In 1719 werd zijn familie door Koningin Ulrika Eleonora, wegens verdienste, in de adelstand verheven en de naam Swedberg veranderd in Swedenborg. De biograaf van Bisschop Swedberg, in de Zweedse Biografische Dictionaire, bezegelt het oordeel van een vroegere schrijver, dat "indien Swedberg een paar eeuwen vroeger had geleefd, hij onder de Zweedse Heiligen had kunnen worden opgenomen; en dat zijn geleerdheid, arbeidzaamheid en voorbeeldig leven, zijn goede bedoelingen en ijver voor de eer van God, zelfs in een meer verlichte eeuw een hoge waardering verdienen."

Over de jeugd van zijn zoon Emanuel is niet veel bekend; deze werd van zijn 4de tot l2de jaar te Uppsala opgevoed, terwijl zijn vader daar het ambt van Professor en Deken bekleedde, en hij bleef daar tot zijn 21ste jaar zijn studies voortzetten, nadat zijn vader in 1705 als Bisschop naar Skara vertrok. Op gevorderde leeftijd schrijft Emanuel, in een antwoord op Dr. Beyer's verzoek, het volgende over zijn eigen jeugd: "van mijn 4de tot 10de jaar was ik aanhoudend in gedachten over God, de verlossing en de geestelijke eigenschappen van de mens, en openbaarde in mijn gesprekken dikwijls dingen die mijn vader en moeder verbaasden, en hen deed uitroepen dat engelen door mijn mond moeten hebben gesproken. Van mijn 6de tot 12de jaar sprak ik graag met theologen over geloof, bewerend dat liefde het wezenlijke van geloof is, en dat deze zalig makende liefde, de liefde tot de naaste is; verder dat God dit geloof aan iedereen schenkt, maar dat alleen zij die deze liefde zijn toegedaan het aannemen. Mijn enig geloof in die tijd was: dat God de Schepper en Onderhouder is van het heelal, dat Hij de mens uitrust met verstand, goede neigingen en andere daaruit voortvloeiende eigenschappen. Van het geloof dat God de Vader de gerechtigheid van Zijn Zoon toekent aan wie Hij verkiest, zelfs aan de onboetvaardigen, wist ik niets; en indien ik van zo'n geloof gehoord had, zou het mij toen even als nu, geheel onbegrijpelijk geweest zijn." En ergens anders schreef hij: "van mijn vroegste jeugd af kon ik in mijn geest de gedachte aan meer dan één God niet opnemen; ik heb altijd het denkbeeld van een enkele God gehad en behouden." Hoe kan men, met een vader zo vol ijver als een godsdienstig leermeester, die gedurende deze tijd het ambt bekleedde van Hoogleraar in de dogmatiek aan een Lutherse Hogeschool, deze gehele afwezigheid in Swedenborgs geest van alle kenmerkende eigenschappen van de oude theologie anders verklaren dan door de erkenning van Gods voorzienigheid in een bijzondere voorbereiding voor zijn latere werk !

In 1709 beëindigde Swedenborg op 21-jarige leeftijd zijn studies aan de universiteit van Uppsala, en terwijl hij zich voorbereidde voor een buitenlandse reis, waarmee in die tijd jongelieden van zijn stand hun academische opleiding voltooiden, vertoefde hij enige maanden in de ouderlijke woning, zich onledig houdend met muziek en anderen nuttige arbeid. Op deze reis wilde hij zich bezig houden met de studie van wiskunde en vertrok in 1710 naar Engeland, waar hij ongeveer 2½ jaar verbleef. Aan het bekijken van merkwaardigheden bestede hij geen tijd, maar zocht het gezelschap op van grote wiskundigen en sterrenkundigen en volgde hun werk met bijzondere ernst.

Na twee jaren van ijverig werken in Engeland ging hij in 1712 naar Holland en van daar naar Frankrijk. In Leiden leerde hij de kunst om lenzen te slijpen, en schafte hij zich daarvoor het benodigde gereedschap aan. In Parijs maakte hij kennis met de beste wis- en sterrenkundigen en als afwisseling in zijn studies beoefende hij de taal van het land. Op zijn terugreis door Duitsland verbleef hij enige tijd te Rostock om het resultaat van zijn studies op de tekenen en enkele van zijn uitvindingen uit te werken.

Zodoende begon Swedenborg op 28 jarige leeftijd zijn openbare loopbaan. Hij aanvaardde zijn ambt met karakteristieke ijver en nauwgezetheid en bestudeerde alle wetenschappelijke vragen die daarop betrekking hadden. In zijn vrije tijd wijdde hij zich aan de oprichting van een observatorium te Uppsala en aan een decimaal stelsel van rekenen, waarin ook de koning grote belangstelling toonde. Ter bevordering van de studie van algebra schreef hij in 1718 daarvoor een handleiding in 10 boeken; het eerste werk over algebra dat in het Zweeds geschreven werd.

De aanhoudende omgang van Swedenborg met Polhem leidde tot een nauwe en duurzame vriendschap tussen hen beiden. Dit leidde later tot een warme genegenheid die Swedenborg voor Polhems tweede dochter Emerentia opvatte. De vader, die hiermee zeer was ingenomen, gaf aan Swedenborg een geschreven trouwbelofte, die zijn 18 jarige dochter zelf mee moest ondertekenen. Toen Swedenborg echter later ontdekte dat zijn gevoelens door Emerentia niet werden beantwoord, liet hij zijn aanspraak varen en verliet de woning van zijn vriend, naar men zegt met een plechtige belofte zijn genegenheid niet meer op een andere vrouw te vestigen en bleef zijn gehele leven ongetrouwd.

Vijf en twintig jaar eerder had Swedenborg openlijk zijn bewondering uitgesproken over de republikeinse regeringsvorm die hij in Holland had aangetroffen, deze was: "de beste waarborg voor burgerlijke en godsdienstige vrijheid en God meer behaaglijk dan een absolute regeringsvorm. In een republiek wordt niemand overmatige verering toebedacht, maar zowel de hoogste als de nederigste voelt zich als een koning of keizer. Deze regeringsvorm plaatst de mens in de juiste verhouding tegenover God, aan wie alleen alle verering toekomt, terwijl een absolute regering bedrog en huichelarij, zelfs in de godsdienst aankweekt." Zodanige politieke beginselen (geheel verschillend van de toenmalige leer van de kerk over de absolute macht van koningen) omhelsde Swedenborg gedurende zijn meer dan vijftigjarig actief lidmaatschap van het hoger huis in Zweden, en toch genoot hij steeds de hoogste achting van de koninklijke familie, omdat hij nooit een partijganger was.

Graaf Höpken, destijds zonder twijfel de voornaamste staatsman van Zweden, schreef over Swedenborg in een brief aan een vriend: "Hij bezit bij alle gelegenheden een helder inzicht en een gezond oordeel en drukt zich over alle onderwerpen duidelijk uit. Het gewichtigste en best beschreven memorandum die aan het huis in 1761 over financiën werden voorgelegd, was van zijn hand." In dit memorandum handelde Swedenborg over deugdelijke munt en geheel volledige nakoming van alle verplichtingen. Het is verder van belang op te merken, dat Swedenborg reeds in zijn tijd een serieus voorstander was van maatregelen ter bestrijding van dronkenschap. Op het schutblad van een van zijn boeken vindt men in zijn eigen handschrift: "Het overmatig gebruik van sterke drank zal de ondergang worden van het Zweedse volk." Hij stelde aan het huis verscheidene maatregelen voor, om het maken en drinken van sterke drank te beteugelen, ook een wet om de tapperijen of groghuizen af te schaffen door een verbod op iedere gelegenheid om in gezelschap te drinken, of zamen te scholen in plaatsen waar drank verkocht wordt. Hij verklaarde dat wanneer het gebruik van whisky geheel kon worden afgeschaft, de welvaart en zedelijkheid in Zweden meer zou worden bevorderd, dan door alle inkomsten die uit zo'n nadelige gewoonte zouden kunnen worden verkregen.

Gedurende de daarop volgende elf jaren (1722-33) wijdde Swedenborg zich vol ijver aan zijn officiële betrekking. Hij trachtte in Zweden verbeteringen in het mijnwezen in te voeren, die hij in het buitenland had leren kennen. Scherpzinnige ondernemingsgeest, of waardering van exacte wetenschap bestond echter nog weinig in het beheer van de Zweedse mijnen en Swedenborg vond zich in dit opzicht als in zoveel andere zijn tijd ver vooruit.

In het zelfde jaar gaf Swedenborg een klein maar diepzinnig werkje uit over het Oneindige waarmee hij het eerste tijdperk van zijn studie besluit, en als een overgang tot een volgend gezien kan worden. Het is een poging om zijn filosofie toe te passen op de verhouding tussen de Oneindige en het eindige, tussen God en mens, geest en stof, zie1 en lichaam. De titel daarvan was: "lnleiding tot een filosofische beschouwing aangaande het Oneindige, en de eerste oorzaak van de schepping en aangaande het werktuigelijke van de werking van de ziel en het lichaam". Immanuel Kant, de grote Duitse methaphysicus, vergeleek dikwijls met voldoening het filosofisch stelsel van Swedenborg met zijn eigen systeem en schreef dan die grote overeenkomst toe, aan de diepe waarheid en wijsheid van Swedenborgs stelsel. Maar wanneer wij bedenken dat Swedenborgs werken die van Kant vooraf gingen en door hem werden gelezen, die ook later getuigenis aflegde over Swedenborgs ondervinding op geestelijk gebied, dan zou men menen, dat de filosoof van Koningsberg niet geheel ongevoelig is geweest voor de bekoring in de filosofie, uit Stockholm afkomstig.

Swedenborgs doel in al zijn studies was het bewijs te leveren van het bestaan van God en van de menselijke ziel. Dit hoopte hij nu te bereiken door een diepe studie van het menselijk lichaam. Hij beschouwde dit als een Microcosmos (wereld in het klein) waarin alle wetten en ontwikkelingen van de natuur zijn afgebeeld. Hij had de overtuiging dat het lichaam een beeld is van de ziel, en de ziel een beeld van God, en langs deze weg hoopte hij tot een helder begrip van de Godheid te komen. Alle organen van het menselijk lichaam werden door hem geanalyseerd en in hun onderlinge verhouding omschreven. In zijn werken over het dierenrijk en in de massa onuitgegeven manuscripten zien wij langs hoevele verschillende wegen van onderzoek hij zijn doel trachtte te bereiken. Van 1736-1739 was hij verdiept in anatomische studie in Frankrijk en Italië, en uit een werk over de hersenen, dat hij in die tijd uitgaf, blijkt dat hij de grootste geleerden over dat onderwerp had geraadpleegd, niet alleen in de genoemde landen maar ook in Holland en Engeland.

In 1739 vertrok Swedenborg naar Amsterdam voor de uitgave van twee grote folio werken, het eerste: De Economie van het Dierenrijk verscheen in 1740-'41. Na een korte terugkeer tot zijn ambtelijke bezigheid als assessor voor de mijnen, waarvoor hij het halve salaris reeds had afgestaan aan een plaatsvervanger, was hij spoedig opnieuw in Amsterdam voor de uitgave van het tweede werk: Het Dierenrijk (1743 -'45). Deze werken handelden niet, zoals men uit de titels zou opmaken, over natuurgeschiedenis, maar beschrijven alle organen van het menselijk lichaam in bijzonderheden, in hun betrekking tot elkaar en tot de geestelijke natuur van de mens. Zij bewijzen een diepe kennis van anatomie en fysiologie, terwijl de natuurlijke en geestelijke samenwerking van de verschillende organen duidelijk wordt aangetoond. Maar langs geen van deze wegen kon het gewenste doel dat Swedenborg voor ogen had bereikt worden, er was een andere weg die hij zelf nooit tevoren vermoed had.

Hij werd dit gewaar door de beproevingen waarin hij werd geleid, en zijn geestelijke toestand spiegelde zich af in bijzondere dromen, die hij toen had. In een aantekening over een daarvan zegt hij: "Dit was een voorspelling, dat de Heer Zelf mij zal onderwijzen zodra ik in die staat ben aangekomen waarin ik niets weet, en al mijn vroeger gevormde begrippen verwijderd zullen zijn; hetgeen de eerste staat van onderwijs is. Met andere woorden, ik moet eerst als een klein kind worden, daarna kan ik met kennis worden gevoed. Dit is nu met mij het geval." Toen deze staat van de diepste nederigheid door Swedenborg was bereikt, werd het hem toegestaan na de opening van zijn geestelijke ogen, om de geestelijke wereld te aanschouwen en de uitlegger te worden van een waarlijk godsdienstige filosofie.

Het is een algemeen erkend sentiment van hen die over dit onderwerp hebben geschreven, dat de Christelijke godsdienst nooit zo laag gezonken was als in de eerste helft van de achttiende eeuw. In Rooms Katholieke landen was het leven wat door de Reformatie was opgewekt, weer geheel uitgestorven, en de tijdelijke opflikkering van nadenken in de kerk was in een meer algemene en dodende twijfel ontaard. In Engeland werden vroomheid en godsdienstige geestdrift met de grootste minachting beschouwd, en het oordeel van de Aartsbisschop Leighton, "dat de kerk als een schoon geraamte was, door zijn geest verlaten" wordt door iedere geschiedschrijver in hoge mate bevestigd. In Duitsland heerste algemeen ongeloof en twijfel, en de verdedigers van het Christendom waren bevreesd om haar bovennatuurlijke aanspraak te doen gelden. Deze toestand van de kerk kwam niet voort uit een verwerping van de theologie van die dagen, maar was veeleer juist een gevolg daarvan. Een koud, hardvochtig Calvinisme werd in de protestantse landen door een even koud als hardvochtig Deïsme bestreden. Het eerste toonde minachting voor goede werken; terwijl het andere als enige boodschap aan de mensheid niets anders verkondigde dan een zuiver zelfzuchtige zedeleer. De heersende bijbelverklaring was uiterst oppervlakkig en letterlijk, en van een geloof in de nabijheid van de geestelijke wereld bestond zelfs geen spoor. Indien er ooit in de godsdienstige geschiedenis van het mensdom behoefte was aan een Goddelijke tussenkomst, dan was het zeker in die tijd.

Swedenborg leert dat de sleutel van het gehele Woord van God dezelfde is als de sleutel van de natuur. In alles wat geschapen is bestaan twee gebieden; het geestelijke en het natuurlijke. In het rijk van de geest ligt het wezenlijke [of het schepsel], in het rijk van de natuur liggen de verschijnselen. Het ene is substantieel; het andere is daarvan een afspiegeling en symbool. Overal tussen deze twee gebieden bestaat een precieze, volmaakte overeenstemming, en de ware betekenis van de natuur kan alleen worden begrepen na de erkenning van deze wet. Swedenborg was door zijn geopende ogen in staat om deze universele betrekking tussen geest en materie, deze wet van overeenstemmingen te leren kennen, en zijn buitengewone kennis van de stoffelijke wereld, en vooral van het menselijk lichaam, stelde hem in staat om met grote duidelijkheid en volledigheid deze wet toe te passen. Toen hij deze wet vervolgens in de verklaring van het Goddelijke Woord op de Bijbel toepaste, ontdekte hij dat deze overal de ware betekenis blootlegde en dat dit de innerlijke betekenis is die zich in de Bijbel bevindt en waaruit de volledigheid en Goddelijkheid van de Bijbel bestaat.

Het was Swedenborg's voornaamste taak deze ware betekenis van de Bijbel voor de kerk te herstellen. Van de theologische werken, die hij gedurende zijn leven uitgaf was twee derde gewijd aan de verklaring van de Schrift, bijna alle overige aan het uitleggen van de leerstukken die in de Bijbel voorkomen. Van de werken die hij onuitgegeven achterliet, wordt een nog groter gedeelte door Bijbel verklaring ingenomen. Beschrijvingen uit de geestelijke wereld worden alleen hier en daar gegeven ter verduidelijking van de wetten en principes. Hij erkent Gods Woord als de enige bron van geestelijke waarheid voor de mens. Gedurende zijn hele wetenschappelijke loopbaan heeft zijn geloof in de Schrift nooit gewankeld. Zodra hij begreep wat zijn taak was leerde hij de Hebreeuwse taal. Grieks kende hij reeds, en van die tijd af is Gods Woord in de oorspronkelijke talen het enige onderwerp van zijn studie. Hij begon met de Bijbel enige malen door te lezen, de verschillende zegswijzen met elkaar te vergelijken, inhoudsregisters en concordanciën samen te stellen terwijl hij elk licht dat bij hem opging, verder navolgde. Aan deze taak besteedde hij, vóór de uitgave van zijn eerste theologische werk, vijf jaren van onvermoeide en diepe studie, zoals hij daarvoor aan zijn wetenschappelijk werk had besteed. Zijn voorbereidende aantekeningen en opmerkingen, gedurende deze tijd gemaakt en na zijn dood uitgegeven, vullen reeds een twaalftal octavo delen en tonen duidelijk zijn grote ijver en ernst in de studie van de Bijbel.

In de Arcana hebben wij de eerste stelselmatige toepassing van de leer der overeenstemmingen in het uitleggen van de Bijbel. De tekst wordt per vers behandeld, en de geestelijke betekenis vervolgens uitgelegt. Deze uitleg wordt nog overvloedig bevestigd door het aanhalen van gelijke uitdrukkingen op andere plaatsen van de Bijbel, waardoor dit werk inderdaad een verklaring bevat van een zeer groot gedeelte van de Heilige Schrift. Het eerste deel van de Arcana werd in 1749 in Londen uitgegeven en in hetzelfde jaar schreef hij het tweede deel, gedeeltelijk daar en gedeeltelijk in Amsterdam. Aan het derde deel werkte hij waarschijnlijk te Aken, waar hij de winter doorbracht. In het voorjaar van 1750 keerde hij naar Zweden terug, waar hij het werk voltooide; het laatste deel verscheen in 1756. Hij publiceerde het werk op eigen kosten, verspreide een groot aantal en schonk de opbrengst van de verkoop aan de Vereniging tot uitbreiding van het Evangelie.

In de Arcana geeft Swedenborg tussen ieder hoofdstuk beschrijvingen over de geestelijke wereld, de inwoners van andere planeten, verkregen uit inlichtingen in de geestelijke wereld, verklaringen van de profetieën over het laatste oordeel en de wederkomst van de Heer en andere uitleggingen. Met een meer uitvoerige bewerking van die onderwerpen begon Swedenborg toen hij met de Arcana gereed was, en verdeelde zijn stof over vijf verhandelingen, die hij in 1758 naar Londen bracht en daar uitgaf, namelijk

Dit laatste werk openbaart de toestand van zowel goede als slechte mensen na dit leven, en de wetten en samenstelling van de geestelijke wereld in haar geheel. De grote aanspraken die de schrijver daarin maakt, kunnen merendeels door de inhoud van dit boek worden beoordeeld. Het is onmogelijk dat Swedenborg een dergelijk helder en leerzaam werk over het toekomstige leven had kunnen schrijven indien hij niet alles had bijgewoond en ondervonden. De lezer zal zeker met veel belangstelling lezen, wat de schrijver meedeelt over de bezigheden van engelen, de toestand van jonge kinderen en de aard en bijzonderheden van de overgang naar het volgend leven en het oordeel dat daarbij plaats vindt, en zijn stellige verklaringen over de aard van de Hel. Voortaan hoeft de lezer het land aan de andere zijde van het graf niet meer te beschouwen als een onbekend land, als een in mysteriën gehulde plaats, en zal zijn droefheid over ontslapen vrienden en zijn vrees voor de dood een geheel ander karakter kunnen aannemen.

Zeer waarschijnlijk werd door deze gebeurtenis voor het eerst algemeen bekend dat Swedenborg met de geestelijke wereld contact had. Hij werd spoedig hierop door vele nieuwsgierigen bezocht, maar zij vonden bij hem geen aanmoediging. Niet lang daarna verzocht ook de Koningin van Zweden, blijkbaar om Swedenborg op de proef te stellen, dat hij haar een geheim zou mededelen wat haar overleden broer, de Prins van Pruisen, haar kort voor zijn dood had toevertrouwd. Enige dagen later kwam Swedenborg de koningin bezoeken en gaf haar de verlangde mededeling. De koningin werd hierdoor uitermate bleek en ontsteld en verklaarde dat buiten God en wijlen haar broeder niemand mogelijkerwijs had kunnen weten wat zij toen van Swedenborg hoorde. Een ander geval gebeurde omstreeks de zelfde tijd met de weduwe van de graaf de Marteville, Nederlands gezant te Stockholm. Zij werd namelijk na de dood van haar echtgenoot lastig gevallen om een grote som geld te betalen, maar zij wist dat haar echtgenoot deze voldaan had en een kwitantie had ontvangen, zij kon die kwitantie echter niet vinden. Op raad van vrienden riep zij Swedenborgs hulp in, die dan ook werkelijk na enige dagen de aanwijzing gaf, dat de kwitantie door de graaf in een geheime lade van zijn schrijfbureau geborgen was. Het bestaan van deze lade was aan de gravin de Marteville onbekend; zij vond echter alles zoals Swedenborg haar vertelde en werd zodoende uit haar verlegenheid gered. [Aangaande dit laatste voorval bestaan enige documenten in de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage, afdeling handschriften onder de nagelaten papieren van de Utrechtse Hoogleraar Van Goens. Dr. Tideman.]

Dit kan een eenvoudige samenloop van omstandigheden zijn geweest, meer waarschijnlijk is het echter dat Swedenborg op die wijze een afdoend bewijs wilde leveren tegen de verdenkingen en aantijgingen, die hij van verschillende kanten ondervond. Hij was toen 73 en schijnt zich na die tijd niet veel meer met openbare zaken te hebben bezig gehouden, maar zich uitsluitend aan zijn theologische werk te hebben gewijd. Het moet ook opgemerkt worden dat Swedenborg gedurende de volgende zeven jaren volstrekt geen bijzonderheden in druk gaf over zijn ervaringen in de geestelijke wereld, met uitzondering van een klein boekje van 28 bladzijden.

Hij schreef gedurende deze zeven jaren het voornaamste van zijn zuiver dogmatische werken. Zijn werk zette hij steeds onafgebroken voort, en toch werd er door hem in de 5 jaren van 1758-63 niets uitgegeven. Tussen de lente van 1758 en de zomer van 1759 schreef hij in Londen zijn Apocalyps Ontvouwd het grootste werk wat hij onuitgegeven achterliet, hoewel het kennelijk voor publicatie bestemd was. De Engelse vertaling vult zes 8o formaat delen. Het bevat een geestelijke verklaring van het boek Openbaringen. Van dit werk bestaan twee handschriften, een in klad en een in het net geschreven, gereed voor de pers. Op het titelblad van deel I staat het opschrift "London 1759." In het laatste gedeelte van het werk worden de uitleggingen korter, en worden in iedere paragraaf dogmatische onderwerpen behandeld, die ten slotte in geregelde verhandelingen overgaan en daarbij een soort van aanhangsel tot het werk vormen. Enkele kleine verhandelingen, die evenmin door hem werden uitgegeven, besluiten zijn werk van de jaren 1759-60. In 1761-62 schreef hij vier dogmatische werken: de Leer over de Heer, de Leer over de Heilige Schrift, de Leer over het Leven en de Leer over het Geloof. Gewoonlijk worden de vertalingen hiervan in één deel uitgegeven, met de titel De Vier Leerstukken. Aangezien daarin dermate belangrijke leerstukken van de Christelijke Kerk worden behandeld en uitgelegd, mag men ieder serieus mens de lezing en overdenking van wat daarin behandeld wordt vrijmoedig aanbevelen.

Aan de Onthulde Openbaringen besteedde Swedenborg zijn tijd tot de zomer van het volgende jaar, toen hij zich naar Amsterdam inscheepte en daar het werk in 4o formaat van 629 pag. uitgaf, onder de titel: De Onthulde Openbaringen, waarin de mysteriën verklaard worden die daarin voorspeld zijn, en die tot hiertoe verborgen bleven. Hij was hiermee gereed in de lente van 1766, ging toen voor enkele maanden naar Engeland en bereikte Stockholm weer in September.

De schrijver zond dit werkje aan alle predikanten in Nederland. Volgens zijn eigen verklaring schreef Swedenborg op twee van zijn boeken in Holland:

HIC LIBER EST ADVENTUS DOMINI, SCRIPTUM EX MANDATO.

Dit boek is de komst van de Heer, geschreven op bevel.

Op de 5de Maart 1771 schrijft Cuno: "Het is natuurlijk dat de talrijke bezoekers die hij ontvangt, hem zeer veel tijd roven, en daarom kan ik nog minder begrijpen, hoe hij niettegenstaande dat, zijn plan volbrengt om iedere week twee fijn gedrukte vellen te laten drukken en nog tien vel manuscript op te stellen, zonder een enkele regel in voorraad te hebben. Hij zegt dat zijn engel hem dicteert, en dat hij vlug genoeg kan schrijven". Hieruit zou blijken dat het tweede kopie dat Swedenborg maakte, niet een afschrift was van het eerste, anders zou Swedenborg niet gezegd hebben dat zijn engel hem dicteerde.

In Juni 1771 verscheen het werk onder de titel: Ware Christelijke Godsdienst; de gehele theologie bevattend van de Nieuwe Kerk, die door de Heer voorspeld is in Dan. 7: 13, 14, en in Openb. 21: 1, 2; door Emanuel Swedenborg, dienstknecht van de Heer Jezus Christus. De Latijnse uitgave in 4o formaat beslaat 541 blz. Dit werk is een uitvoerige behandeling van alle belangrijke leerstukken van de Christelijke kerk, volgens de leer van de Bijbel, duidelijk en bevattelijk uiteengezet. Toen de uitgave van dit werk voltooid was bleef hij nog een paar maanden in Nederland, zoals blijkt uit een kanttekening op een van de hierboven genoemde documenten in de Koninklijke Bibliotheek te 's Gravenhage van de hand van Arnout Vosmaer, Directeur van het Museum van de Prins van Oranje, ter correctie van de datum van Swedenborgs vertrek naar Londen. Vosmaer zegt daarin: "Swedenborg dineerde met mij op 29 Aug. 1771 te 's Gravenhage en vereerde mijn album met zijn handschrift". Dit "Album amicorum" van Arnout Vosmaer is bij de familie Vosmaer nog bewaard, en in het 1ste deel vindt men het bovengenoemde handschrift als volgt:

Het mag nog opgemerkt worden dat Swedenborg tot de laatste dagen van zijn leven de onverminderde achting genoot van zijn vorstelijke beschermers, wetenschappelijke vrienden, landgenoten en bekenden, en voortdurend bekend stond voor nederige welwillendheid en zachtaardigheid, voor buitengewone geleerdheid en nuttige werkzaamheid. Na zijn dood werd door Samuel Sandels een speciale lofrede gehouden in de grote zaal van het Huis der Edelen ten behoeve van de Academie van Wetenschappen te Stockholm. Dit was een eer die alleen te beurt viel aan hen, die in bijzonder hoog aanzien stonden.

Gerrit Barger.