiftig en hoe dicht zij zijn, onderkent men gewoonlijk aan een soort van donkerblauwe strikken; naarmate de strikken verdwijnen, neemt ook de sfeer in kracht af.

1513. Een van hen, die lauwen genoemd worden, kwam tot mij, en gedroeg zich alsof hij zich gebeterd had, en ik werd het bedrog niet gewaar, ofschoon ik dacht dat hij het inwendig verborg. Maar de geesten zeiden mij, dat zij zijn tegenwoordigheid niet konden verdragen, en dat zij bij zich de werking voelden, zoals de mensen gewoonlijk hebben wanneer zij moeten braken, en dat hij onder diegenen behoorde, die uitgespuwd moeten worden. Deze geest hield later goddeloze redevoeringen en kon er niet mee ophouden, hoezeer men hem er ook van zocht te overtuigen, dat men zo niet mocht spreken.

1514. De sferen doen zich ook waarneembaar voor door geuren, welke de geesten veel scherper gewaarworden dan de mensen; want, wat wonderlijk is, met de sferen stemmen geuren overeen. Wanneer de sfeer van diegenen, die zich op veinzerij hebben toegelegd en daarvan een tweede natuur hebben gemaakt in reuk verandert, is het een walm van uitbraakselen. Wanneer de sfeer dergenen, die zich op welsprekendheid hebben toegelegd met de bedoeling dat alles voor hen in bewondering kwam, in een ruikbare veranderd wordt, is het de lucht als van verbrand brood. De sfeer van hen, die zich louter aan wellusten overgaven, en niet in naastenliefde en niet in geloof waren, heeft de reuk van drek. Zo ook de sfeer van hen, die hun leven in echtbreuk hebben doorgebracht, maar hun lucht is nog verpestender. Wanneer de sfeer van hen, die in felle haat, in wraakzucht en in wreedheden geleefd hebben, in reuken verandert, is het een lijkenstank. Een muizenstank gaat uit van hen, die vuile gierigaards zijn geweest; een luizenstank gaat uit van hen, die onschuldigen vervolgden. Deze luchten kunnen door geen mens worden waargenomen, wanneer hem niet de innerlijke zinnen zijn geopend, zodat hij tegelijkertijd bij de geesten is.

1515. Er werd een sfeer van stank waargenomen van een vrouw, die later bij sirenen werd ondergebracht, en deze stank walmde gedurende enige dagen op van overal, waar ze ook kwam; de geesten zeiden, dat het bijna een dodelijke stank was, evenwel rook deze vrouw niets van deze stank. De stank van de sirenen is soortgelijk, omdat haar innerlijke dingen vuil zijn, terwijl haat uiterlijke dingen doorgaans welgevoeglijk en bevallig zijn, waarover in nr. 831 is gehandeld. Het is verwonderlijk, dat de sirenen in het andere leven alle dingen, die daar zijn, naar zich toehalen en beter dan anderen weten, hoe het daarmee gesteld is; zelfs ook de leerstellingen; maar alles met de bedoeling, om het in magische dingen te veranderen, en zich de heerschappij over anderen te verwerven; zij dringen in de neigingen van de goeden door de veinzing van het goede en het ware, maar zij zijn nochtans van dien aard. Hieruit kan blijken, dat de leer niets is, wanneer de mens niet zo wordt als hij leert, dat wil zeggen, wanneer hij niet het leven tot doel heeft; bovendien, dat velen onder de helse geesten zijn, die de leerstellingen beter dan de anderen begrepen hebben; maar zij, die een leven van naastenliefde geleefd hebben, zijn allen in de Hemel.

1516. Ik sprak met geesten over de smaak; zij zeiden dat zij deze zin niet hadden, maar dat zij iets bezaten, waardoor zij nochtans erkennen hoe de smaak is, die zij met de reuk gelijk stelden, hoewel zij het niet beschrijven konden; het werd in mijn herinnering teruggeroepen, dat de smaak en de reuk als in een derde zintuig samenkomen, zoals ook bij de dieren blijkt, die met de reuk het voedsel onderzoeken, waaruit zij de zekerheid halen, of het gezond en geschikt voor hen is.

1517. Er werd een wijnlucht waargenomen, en ik vernam, dat deze van hen afkwam, die uit vriendschap en veroorloofde liefde vleien, op een wijze zodat in de vleierijen ook het ware schuilt; deze geur is van grote verscheidenheid, en gaat uit van de sfeer van het vormenschoon.

1518. Wanneer hemelse Engelen bij het lijk van een dood mens zijn, die wederopgewekt moet worden, verandert de lijkenlucht in een aromatische geur; bij de waarneming daarvan kunnen de boze geesten niet naderen.

1519. De sferen van de naastenliefde en van het geloof zijn, wanneer zij als geuren worden waargenomen, hoogst verrukkelijk; het zijn welriekende geuren als van bloemen, leliën, verschillende soorten reukwerken, met oneindige verscheidenheid. Bovendien vertonen zich de sferen van de Engelen ook soms zichtbaar als atmosferen of sferen, die zo schoon, zo liefelijk en zo menigvuldig zijn, dat zij nooit beschreven kunnen worden.

1520. Maar aangaande hetgeen gezegd is over de waarneembaarheid van de innerlijke dingen van een geest door middel van de sferen die zich buiten hem uitstrekken en verbreiden, alsmede door middel van de geuren, moet men weten, dat deze sferen en geuren niet voortdurend bestaan, en dat zij bovendien door de Heer op verschillende wijze getemperd worden, opdat de aard van de geesten niet altijd voor anderen bloot ligt.

De mens is in vrijheid
door het evenwicht
tussen de hemel en de hel.

Hemel en Hel 597- 603.

597. Boven werd het evenwicht tussen hemel en hel behandeld en werd aangetoond dat dit evenwicht een evenwicht is tussen het goede uit de hemel en het kwade uit de hel, zodat het een geestelijk evenwicht is dat in wezen vrijheid is. Dat geestelijk evenwicht in zijn wezen vrijheid is, komt omdat het bestaat tussen goed en kwaad en tussen waarheid en valsheid, en deze dingen zijn geestelijk. Daarom is de macht om het goede of kwade te willen en het ware of valse te denken en het een boven het ander uit te kiezen de vrijheid waarover nu gehandeld wordt. Deze vrijheid wordt door de Heer aan iedere mens gegeven en nooit afgenomen. Zij is inderdaad door haar oorsprong niet van de mens, maar van de Heer, want zij komt van Hem. Niettemin wordt zij aan de mens met het leven gegeven als zijn eigendom, en wel opdat hij hervormd en gered mag worden, want zonder vrijheid is er geen hervorming en redding. Iedereen kan door een zekere redelijke intuïtie zien dat de vrije mens het in zijn macht heeft goed of kwaad te doen, oprecht of onoprecht, rechtvaardig of onrechtvaardig te denken, en ook dat hij goed, oprecht en rechtvaardig kan spreken en doen, maar niet kwaad, onoprecht of onrechtvaardig door de geestelijke, zedelijke en burgerlijke wetten waardoor zijn uiterlijk in banden gehouden wordt. Hieruit blijkt dat de menselijke geest, wat datgene is wat denkt en wil, in vrijheid is, maar niet de uiterlijke mens die spreekt en handelt, tenzij het strookt met bovengenoemde wetten.

598. Dat de mens niet hervormd kan worden tenzij hij vrijheid heeft, komt omdat hij geboren wordt in allerlei boosheden, die toch verwijderd moeten worden opdat hij gered kan worden. En zij kunnen niet verwijderd worden als hij ze niet in zich ziet, ze erkent, ze niet langer wil en tenslotte ze met afkeer beschouwt; eerst dan worden ze verwijderd. Dit kan niet geschieden tenzij de mens in het goede en het kwade is, want vanuit het goede kan hij het kwade zien, maar geen goede dingen van het kwade uit. De geestelijke goedheden waarover de mens in staat is te denken, leert hij van zijn jeugd af door het lezen van het Woord en door prediking; zedelijke en burgerlijke goedheden door het leven in de wereld. Dit is de eerste reden waarom de mens in vrijheid moet zijn. Een andere reden is dat niets door de mens eigengemaakt wordt dan wat geschiedt door zijn genegenheid die tot zijn liefde behoort. Andere dingen kunnen inderdaad wel tot hem ingaan, maar niet verder dan tot de gedachte en niet in de wil, en wat niet in de wil van de mens ingaat, wordt niet het zijne, want de gedachte trekt alles wat zij heeft van het geheugen, maar de wil trekt het zijne uit het leven zelf. Niets is ooit vrij dat niet uit de wil is, of wat hetzelfde betekent, uit de genegenheid van de liefde. Want wat de mens ook wil of liefheeft dat doet hij vrijelijk; vandaar dat de menselijke vrijheid of de genegenheid die tot zijn liefde of wil behoort, één zijn. De mens heeft dus vrijheid opdat hij door het ware en het goede aangedaan kan worden of ze kan liefhebben, en dat zij dus als het ware van hemzelf worden. Kortom, wat niet in vrijheid in de mens komt, blijft niet, omdat het niet van zijn liefde of zijn wil is, en wat niet van de liefde of de wil van de mens is, is niet van zijn geest. Het wezen van de menselijke geest is namelijk de liefde of de wil. Dit nu is de reden dat de mens niet dan in vrijheid hervormd kan worden. Meer over de menselijke vrijheid kan gelezen worden in het werk Hemelse Verborgenheden.

599. Opdat de mens in vrijheid is om hervormd te kunnen worden, wordt hij naar zijn geest met de hemel en de hel verbonden, want bij elke mens zijn engelen uit de hemel en geesten uit de hel. Door geesten uit de hel is de mens in zijn eigen kwaad, en door de engelen uit de hemel in het goede dat van de Heer afkomstig is; zo is hij in geestelijk evenwicht, dat is in vrijheid. Dat elke mens engelen uit de hemel zijn toegevoegd en geesten uit de hel, kan gezien worden in het hoofdstuk over de verbinding tussen de hemel en het menselijk geslacht (nr. 291-302).

600. Men dient te weten dat de verbinding van de mens met de hemel en de hel niet rechtstreeks is, maar door middel van de geesten die in de geestenwereld zijn. Deze geesten zijn bij de mens, maar er zijn er geen uit de hemel of de hel zelf. Door de slechte geesten in de geestenwereld is de mens verbonden met de hel en door de goede geesten die daar zijn met de hemel. Omdat dit zo is, bevindt zich de geestenwereld midden tussen de hemel en de hel en is aldaar het evenwicht zelf. Dat de wereld der geesten midden tussen de hemel en de hel is, zie men in het hoofdstuk over de geestenwereld (nr. 421-431); en dat aldaar het evenwicht is tussen hemel en hel in het laatste hoofdstuk (nr. 589-596). Hieruit is het duidelijk vanwaar de menselijke vrijheid is.

601. Er moet nog iets gezegd worden over de geesten die de mens toegevoegd zijn. Een gezelschap kan in zijn geheel contact hebben met een ander gezelschap, en ook met een ander individu, waar hij ook is, door een geest van het gezelschap uit te zenden; deze geest heet de drager (subjectum) van velen. Evenzo geschiedt het met de verbinding van de mens met de gezelschappen in de hemel en met de gezelschappen in de hel, door de geesten die hem uit de geestelijke wereld worden toegevoegd.

602. Tenslotte moet nog iets opgemerkt worden over het ingeplante in de mens, dat uit de invloeiing is van de hemel bij hem, en wat betreft zijn leven na de dood. Er waren enigen van het eenvoudige volk die in de wereld in het goede van het geloof hadden geleefd. Zij werden in een gelijksoortige staat gebracht als die waarin zij in de wereld waren geweest, zoals met iedereen gedaan kan worden wanneer de Heer het toestaat, en toen werd getoond welke denkbeelden zij over de staat van de mens na de dood hebben. Zij zeiden dat enige verstandelijke personen hen in de wereld gevraagd hadden wat zij over hun ziel na het leven in de wereld dachten, en zij antwoordden dat zij niet wisten wat de ziel is. Hen werd verder gevraagd wat zij geloofden over hun staat na de dood, en zij antwoordden dat zij geloofden als geesten te zullen leven. Toen vroeg men hen wat zij omtrent de geest geloofd hadden, en zij zeiden dat het een mens is. Vervolgens werd hen gevraagd hoe zij dit wisten, en zij zeiden dat zij dit wisten omdat het zo is. De verstandelijke mannen die dit vroegen verwonderden zich dat de eenvoudigen zulk een geloof hadden en zijzelf niet. Hieruit bleek dat bij iedere mens die met de hemel in verbinding is, iets ingeplant is omtrent zijn leven na de dood. Dit ingeplante komt nergens anders vandaan dan van de invloeiing uit de hemel, dat is door de hemel van de Heer, door middel van geesten die de mens uit de geestenwereld toegevoegd worden. En dit hebben zij die de vrijheid van denken niet hebben verloren door aangenomen, en met verschillende redeneringen bevestigde begrippen over de ziel van de mens, die zij pure gedachte of een bezield begrip noemen, waarvan zij de zetel in de mens zoeken; en toch is de ziel niets dan het leven van de mens; de geest is de mens zelf, en het aardse lichaam dat hem in de wereld omgeeft, is slechts een werking, waardoor de geest, die de mens zelf is, in de natuurlijke wereld geschikt handelt. 603. Hetgeen in dit werk over de hemel, de wereld der geesten en de hel gezegd is, zal duister zijn voor degenen die geen lust hebben geestelijke waarheden te weten, maar helder voor hen die in genegenheid zijn voor de waarheid omwille van de waarheid, dat is die de waarheid liefhebben omdat zij de waarheid is; want wat ook liefgehad wordt, gaat met licht in het denkbeeld van de geest in, vooral wanneer het ware liefgehad wordt, omdat al het ware in het licht is.

100

Nu is het geoorloofd

verstandelijk binnen te gaan

in de verborgenheden van het geloof .
Ware Christelijke Religie 508.

WCR 508. Op zekere dag verscheen aan mij een prachtige tempel.

Deze had een vierkante vorm en het dak ervan was gewelfd en was rondom omhooggeheven als een kroon.

De muren bestonden uit een ononderbroken reeks vensters van kristal en de poort was een parelachtige substantie.

Binnen, aan de zuidkant naar het westen toe, stond een spreekgestoelte, waarop aan de rechterzijde het geopende Woord rustte.

Het was omringd door een aura van licht, waarvan de glans de gehele spreekgestoelte omgaf en verlichtte. In het midden van de tempel stond een schrijn waarvoor een gordijn hing, dat was nu echter omhoog geheven.

Er stond een cherub uit goud in met een zwaard in de hand dat hij heen en weer bewoog.

Terwijl ik naar deze dingen keek, vloeide de betekenis van elk detail van deze beelden in mijn overpeinzing.

Deze tempel betekende de Nieuwe Kerk; de poort uit de parelachtige substantie de ingang tot de Kerk, de vensters uit kristal, de waarheden die haar verlichtten; het spreekgestoelte het priesterschap en de predikingen; het geopende Woord daarop dat rondom verlichtte, de inwendige, geestelijke zin van het Woord, dat geopenbaard is; de schrijn of het heiligdom in het midden van de tempel, de verbinding van deze Kerk met de engelenhemel; de cherub uit goud daarin, het Woord in de zin van de letter; het bewegende zwaard in zijn hand, betekende, dat deze zin zowel naar de ene zijde als naar de andere gedraaid kan worden, als het slechts geschiedt met een zekere aanpassing aan een bepaalde waarheid.

Dat het gordijn vóór de cherub was omhoog was geheven, betekende, dat nu het Woord is opengelegd.

Daarna, toen ik naderbij trad zag ik dit opschrift boven de deur: Nunc Licet - NU IS HET GEOORLOOFD, hetgeen betekende, dat het nu geoorloofd is, verstandelijk in de verborgenheden van het geloof binnen te gaan.

Bij de aanblik van dit opschrift viel het mij in, dat het zeer gevaarlijk is met het verstand binnen te gaan in de dogma’s van het geloof, die uit het eigen inzicht en vandaar uit valsheden zijn samengesmolten, en dat het nog gevaarlijker is, deze uit het Woord te bevestigen.

Het inzicht wordt daardoor van boven en gaandeweg ook van onderen gesloten, en wel dermate, dat de theologische dingen niet alleen veracht maar ook vernietigd worden, zoals het schrift op papier door de boekworm en een wollen doek door de motten.

Het verstand blijft dan alleen in de politieke dingen die zijn leven betreffen, in het staatsbestuur waaronder hij staat, en in de burgerlijke dingen, die tot zijn ambt behoren, en in de huishoudelijke aangelegenheden, die tot zijn eigen huis behoren.

Daarbij kust hij in deze dingen voortdurend de natuur en heeft haar lief om de verlokkingen van haar genietingen, zoals de afgodendienaar het gouden beeld in zijn boezem liefheeft.

Aangezien nu de dogma’s in de huidige christelijke kerken niet uit het Woord, maar uit het eigen inzicht, en vandaar uit valsheden zijn samengesmolten, en ook door enige plaatsen uit het Woord bevestigd worden, zo is vanuit de goddelijke Voorzienigheid van de Heer het Woord bij de Rooms-Katholieken aan de leken ontnomen, en is dit bij de Protestanten geopend.

Niettemin is het nog gesloten door hun algemene uitspraak, dat het verstand onder de gehoorzaamheid aan hun geloof gehouden moet worden.

In de Nieuwe Kerk is echter het omgekeerde het geval; daarin is het geoorloofd met het verstand voort te gaan en binnen te dringen in alle geheimen daarvan, en die ook door het Woord te bevestigen.

De reden hiervan is deze, dat haar leerstellige dingen voortdurende waarheden zijn, uit de Heer door het Woord geopenbaard, en de bevestigingen van deze waarheden door de redelijke dingen bewerken, dat het verstand van boven meer en meer geopend, en zo dus opgeheven wordt in het licht, waarin de engelen van de hemel zijn.

Dit licht is in zijn wezen de waarheid, en in dit licht blinkt de erkenning van de Heer als de God van hemel en aarde in al haar heerlijkheid.

Dit wordt verstaan onder het opschrift boven de poort van de tempel ‘nu is het geoorloofd’, en ook, dat het gordijn van het heiligdom voor de cherub was opgetrokken.

Want het is een geloofsregel van de Nieuwe Kerk, dat valsheden het verstand sluiten, en dat waarheden het openen. Hierna zag ik boven mijn hoofd iets dat leek op een klein kind dat in de hand een papier hield.

Naarmate het mij naderde, groeide het aan tot de gestalte van een mens van gemiddelde grootte. Het was een engel uit de derde hemel, waar allen uit de verte als kleine kinderen verschijnen.

Toen hij bij mij was, reikte hij mij het papier over, maar aangezien het met rondgebogen letters geschreven was, zoals die in de hemel geschreven worden, gaf ik het terug en verzocht of hij zelf de zin van de woorden van het papier wilde uitdrukken in woorden die aangepast waren aan mijn begripsvermogen.

De engel antwoordde dat er op geschreven stond: ‘Treedt van nu af aan binnen in de mysteriën van het tot dusver gesloten Woord, want de afzonderlijke waarheden daarvan, zijn even zovele spiegels van de Heer’.

101

De Heer is in de wereld gekomen

om alle dingen van het Woord te vervullen

en daardoor het Goddelijk Ware

of het Woord te worden,

ook in laatsten.

Leer over de Gewijde Schrift 98.

98. Dat de Heer in de wereld is gekomen om alle dingen van het Woord te vervullen, zie ‘de Leer over de Heer’, artikel 8-11. Dat Hij daardoor geworden is het Goddelijk Ware of het Woord ook in laatsten, wordt verstaan onder deze dingen bij Johannes: ‘Het Woord is Vlees geworden en heeft onder ons gewoond, en wij hebben Zijn heerlijkheid gezien, een heerlijkheid zoals van de Enigverwekte van de Vader, vol van genade en waarheid’, (Johannes 1:14). Vlees worden, is het Woord in laatsten worden. Hoedanig Hij was als het Woord in laatsten, heeft Hij de discipelen getoond toen Hij van gedaante werd veranderd, (Mattheüs 17:2 e.v.; Marcus 9:2 e.v.; Lucas 9:28 e.v.); en waar wordt gezegd, dat Mozes en Elia werden gezien in heerlijkheid; onder Mozes en Elia wordt het Woord verstaan, zie eerder artikel 48. De Heer als het Woord in laatsten, wordt ook beschreven bij Johannes in de Apocalyps, (hoofdstuk 1:13 tot 16), waar alle dingen van de beschrijving van Hemzelf de laatsten van het Goddelijk Ware of van het Woord betekenen. De Heer was vroeger weliswaar het Woord geweest, maar in eersten; want er wordt gezegd: ‘In de aanvang was het Woord en het Woord was bij God en God was het Woord; dit was in de aanvang bij God, (Johannes 1:1,2,3). Maar toen het Woord vlees geworden was, is de Heer het Woord ook in laatsten geworden; daarvandaan is het, dat gezegd wordt de Eerste en de Laatste, (Apocalyps 1:8,11,17; 2:8; 21:6; 22:12,13).

99. Daardoor dat de Heer ook is geworden het Woord in laatsten, is de staat van de Kerk volslagen veranderd; alle Kerken, die er vóór Zijn Komst geweest waren, zijn uitbeeldende Kerken geweest; en deze konden het Goddelijk Ware niet zien dan alleen in de schaduw; maar na de Komst van de Heer in de wereld, is uit Hem een Kerk ingesteld, die het Goddelijk Ware ziet in het licht. Dit verschil is zodanig als tussen de avond en de morgen; de staat van de Kerk vóór Zijn Komst wordt ook avond genoemd, en de staat van de Kerk na de Komst wordt morgen genoemd. De Heer is vóór Zijn Komst weliswaar tegenwoordig geweest bij de mensen van de Kerk, maar middellijk door de hemel, maar na Zijn Komst in de wereld is Hij onmiddellijk aanwezig bij de mensen van de Kerk; want in de wereld trok Hij ook het Goddelijk Natuurlijke aan, waarin Hij bij de mensen aanwezig is. De verheerlijking van de Heer is de verheerlijking van Zijn Menselijke, wat Hij aannam in de wereld; en het Menselijke van de Heer dat verheerlijkt is, is het Goddelijk Natuurlijke.

100. Hoe de Heer het Woord is, wordt door weinigen begrepen; zij denken immers dat de Heer weliswaar door het Woord de mens kan verlichten en leren, en toch niet daarom het Woord genoemd kan worden; maar laten zij weten, dat ieder mens zijn liefde is, en vandaar zijn goede en zijn ware; de mens is nergens anders vandaan mens, en niet iets anders bij hem is mens. Daarom dat de mens is zijn goede en zijn ware, zijn ook de engelen en de geesten mensen; want al het goede en ware dat voorgaat uit de Heer in zijn vorm is mens. De Heer echter is het Goddelijk Goede en het Goddelijk Ware Zelf, dus is Hij de Mens Zelf, uit Wie elk mens mens is. Dat al het Goddelijk Goede en Goddelijk Ware in zijn vorm mens is, zie men in het werk ‘Hemel en Hel’, hoofdstuk 60; en duidelijker zal het worden gezien in de volgende verhandelingen die zullen zijn over ‘de Wijsheid van de Engelen’.

100	Nu is het geoorloofd verstandelijk binnen te gaan in de verborgenheden van het geloof.	Ware Christelijke Religie 508
99	De mens is in vrijheid door het evenwicht tussen de hemel en de hel.	Hemel en Hel 597- 603
98	In het andere leven weet men al bij de eerste nadering van iemand van welke aard hij is, ook al zegt hij niets.	Hemelse Verborgenheden 1504-1520
97	Onder de wonderen in het andere leven behoren de innerlijke gewaarwordingen.	Hemelse Verborgenheden 1383-1399
96	Redenen waarom de Heer op onze aarde, en niet op een andere geboren wilde worden.	Aarbollen 113-122
95	Opdat er iets bestaat, moet er een evenwicht zijn van alle dingen.	Hemel en Hel 589 - 596
94	Als de mens geen vrije keuze had in geestelijke dingen, wat zou de mens dan anders zijn dan een redeloos dier.	Ware Christelijke Religie 503
93	De Heer werpt niemand in de hel, maar elke geest doet het zichzelf.	Hemel en Hel 545-550.
92	Dat de heidenen heden ten dage gemakkelijker in de hemel komen dan de Christenen.	Hemelse Verborgenheden 2598
91	Voor zoveel als de mens niet opnieuw verwekt of opnieuw geschapen wil worden, hij voor evenzoveel de van zijn ouders ingeënte boze dingen trekt en vasthoudt.	Coronis 35
90	Er zijn in het algemeen genomen, vier verschillende stijlen in het Woord	Hemelse Verborgenheden 66
89	Het eerste hoofdstuk van Genesis handelt in de innerlijke zin, over de NIEUWE SCHEPPING van de mens, of over zijn WEDERGEBOORTE in het algemeen, en over de Oudste Kerk in het bijzonder.	Hemelse Verbogenheden 1
88	De mens heeft ook van de hel slechts een hoogst algemene voorstelling, welke zo duister is, dat het er bijkans geen is.	Hemelse Verborgenheden 692-700.
87	Alle dingen die in het menselijk lichaam zijn, hebben een overeenstemming met de dingen die in de hemel zijn.	Hemelse Verborgenheden 2996
86	De Heer kwam niet in de wereld om de hemelsen, maar om de geestelijken te behouden.	Hemelse Verborgenheden 2661
85	De geestelijke mens is ook een zedelijk en burgerlijk mens.	Over de Goddelijke Wijsheid 11-b
84	De zielen die in het andere leven komen, weten geen van allen wat de Hemel en wat de hemelse vreugde is.	Hemelse Verborgenheden 547-553
83	De Heer verschijnt in het andere leven aan de hemelse engelen als Zon en aan de geestelijke engelen als Maan.	Hemelse Verborgenheden 2776
82	De staat van de Oudste Kerk was van dien aard dat die innerlijke gemeenschap had met de hemel, dus door de hemel met de Heer.	Hemelse Verborgenheden 784
81	Welk mens met een gezond verstand, kan niet zien dat onder de dingen, die over Adam worden vermeld, niet enige staat van de eerst geformeerde mens wordt verstaan, maar de staten der Kerk?	Coronis 33
80	Engelen hebben ook woningen en wel verschillend naarmate de levensstaat van een elk is; prachtige voor hen die in een hogere staat zijn en minder prachtige voor hen die in een lagere staat verkeren.	Hemel en Hel 183-190
79	Zij die in de aandoening van het goede zijn, weten en worden gewaar, uit het goede zelf waarin zij zijn, dat iets zo is.	Hemelse Verborgenheden 2718
78	Het nut is naar behoren, getrouw, oprecht en rechtvaardig zijn ambt vervullen, en zijn werk doen.	Over de Goddelijke Wijsheid 11
77	Ofschoon alles in de hemel evenals op aarde op een plaats en binnen een ruimte schijnt, hebben toch de engelen geen begrip en geen voorstelling van plaats en ruimte.	Hemel en Hel 191-199
76	In de innerlijke zin van het Woord wordt het gehele leven van de Heer beschreven, zoals het in de wereld zou zijn.	Hemelse Verborgenheden 2523
75	Opdat iets volmaakt zij, zal er een DRIEVULDIGE zijn in de juiste orde.	Coronis 17
74	Het Woord heeft een inwendige zin die in de letter niet kan worden gezien.	Hemelse Verborgenheden 2495
73	De mens die alleen volgens het natuurlijke licht denkt, kan niet begrijpen dat er in de hemel iets zou zijn, dat aan de dingen van de aarde gelijk is.	Hemel en Hel 170-176
72	De invloeiing uit de Heer is door de hemelse in de geestelijke, of door het midden in de omtrekken, dat wil zeggen, door de binnenste dingen tot de uiterlijke.	Hemelse Verborgenheden 3890
71	De Heer heeft verborgenheden onthuld, die in voortreffelijkheid de van het begin van de Kerk tot nu toe onthulde verborgenheden te boven gaan.	Ware Christelijke Religie 846-851
70	Alle dingen van de gedachte vloeien in van binnen en dus niet van buiten, hoewel het zo schijnt.	Hemelse Verborgenheden 3219
69	In de hemel zijn net als op aarde vier windstreken, het oosten, het zuiden, het westen en het noorden.	Hemel en Hel 141-153
68	De mens die godsdienst heeft, is in de rechtszaken als een tribuun, die op een edel paard rijdt; doch de mens die geen godsdienst heeft, is in deze dingen als een slang in de woestijn van Arabië, die met de bek in haar eigen staart bijt, en zich kronkelend op een paard werpt om de ruiter te omstrengelen.	Goddelijke Wijsheid 40
67	De engelen weten niet wat tijd is, ofschoon alles bij hen trapsgewijze voortgaat evenals op aarde en wel zonder enig onderscheid.	Hemel en Hel 162-169
66	De instandhouding van iets is een aaneenschakeling en vorm van een voortdurende schepping.	Hemelse Verborgenheden 4322
65	Daar de engelen mensen zijn en onder elkaar leven, zoals de mensen op aarde, hebben zij ook klederen, woningen en veel dergelijks, slechts met dit onderscheid, dat alles volmaakter is, daar zij in een meer volmaakte staat zijn.	Hemel en Hel 177-182
64	In elk goede moet onschuld zijn opdat dit het goede is; naastenliefde zonder onschuld is niet de naastenliefde, en nog minder de liefde tot de Heer.	Hemelse Verborgenheden 3994
63	De Decaloog bevat in de zin van de letter de algemene voorschriften van de leer en van het leven; maar in de geestelijke en hemelse zin alomvattend alle voorschriften.	Ware Christelijke Religie 287
62	Alle mensen, die van het begin der schepping geboren werden en gestorven zijn, zijn in de Hemel of de Hel.	Laatste Oordeel 23-27
61	De Heer wás vóór Zijn komst in de wereld.	Leer over de Heer 37
60	De eigenliefde en de liefde tot gewin is van dien aard dat ze niet duldt, dat iets van het ware, dat van het Goddelijke uitgaat, haar nabij komt.	Hemelse Verborgenheden 3413
59	Niemand kan de geestelijke zin zien tenzij vanuit de leer van het echte ware.	Over het Woord 58
58	De Heer is de Zon in de engellijke hemel.	Goddelijke Wijsheid 12
57	Het Goddelijke van de Heer maakt de hemel.	Hemel en Hel 7-12
56	Het gezicht van het oog komt voort uit het licht van de wereld, het gezicht van het verstand uit het licht van de hemel, en vloeit in de dingen die tot het licht van de wereld behoren.	Hemelse Verborgenheden 2701
55	De gehele natuur is het uitbeeldende theater van het Rijk van de Heer.	Hemelse Verborgenheden 4318
54	Voor zoveel het gemoed kan worden afgehouden van de zinnelijke en lichamelijke dingen, wordt het opgeheven tot de geestelijke en hemelse dingen.	Hemelse Verborgenheden 2479
53	De liefde tot het nut is de naastenliefde.	Goddelijke Wijsheid 11
52	Elk mens heeft een natuurlijk gemoed en een geestelijk gemoed.	Coronis 29
51	Alle dingen in het heelal, die volgens de Goddelijke Orde zijn, hebben betrekking op het Goede en het Ware.	Hemelse Leer 11-13
50	De voortplanting van het menselijk geslacht op aarde zal nooit ophouden.	Laatste Oordeel 6/7
49	Er is een Woord bij de Ouden geweest, dat was geschreven door louter overeenstemmingen zoals ons Woord, maar dit is verloren gegaan.	Over het Woord 36-38
48	Er is gelijkenis en analogie tussen de formering van de mens in de baarmoederen tussen de hervorming en de wederverwekking van hem.	Goddelijke Wijsheid 4
47	Het is de geest die in het lichaam leeft, en hij is het ook die denkt, vandaar zijn tal van dingen die innerlijk zijn op deze wijze in de taal terecht gekomen.	Hemelse Verborgenheden 4406
46	De geest van de mens heeft evenzeer een hart en vandaar een pols, en een long en vandaar een ademhaling.	Goddelijke Wijsheid 7
45	De mens is in kleinste afbeelding een kleine geestelijke wereld; vandaar ook is de geestelijke mens het beeld van de Heer.	Hemelse Verborgenheden 4524
44	Opdat het Woord er ook voor de engelen is, zijn alle historische vermeldingen daarin van uitbeeldende aard en is elk woord een aanduiding van dergelijke dingen.Deze bijzonderheid heeft het Woord vóór op elk ander geschrift.	Hemelse Verborgenheden 2333
43	Dat de brieven van Paulus geen inwendige zin hebben is bekend in het andere leven.	OLO 4824
42	Het is volslagen onmogelijk om in het andere leven een leven van naastenliefde of van de wederkerige liefde te ontvangen, wanneer men dat niet gehad heeft in het leven van het lichaam.	Hemelse Verborgenheden 2049
41	Laat daarom de mens niet langer denken dat zijn gedachten verborgen zijn en dat hij geen rekenschap zou moeten geven van zijn gedachten.	Hemelse Verborgenheden 2488
40	Niemand kan de geestelijke zin zien tenzij vanuit de leer van het echte ware.	Over het Woord 58
39	De geestelijke mens is als een duif wat zachtmoedigheid betreft, en als een adelaar wat het gezicht van het gemoed betreft ...	Laatste Oordeel 30
38	De mens kan de geesten niet zien dan alleen met de ogen van zijn geest.	Hemelse Verborgenheden. 4527
37	De orde, waarin ieder mens uit God geschapen is, is deze, dat hij na de kindsheid een mens zal worden.	Coronis 7-8
36	De engelen die bij de mens zijn richten de aandacht op niets anders dan op einddoelen en nuttige werkingen.	Hemelse Verborgenheden 1645
35	De liefde en de wijsheid zijn twee onderscheiden dingen, geheel zoals de warmte en het licht; de warmte wordt gevoeld, eender de liefde; en het licht wordt gezien, eender de wijsheid.	Goddelijke Wijsheid 3C
34	Engelen weten niets van de toekomst, omdat de toekomst alleen aan de Heer bekend is.	Laatste Oordeel 74
33	Er zijn drie hemelen.	Hemel en Hel 29-31
32	De Heer is de Zon in de engellijke hemel.	Goddelijke Wijsheid 12
31	De staat van engelen is van dien aard dat eenieder zijn welbehagen en zijn gelukzaligheid aan de ander meedeelt.	Hemelse Verborgenheden 549
30	Dat de hemel niet rein is voor de Heer, is bekend.	HV 2249
29	Er zijn in het andere leven wonderlijke sferen in een ontelbare verscheidenheid.	Hemelse Verborgenheden 1116
28	Het Woord heeft een inwendige zin die in de letter niet kan worden gezien.	Hemelse Verborgenheden 2495
27	Er bestaat een overeenstemming tussen alles in de hemel en alles in de mens.	Hemel en Hel 87-102
26	De verlichting en de waarneming kunnen niet bestaan, wanneer er geen aandoening of liefde is.	Hemelse Verborgenheden 313
25	De doelen bepalen het leven van de mens en maken het hoedanige ervan uit.	Hemelse Verborgenheden 4464
24	In de hemel wordt overal het Goddelijk Menselijke erkend.	OLO 5032
23	De hemel is daar waar men de Heer erkent, in Hem gelooft en Hem liefheeft.	Hemel en Hel 56
22	Het Paard betekent het verstand en de Ruiter de verstandige mens.	Het Witte Paard
21	Alle Goddelijk werk beoogt het oneindige en eeuwige.	Laatste Oordeel 13
20	Het is de staat en geenszins de plaats, die maakt dat men in de hellen is.	Hemelse Verborgenheden 1691
19	Zodra het gemoed zich terugtrekt uit de lichamelijke dingen, verschijnen de dingen die tot de ziel en tot het leven behoren.	Hemelse Verborgenheden 1408
18	Al wat de mens uit zichzelf voortbrengt kan het goede niet zijn, want het komt uit hemzelf, en dit zelf is een onreine en hoogst onzuivere bron.	Hemelse Verborgenheden 874
17	Een ieder erkent, wanneer hij het heelal beschouwt een opperwezen, en nog meer hij die de orde van het heelal beschouwt.	Hemelse Verborgenheden 1308
16	De wil en het verstand zijn het menselijke gemoed, en geheel het leven van de mensen is daarin.	Hemelse Leer 28-33
15	In de kerk heden ten dage is geloof zo zeldzaam, dat nauwelijks gezegd kan worden dat het bestaat.	Laatste Oordeel 37
14	De Oneindigheid, Onmetelijkheid en de Eeuwigheid van God.	W.C.Religie 35
13	Over de natiën en de volken buiten de kerk bij wie het Woord niet is, en die vandaar niet iets weten over de Heer en de Verlossing.	Over het Woord 39
12	Waarom de Heer op onze aardbol werd geboren en niet op een andere.	OLO 4781
11	De Heer is de God van de hemel	Hemel en Hel 2
10	De engelen leven in zo'n groot licht dat het licht van de wereld daarbij vergeleken niets is.	Hemelse Verborgenheden 1053
9	De gehele Gewijde Schrift handelt over de Heer en vandaar dat de Heer het Woord is.	De Leer over de Heer 37
8	Er zijn geesten van beiderlei sekse in het andere leven.	Hemelse Verborgenheden 4227
7	Onder de heilige stad Nova Hierosolyma, wordt de leer van de Nieuwe Kerk verstaan.	Coronis 18
6	Wat de innerlijke mens is en wat de uiterlijke is weinigen bekend.	Hemelse Verborgenheden 3167
5	Over leeftijden van de mens; waarom sommigen lang en anderen niet lang leven.	OLO 5002, 5003
4	Het Woord is innerlijk levend.	Over het Woord 2
3	Door de vogel naar zijn aard wordt al het geestelijk ware aangeduid, door het gevogelte het natuurlijk ware, en door het gevleugelde het zinnelijk ware.	Hemelse Verborgenheden 776
2	Zoals slangen het dichtst bij de aarde zijn, zo is ook het zinnelijke het dichtst bij het lichaam.	Hemelse Verborgenheden 195
1	De mens is geschapen om een engel te worden.	Laatste Oordeel 20


__	colocolofon Eventuele reacties of vragen zullen worden beantwoord door de initiatiefnemers Henk Weevers en Guus Janssens. Voor een gratis abonnement kunt u zich aanmelden per email aan citaten@swedenborg.nl. Van februari 2006 tot juli 2007 verzond het Swedenborg Boekhuis dagelijks per email een kort citaat uit de werken van Emanuel Swedenborg aan de abonnees. Klik hier voor die 500 Korte Citaten. top